Jump to content

Page:Progreso - 1a yaro.pdf/246

From Wikisource
This page has not been proofread.
232
PROGRESO

esperantaj vortoj : ĝojo — ĝoja, gaja — gajeco, kiun ili trovas nelogika, pretendante, ke oni devus diri regule, ĉu gajeco kaj ĝojeco, ĉu ĝojo kaj gajo. » Ed il klamas triumfante : « Jen kritikoj al kiuj oni alvenas, kiam oni atentas tro ekskluzive la principojn de rigida reguleco kaj malŝatas tiujn de internacieco. » Ni tute ne malprizas la internacioneso, ed on vidas per nia vortolibri, ke ni retrovas reguloze multa internaciona derivaji, quale bestyaleso, nacionalismo, e c. Sed la internacioneso ne impedas la regulozeso, kande on selektas konvenante la afixi. Nu! So Heinrich atribuas a ni tute malvera opiniono. So Couturat skribis texte (Etude sur la Dérivation, p. 27) :

« On komparez du adjektivi tre analoga per formo e senco : gaja e ĝoja; la qualeso korespondanta a l’ unesma esas gajeco, e ta di la duesina esas ĝojo ». Pro quo? Pro ke gajeco derivas de gaja, dum ke ĝoja derivas de ĝojo », (Ni rimarkez, ke en ta loko la temo esas la justigo de la sufixo oz). « Sed to ne esas motivo por ke a du simila adjektivi korespondas malsimila substantivi. » (Co esas simpla apliko di la principo di unasenceso.) « Nam inverse de du adjektivi simila on povas derivar nur simila substantivi : ĝojeco quale gajeco, od gajo quale ĝojo. Se en ta du familyi la derivo esas inversa, on devas uzar inversa sufixi » (c. e. es e oz); e quik pose So Couturat demonstras, ke la sufixo oz esas « reciproka di la sufixo ec ». Nu! co tute ne signifikas, quale kredas So Heinrich, ke ni postulas, ke on dicez samtempe gajeco e ĝojeco o samtempe gajo e ĝojo. So Couturat simple montris la evidenta nekonsequantajo, qua konsistas havar adjektivi simila kun substantivi malsimila. Cetere, on povas vidar ke en nia vortolibri ni konstruktas la du familyi yene : subst. joyo, adj. joy-oza; adj. gaya, subst. gay-eso. On vidas, ke la tuta kritiko di So Heinrich esas absolute maljusta, precipue kande il memorigas « la absurdaĵojn de Volapük ». Kredeble il ne legis en la Raporto pri la labori di la Komitato (france publikigita) la respondo di So Couturat a So Boirac, qua plene refutas sa interpreto. Ni tradukas ol hike (p. 19) :

«… So Couturat respondis, ke il admisas plene la specaleso di la radiki, sed, for vidar en ol principo limitizanta o restriktanta la principo di renversebleso, il vidas en ol plua motivo qua justigas ica principo. Se, quale en Volapük ed en Bolak, l’ordino di la derivadi esus konstanta (ex. : substantivo, adjektivo, verbo), lor on efektive ne bezonus la renversebleso, nam nultempe on retro-irus de un grado a l’ antea : gud boneso, gudik bona (Volapük); bel beleso, beled bela (Bolak). Sed to esas kontra a la natural ordino di l’idei ed a l’uzado di nia lingui » (Exakte la sama argumento, quan So Heinrich opozas a ni!) « Lor l’ adjektivo derivas de la substantivo, lor la inversajo eventas; e precise pro to (konsequante la specaleso di la radiki) la derivado devas esar senversebla. Exemple, on havas du familyi de vorti : ĝoja, ĝojo, e gaja, gajeco. Pro quo ca malanalogeso? On