ciar, ciaciar moe. ciaciar fod. ciacé col. cazé amp. cazà LD
ciacè
v.tr. Ⓜ ciacia
1 dare la caccia (gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950;
P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923;
L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99;
DA 1973, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; DLS 2002; Ms
2005, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002,
LD DLS 2002) Ⓘ dare la caccia, cacciare Ⓓ jagen
2 mandare via bruscamente (gad. B 1763; A 1879; Ma
1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; F 2002;
DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; DLS 2002, fod.
A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, LD
DLS 2002) Ⓘ scacciare, cacciare via Ⓓ vertreiben, verjagen, wegjagen ◇ a) Nes tira sula cresta / Na bela gran
tampesta. / Per Triech ciacëles ju, / Fajëi la crëusc lessù. Nes tira sula kresta / Na bela gran tëmpesta. / Per Triek
ciacëles ſhu, / Faſhëi la krëush lessù. PlonerM, CuraziansBula1828-1915:65 (grd.); b) Signesse y tolede, sce podëis, l’ega santa / che ciacia la forza dl infer döta canta! Signésse
y tolede, sce podês, l’ega santa / che ćiacia la forza dl infêr
düta canta! PescostaC, OrcoIocl1858-1994:231 (Badia)
p.p. come agg. Ⓜ ciacés, ciaceda, ciacedes
mandato via bruscamente (gad.) Ⓘ cacciato Ⓓ verjagt
◇ a) Spo ára cunté sö, coch’ Idî l’â mantignida cun so
fi mirabilmënter dal momënt, che la cerva ê gnüda la
pröma ota tl ander, cina a chël, che ciaciada dal conte se
n’ê sciampada iló Spo àla cuntè sou, cocch’ Iddì l’ā mantignida cung so fì mirabilment’r dal moment, ch’la cerfa
ē gnuda la pruma ŏta t’ l andr, cina a chel, che ceacceada
dal conte sè n’ē sceampada illò DeclaraJM, SantaGenofefa1878:97 (Badia).
ciacé (gad., grd., fod.) ↦ ciacé.
ciacè (Badia, LD) ↦ ciacé.
ćiacé (mar.) ↦ ciacé.
ciacèr (fas.) ↦ ciacé.
ciacia Ⓔ *CAPTIA ‹ CAPTIĀRE 6 1631 (mossables per les) Cazzes (Proclama1631-1991:156)
gad. ciacia mar. ćiacia Badia ciacia grd. ciacia fas. ciacia fod.
ciacia col. ciaza amp. caza LD ciacia
s.f. Ⓜ ciaces
attività del catturare o uccidere animali selvatici (gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P
1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma
1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973;
Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973;
P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F
1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ caccia Ⓓ Jagd
◇ a) Les prueta sun Bulacia, / Fajëi mé n pue la ciacia.
Les prueta sun Bulacia, / Faſhëi me m pue la ciacia. PlonerM, CuraziansBula1828-1915:65 (grd.); b) Un cian de bela
raza / Che da turco el porta el gnon / ‘L à el pelo longo; ‘l
é da caza Un ciàn de bella razza / Che da turco el porta el
gnόn L’à el pelo longo; / le da caza Anonim, ManageriaComunal1873-1973:34 (amp.); c) Gnüs sura de chësta süa ligrëza i ciavaliers fajô gonot cun ël na ciacia de porcí salvari, de cerfs, laurs, y lus Gnūs soura d’chesta sua ligrezza
i cavalieri fajō gonot cung el na ciaccea d’purceì salvari,
d’cerf, laurz, e luus DeclaraJM, SantaGenofefa1878:89 (Badia).
ciacia (gad., Badia, grd., fas., fod., LD) ↦ ciacia.
ćiacia (mar.) ↦ ciacia.
ciaciar (bra.) ↦ caciar.
ciacola Ⓔ deriv. di ciacolé (EWD 2, 118) 6 1807 tgiacules f. pl.
(DeclaraJM, SantaGenofefa1878:26)
gad. ciacola mar. ćiacola Badia ciacula grd. ciacula fas. ciàcola
fod. ciacola amp. ciacola LD ciacola
s.f. Ⓜ ciacoles
1 discorso senza impegno tra due o più persone su
cose varie, per passatempo (gad. A 1879; A 1895; Ma
1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1879; G 1923; L
1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DA 1973;
Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz
1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. Mj 1929; Q/K/F 1982; C 1986;
DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ chiacchiera Ⓓ Geschwätz ◇
a) Na vedla, che ne fajova auter che tussì y batulé, ova
scheje daniëura mel de dënz, y jiva suvënz a mulesté n
dutëur cun si ciacules. Una vödla, kœ ne faschòva auter kœ
tussì y batulè, avòva schkesche dagniœura mel de dænts, y
schiva suænts a mulestè ung dutœur cun si tgiacules. PlonerM, Erzählung3GRD1807:46 (grd.); b) Da pert les ciacoles
(respogn dessené le boia), ci ch’é comané, mëss deventé.
Da pērt les ciaccoles (respogn’ dessenè ‘l bōia), cicch è
comanè, mess’ deventè. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:26
(Badia)
2 grande facilità e scioltezza di parola (gad. DLS
2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. DA 1973; Mz 1976; DLS
2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002;
Ms 2005, amp. Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002)
Ⓘ parlantina Ⓓ Redseligkeit ◇ a) Costantini, el segretario / Che de ciacola ‘l é bon / El concorso straordinario / El pó fei ra spiegazion. Costantini, el segrettario /
Che de ciaccola le bòn / El concorso straordinario / El pò
fei ra spiegaziόn. Anonim, ManageriaComunal1873-1973:31
(amp.).
ciacola (gad., fod., amp., LD) ↦ ciacola.
ciacolà (col., amp.) ↦ ciacolé.
ciàcola (fas.) ↦ ciacola.
ćiacola (mar.) ↦ ciacola.
ciacolar (bra., moe.) ↦ ciacolé.
ciacolé Ⓔ nordit. ciacolàr (da collegare con l’onomatop. klakk) (EWD
2, 118) 6 1828 ciaculè (PlonerM, VedlMut1828-1997:347)
gad. ciacolé mar. ćiacolé Badia ćiaculè grd. ciaculé fas. ciacolèr bra. ciacolar moe. ciacolar fod. ciacolé col. ciacolà amp.
ciacolà LD ciacolé MdR ćiacolè
v.intr. Ⓜ ciacoleia
parlare, conversare a lungo del più e del meno (gad.
A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002,
grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS
2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002;
DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989;
DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1982; C
1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ chiacchierare Ⓓ
schwatzen, plaudern ◇ a) Sce tu ne n’ues la te minciona; / La dirà: Ie son patrona! / Ne me ciaculé debant! / Ie
cumande, - tu ies fant! S’ tu ne n’ues la tê minciòna; / La
dirà: Je son padròna! / Ne me ciaculè debant! / Je comànde, - tu jes fant! PlonerM, VedlMut1828-1997:347 (grd.); b)
N om vedl de passa nonant’agn stê mefo tost dagnora
sön fur ponü, e ne fajova ater tüt le dé che ćiacolè. ‘Ǹ om
vedl de passa nonant’ agn stê meffo tost dagnóra seu ‘ǹ fur
ponnü, e ne faŝov’ atr tüt le dé che çhiaccolè. DeRüM, OmVedl1833-1995:277 (MdR); c) Sul pì bel che parlae, sento
doi tosc / a fei sussuro e a ciacolà de fora Sul pi bel che
parlae, sento doi tosh / a fei sušuro e a ciacolà de fora DegasperF, TenpeAdes1862-1974:472 (amp.).
ciacolé (gad., fod., LD) ↦ ciacolé.
ćiacolé (mar.) ↦ ciacolé.
ćiacolè (MdR) ↦ ciacolé.
ciacolèr (fas.) ↦ ciacolé.
ciacula (Badia, grd.) ↦ ciacola.
ciaculé (grd.) ↦ ciacolé.
ćiaculè (Badia) ↦ ciacolé.
ciadeina Ⓔ CATĒNA (EWD 2, 119; http://www.atilf.fr/DERom/en-