[ 61 ] La Revue du Mois publikiginte la 10 sept. artiklo da So Aymonier plena de malvera o tendencoza aserti, ni sendis ad ol rektifika artiklo ; So Aymonier, refutita, penis defensar su per altra… fantazii, quin ni devis itere refutar ; ed omna ta repliki aparis kune en la No di la 10 februaro. Ni ne repetos hike la kustumala legendi di la fanatiki : nia lektanti ja tro konocas li. Ni rimarkas nur, ke So Aymonier (autoro di Kompleta Gramatiko di Esp.) penas diminutar maxime posible la difero di Esperanto e di Ido, por malaltigar l’originaleso di Ido : « Ido debas omno ad Esperanto, mem la reformi quin ol realigis ![1] ». Ed on penas inferar de to, ke « la reformisti devas penar por persuadar, konvinkar, demonstrar, restante disiplinoza e fidela a l’organizuro, quan l’Esperantisti donis a su ». On oblivyas : 1e ke ni ne esas e nultempe esis Esperantisti, ke do ni ne obligesis « restar fidela » ; 2e ke ta fideleso postulas acepto di la Fundamento, quan nula serioza homo povas « respektar » ; 3e ke l’organizuro, quan on donis a l’Esperantisti (e ne : quan li donis libere a su ipsa), esas tute senyura ed autokrata, segun la konfesi di sa chefi ipsa ; 4e fine, ke ni efektive penas persuadar, konvinkar e demonstrar[2] ; sed ke la mastri di Esp. severe exkluzas omna diskutado de sua jurnali, « persekutas » la diskutemi per boikotado ed exkomunikado, e vicigas la libera diskutado per sencesa mentii e kalumnii, [ 62 ]per qui li blindigas e venenizas la fideli, e penas mem trompar la publiko. Yen to quon on povas respondar a la hipokrita liberaleso, quan la fanatiki afektacas, kande li parolas avan la publiko.
- ↑ Dume, altra fanatiki deklaras laute, ke Ido havas nulo komuna kun Esp. ed esas tute nuva linguo ! Kompatinda kontredici, qui pruvas la sincereso di sua autori !
- ↑ Ton ni facas konstante en Progreso : sed qua jurnalo Esperantista audacas recensar o nur nomar Progreso ? Tute kontre, l’aparo di Progreso esis por la mastri di Esp. la max granda skandalo e l’okaziono di nuva ataki e riprochi : tante li amas la libereso di opiniono ! Nia max granda krimino, segun li, esis institucar exter Esperantuyo la libera diskutado, quan li autokrate exkluzis de la santa populo !