Jump to content

Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/213

From Wikisource
This page has been proofread.

archiwum i bibliotekę w ilości kilku tysięcy tomów. Dużo tu jest dzieł pędzla Franciszka Smuglewicza, Jana Damela, Lampiego i innych, ale też wiele miernoty i rzeczy podrobionych. Dzisiejsze dodra dukorskie, będąc już tylko częścią pierwiastkowych, mają obszaru około 4500 morgów; ziemia dobra, łąki wyborne i obfite nad Świsłoczą. Gospodarstwo prowadzi się teraz porządne. Kościół dukorski został skasowany po roku 1864 i przerobiony na cerkiew, a parafia podzielona na trzy części i takowe dołączone do błońskiej, koroliszczewickiej i annopolskiej. W Dukorze jest zarząd gminny, szpital przy którym mieszka lekarz okręgowy, tudzież są dwie cerkwie parafialne. Gmina dukorska składa się z 16 wsi i liczy 2380 mieszk. mężczyzn. W Dukorze oddawna osiadłych kilkadziesiąt rodzin tatarskich trudni się wyrobem skór i rolnictwem; lud to wielce uczciwy, trzeźwy, pracowity i ceniący dawne przywileje. Czyt. Tyg. ill. z r. 1873 Nr. 306. Al. Jel.

Dukorka, wś w pow. ihumeńskim, w gm. dukorskiej, nad rz. Swisłoczą; ma glebę bardzo żyżną i łąki wyborne nadrzeczne. Niegdyś to miejsce było dziedzictwem Ogińskich, później Osztorpów, dziś należy całe do włościan, odznaczających się dobrobytem.

Dukorszczyzna, wś w pow. ihumeńskim, w gm. śmiłowieckiej, blisko Śmiłowicz, u zbiegu rz. Smouść z Wołmą, w pozycyi bezleśnej, w glebie dobrej. Al. Jel.

Dukowce, węg. Dukafalva, wieś w hr. szaryskiem (Węg.), żyzna ziemia, lasy, 207 mk.

Duksta, ob. Windawski kanał.

Duksty, wieś i folw., pow. wileński, 5 okr. adm., mk. kat. 66, dm. 6, od Wilna 30 w.

Dukszcianka lub Dukszta, rzeczka, prawy dopływ Wilii, uchodzi na 576 wiorście biegu Wilii do tejże rzeki, oblewa mko Dukszty.

Duksztele, zaśc. pryw., nad jeziorem t. n., pow. wileński, 1 okr. adm., mk. 25, dm. 3.

Dukszty 1.) mko, pow. wileński, w 1 okr. polic., w 6 ucząstku 1 sądowego (wileńskiego) okręgu, nad rzeką tegoż nazwiska, dopływem prawego brzegu Wilii, o 25 w. na płn. zach. od Wilna; posiada paraf. mur. cerkiew prawosławną z kaplicą na cmentarzu. Paraf. prawosławna wileńskiego błahoczynja (dek.) posiada w swym obrębie, oprócz parafialnej, jeszcze dwie cerkwie i liczy parafian mężczyzn 323, kobiet 279. W 1647 r. Dorota z ks. Giedrojciów Dowborowa fundowała w D. z pruskiego muru kaplicę z altaryą, należącą do Kiernowa. Pijarowie wileńscy, których D. następnie stały się własnością, w r. 1772 wznieśli tu z takiegoż muru kościół, wyrokiem biskupa Massalskiego wkrótce zamieniony na parafialny, z dołączeniem wzmiankowanej altaryi kiernowskiej, wynoszącej 12000 złp. Rektor pijarów wil. był zwykle proboszczem D., utrzymując w nich zastępcę. Ostatnim takim zastępcą rektora był ks. Bonawentura Pietkiewicz, który po kasacie pijarów, wespół z ks. Joachimem Dębińskim, b. rektorem i prowincyałem, tłumaczem „Filozofii Życia“ Szlegla, zarządzał parafią. W r. 1850, kiedy kościół po-pijarski stał prawie w ruinie, ks. Dębiński przedsięwziął zupełną jego restauracyą podług planu architekta Szachta i Tomasza Tyszeckiego. Tylko 482 ruble mając do dyspozycyi, rozpoczął dzielny ex-prowincyał pijarski budowę świątyni. Lecz gdy kraj przyszedł z pomocą i w ciągu lat 6 zebrano ze składek przeszło 15000 rs.; gdy sąsiedni obywatele dostarczyli materyału budulcowego i żywności dla robotników; gdy wspomniany architekt, Tyszecki, przyjął bezpłatnie dyrekcyą budowy i doprowadził ją do końca, a amatorowie-artyści ofiarowali płody swojego pędzla do upiększenia świątyni; gdy bezustannie czynny ks. Dębiński nie ustawał w pracy: w lat 7 stanął piękny i bogaty kościół gotycki, ozdoba tego ustronia Litwy, a ostatnia pamiątka zasłużonego w kraju zakonu. Na cmentarzu w D. znajdują się groby kilku zasłużonych w nauce oo. pijarów: Golańskiego profes. b. uniw. wileńsk., Sieradzkiego, Daniłowicza i Głogowskiego. W r. 1865 duksztańska par. katol. była klasy 5, dek. wileńskiego i liczyła 1823 parafian, rozdzielonych w następnym roku pomiędzy parafie suderwiańską i kiernowską. (Syrokomla-Wycieczki po Litwie tom 2; str. 78–89. K. hr. Tyszkiewicz — Wilia i jej brzegi str. 213–217). Mko D. ma obecnie 78 mk., i jest własnością Jana Małygina i włościan miejscowych. R. 1866 miało 8 dm., 73 mk. 2.) D., mko, pow. nowoaleksandrowski, gub. kow., o dwie wiorsty od kolei żelaznej petersb.-warszaw., stacyi nazwanej Dukszty, o 28 w. od m. pow. Majątek D. zajmował 2339 dzies. Dawne dziedzictwo ks. Giedrojciów, dalej Stabrowskich. Roku 1573, 29 października, Tomasz i Jan Maciejowiczowie Dusiaccy Rudominowie bracia rodzeni kupują je od Wojciecha i Zofii z Pokrzywnickich Stabrowskich. Kościół filialny pod tytułem Podwyższenia św. Krzyża wystawiony kosztem Jana Rudominy w r. 1601; dalej Jan i Zofia z Suffczyńskich Rudominowie we wszelkie sprzęty kościół opatrzyli. Od Tomasza Rudominy star. daugieliskiego Dukszty przechodzą na syna jego Konstantego, dalej na Piotra podczaszego orszańskiego Rudominów. W roku 1698 następuje dział między synami Piotra, Tomaszem-Konstantym i Janem Kazimierzem. W roku 1730 Tomasz sprzedaje swą część Antoniemu synowcowi swojemu; dalej po śmierci w 1756 r. Antoniego podkom. przechodzi na syna jego Mikołaja marsz. braśławskiego; da-