Tatr z przepascistym szczytem Wysokiej (2555, m., pom. gen. szt.), śniegami dokoła przywalonym; od zachodu najdziksza goła skała Ganek (2508 m.). Cudowny rozpościera się widok na Gerlach, turnie rozdzierające doliny Świstową, Podupłazki, Staroleśniańską, z ponad których wznoszą się wierzchołki Jaworowych Sadów i Lodowego; następnie widać bezleśne trawiaste zbocza Szerokiej Jaworzyńskiej. Od zach. dolinę Czeskiego Stawu zamyka przełęcz, łącząca Rysy z Młynarzem a od północy Młynarz. Z Zamarzłego Stawu wpada doń od półn. potok, tworząc prześliczny wodospad, najmniej 50 m. wysoki, jeden z najpiękniejszych w całem paśmie Tatr, a wypływając z Czeskiego, daje potok zwany Białą Wodą (ob.). Powierznia nieznana, wzniesienie 1564.58 m. (Kolbenheyer). Połączenie się potoku Białej Wody z potokiem nastającym z Żabiego stawu 1302.53 m. (Kolbenheyer); ujście Białej wody do Białki 1297.6 m. (Kolbenheyer). Ciepłota wody 25 sierpnia 1773 r. o 1 godź. popłd. = 8.75° C. przy 15.5° C. ciepł. pow. (Kolbenheyer). Ob. Wal. Eliasza „Wycieczka do Czeskiego w Tatrach“. W „Pam. Tow. tatrz“. T. 3. 1878. Br. G.
Czeskie góry, ob. Czechy.
Czesławice, wś i fol., pow. nowo-aleksandryjski, gm. Wąwolnica, par. Bochotnica. Leży przy dr. żel. Nadw., o 2 i pół w. od Nałęczowa ku Puławom.
Czesławice, ob. Cerekiew.
Czesławice, gm. domin., pow. wągrowiecki; 4496 morg. rozl., 2 miejsc., 1 Cz. szlach.; 2) Charlottenhof folwark; 25 dm.; 376 mk., 94 ew., 277 kat., 5 żydów, 127 analf. Stac. poczt. Margonin o 7 kil., gośc. o 13 kil., st. kol. żel. Osiek (Netzthal) o 14. kil.
Czesławice, niem. Zesselwitz lub Zesslowitz, wś, pow. ziębicki na Szląsku pruskim, w par. katol. Henryków.
Czesławin fol., pow. grójecki, gm. Lipie, par. Wilków. Folw. Cz.-Wilków z nomenklaturą Annopol, od Warszawy w. 60, od Grójca w. 20, od rz. Pilicy w. 21, w r. 1874 oddzielony został od dóbr Wilków. Rozl. wynosi około m. 1000 a mianowicie grunta orne i ogrody m. 186, lasu m. 799, nieużytki i place m. 12. A. Pal.
Czesławowo, kol., pow. słupecki, gm. i par. Młodojewo.
Cześń, ob. Czeszno.
Cześniki, wś, pow. tomaszowski, gm. Kotlice, par. Dub. Istniała tu par. gr. unicka dek. zamojskiego; cerkiew drew., erekcyi niewiadomej. W 1827 r. było tu 105 dm. i 711 mk. Dobra Cz. lit. A. B. składają się z fol. Cz. i Bożydar, tudzież wsi Cześniki. Rozległość wynosi morg. 2169, folw. Cześniki 1969 morg., folw. Bożydar m. 200; w gruntach ornych i ogrodach m. 1052, łąk m. 68, pastwisk m. 175, lasu m. 840, zarośli m. 125, nieużytki i place m. 9, własność Juliusza Sierakowskiego. Wś Cz. osad 107, gruntu m. 1173. A. Pal.
Cześniki, wieś, pow. rohatyński, leży nad potokiem bez nazwiska, przy gościńcu krajowym brzeżańsko-rohatyńskim, w malowniczej okolicy, w brzeżańskich górach, odległą jest od Rohatyna o 9.8 kil. na wschód. Przestrzeń posiad. dwor. roli orn. 610, łąk i ogr. 150, past. 121, lasu 2112; pos. mniej. roli orn. 919, łąk i ogr. 273, past. 163, lasu 22 morg. Ludn. rzym. kat. 65, gr. kat. 910, izrael. 15: razem 990. Należy do rzymsk. kat. par. w Podwysokiem a grecko-katolicką parafią ma w miejscu, która obejmuje filią Łopuszna z 111 duszami gr. kat. obrz. i należy do dek. rohatyńskiego. Jest tu szkoła filialna o 1 nauczycielu; z przemysłowych zakładów jest browar i gorzelnia. W Cz. istniał niegdyś zamek, siedziba rodziny Kazanowskich. Powiernik i ulubieniec króla Władysława IV Adam Kazanowski, marszałek nadworny koronny, borysowski, solecki, krośnieński, nowotarski i warecki starosta pisał się „na Cześnikach.“ W ostatnich latach był ten majątek w ręku rodziny Malczewskich, z których Stanisław Malczewski, ożeniony z wdową po Maniawskim, umierając zapisał go dzieciom tej żony swojej z pierwszego małżeństwa. B. R.
Czesnówka, Czosnówka, wś rządowa w pow. lityńskim, par. Ułanów, u źródeł rz. Brodu, dopływu Śniwody; dusz męz. 249, ziemi włośc. 891 dzies. R. 1868 miała 71 dm. Dr. M.
Czestków, ob. Częstków.
Czestynia, przysiołek Krowicy.
Czeszańce, folw., pow. wiłkomierski, par. Siesiki, własność Maryi Gintowtt, gruntu 8 włók.
Czeszenie, Zeschin, pow. kartuski, ob. Cieszenie.
Czeszeńska Huta, huta szklana pod wsią Czeszno, pow. sycowski.
Czeszewo, 1.) gm. domin, blisko Warty, pow. wrzesiński; Cz. domin. z Budziłówkiem i Mikuszewem, 10525 morg. rozl., posiadł. księcia Sachsen-Meiningen; 2.) Cz., wieś, 71 dm., 730 mk., 119 ew., 611 kat., 190 anal. Kościół parafialny należy do dekanatu miłosławskiego; kościół filialny w Mikuszewie. Stac. poczt., kol. żel. i gośc. w Miłosławiu o 7 kil. W XV i XVI wieku Cz. należało do Nowomiejskich, herbu Jastrzębiec i Przyjemskich; w XVII wieku do Zebrzydowskich, herbu Radwan; w XVIII w. do Zabłockich, od których nabył ten majątek Antoni książę Jabłonowski, ostatni kasztelan krakowski. Pod cmentarzem teraźniejszym odkopano cmentatarzysko pogańskie; znaleziono tam urny, różne ozdobne przedmioty brązowe, form prawie
