boeän sè è lambhoengnga ghoenong djărèja kennèng sonarra arè katon ngabhiroe akanța baboet, sè èampar; ropana è djădijă assrè sarta taremtem. Tapè saongghoena ngabatèrè, karana ghoenong djărèja ghoenong apoj; kabana terros ka ḍălem bhoemè aèssè apoj bän bäto marong, kalamon kalowar tao aghăbăj karosakan.
,,Apa ghoenong djărèja ella tao leddhoe'?"
Ijă ella tao. Nalèka taon 1913 boelăn Agoestoes ollè 30 taon teppa' ḍări paleddhoe'na. Eppa' băn embha tanto ghi' katjapo'. Doe ratos taon abiddhă ghoenong djarèja djhemdjhem bhăi, molana taḍă' orèng sè njangka djha' leddhoe'ǎ.
Nalèka boelăn Mei taon 1883 ghoenong Rakata otabă Karakatao djărèja molaè ngamok; kabăna makalowar apoj talèbăt nako'è; okossa bhoel-ngebbhoel ongghă ka băngabang talèbat radjăna, tèngghina kongsè 12000 M. È ḍi ḍălemanna kabă sowarana agaleggerrăn akanța ghǎloe- dhoek, aghabăj kèrèssa atè. Sè barija djarèja ta' abit, pas sabbhăr polè. Bannja' wan-towan ḍări Bettawi èntar ka polo Rakata, marèksa kabaḍă'ănna ghoenong djărèja băn kabăna, nangeng ta' nemmo dha-tandha sè ngobatèrè; kabaḍă'ănna ghi' pagghoen akanta è ḍălem 200 taon sè ella kadjhălănan; amargha ḍări djarèja orèng ta' ngèra sakale, djha' ghoenong Rakata bhăkal leddhoe'a kongsè aghăbăj bhălăi radjă.
Nalèka è tangghal 27 boelan Agoestoes taon 1883 băḍă sowara salèng ngadjhagghoer kalowar ḍări ghoenong Rakata, èkaèḍing è kennengngan sakolènglèngnga djadija, akanţa sowarana marèjem sè amonjè abhăreng. Dhinèng pakalowarra okos ḍări kaba aradjă'ăn băn pangolboe'na atèng- ghian băn sè è nalèka boelan Mei.
Tèngghina okos djărèja kongsè 29000 M.
E okos sè ngatjelleng djarèja băḍă apojja salèng ngatjorot
