cy białorusy, prawosł. Gleba gliniasta; dokoła lasy; młyn wodny. X. A. M., T. S.
Czerniewicze, wś, pow. dziśnieński, dawne dziedzictwo Sielickich, dziś Bernowicza. Cerkiew drew. pod wezw. św. Praksedy; zarząd gm. liczącej 523 dusz. A. K. Ł.
Czerniewiczki, wś, pow. włocławski, gm. i par. Kowal. W 1827 r. było tu 8 dm. i 65 mieszkańców.
Czerniewiec, niem. Czerniewitz, 1.) wś ryc., pow. toruński, na lewym brzegu Wisły, około pół mili powyżej Torunia, naprzeciwko Złotoryi, na samej granicy Królestwa Polskiego, własność Modrzejewskiego. Obszaru ziemi liczy 1,668 mórg, dm. mieszkal. 5, kat. 19, ew. 45; par. Podgórz. 2.) Cz., wś tamze leżąca, obszaru ziemi 768 mórg, dm. mieszk. 8, kat. 1, ew. 82. Kś. F.
Czerniewitz (niem.), ob. Czerniewiec.
Czerniewko, ob. Czerniewo.
Czerniewo, wś i fol., pow. płocki, gm. Rogozino, par. Woźniki, liczą 175 mk., 20 dm., powierzchni 834 mórg, w tej liczbie 541 mórg włościan, reszta należy do folwarku donacyjnego.
Czerniewo, 1.) okrąg wiejski w gm. Hermaniszkach, pow. wilejski; liczy w swym obrębie wsie: Wołczki, Bobry, Dorochy, Dzieraski, Drowasze, Nowosiołki, Sozałowszczyzna, Żorowszczyzna. 2.) Cz., folw., w 3-m okręgu administr. pow. słuckiego, odl. od Słucka w. 14. Gruntu ornego 212 dz., łąk i pastwisk 164 dz., lasu (przeważnie liściowy) 305 dz. Po Radziwiłłach jest własnością księcia Piotra Wittgensteina, wchodzi w skład majątku Basławce. H. R.
Czerniewo, ob. Czerniejewo.
Czerniewo, niem. Czerniau, wieś szlachecka w pow. gdańskim, nad strugą bezimienną, która wpływa do strugi Czerwonej a z nią do Kłodawy; odległa 3 i pół mili od Gdańska, przeszło milę od Skarszew, par. Pręgowo, szkoła w miejscu; z przynależnościami liczy mórg 2,081, kat. 131, ew. 116, dm. mieszkal. 31. R. 1650 posiadał Cz. Owidzki, 1785 Jan Trembecki, chorąży pomorski. Obok leży Czerniewko, niem. Kl. Czerniau, należy do Czerniewa. Kś F.
Czernięcin, wś nad rz. Purem, pow. krasnostawski, gm. Turobin, należy do ordynacyi Zamoyskich, ma 59 osad włośc., 1,585 mórg gruntu włośc. i kociół filialny par. turobińskiej; wystawił go 1326 r. dziedzic Dobrogustów, do 1530 r. parafialny, nowoodbudowany 1857 r. W 1827 r. było tu 67 dm. i 467 mk. Do Cz. należy Czernięcka Wola. Według rubrycelli dyecezyalnej, Cz. jest par. dek. krasnostawskiego i liczy 1,387 dusz. Opis Cz. w Tyg. Illustr. 1860, IV, 468. Br. Ch.
Czernięty, ob. Czerniaty.
Czernihów, miasto gubernialne gubernii czernihowskiej, pod 51° 29′ szer. płn. i 49° dł. wsch., leży na prawym brzegu rzeki Desny, jest jednem z nastarożytniejszych miast Rusi południowej. Niewiadomo, w którym czasie założone zostało, ale w traktacie Olega z Grekami już się znajduje wzmianka o Czernihowie (r. 907); wtedy miasto to do wielkiego księcia kijowskiego należało i przez wojewodów wielkoksiążęcych rządzone było. Gdy się wszczęły pomiędzy potomkami Włodzimierza wojny domowe, Cz. nieraz z rąk do rąk przechodził. Po zgonie Jarosława W. przeszedł pod panowanie Świętopełka Jarosławowicza i stał się głównem miastem udzielnego księstwa; ale odtąd doświadczać zaczął licznych klęsk, już to od książąt z władcami Czernihowa w niezgodzie zostających, już to od hord na południo-wschodzie Rusi koczujących. W końcu XIII wieku Cz. już był do księstwa włodzimierskiego przyłączony, a na początku XIV stał się zdobyczą Litwy, następnie Polski, pod której panowaniem około lat 160 zostawal. R. 1479 wielki książę moskiewski, Iwan Wasilewicz, zdobył na Litwie ziemię siewierską i odtąd Cz. aż do roku 1611 do Rossyi należał. W roku 1579, dowódcy wojsk Stefana Batorego, książęta: Konstanty Ostrogski i Michał Wiśniowiecki, oblegali Cz., a nie mogąc go zdobyć podpalili do koła. R. 1604 przez wojska Samozwańca był wzięty. R. 1611 podczas bezkrólewia w Rossyi, polski pułkownik Gronostaj spalił miasto, a mieszkańcy jego przez lat 12 schronienia tu nie mieli. Podług traktatu dziewulińskiego, Cz. ze wszystkiemi ziemiami siewierskiemi Polsce był odstąpiony najprzód na lat 14, a następnie w r. 1634, na mocy traktatu polańskiego, na zawsze. Od r. 1635 do 1667 Cz. należał do Polski. Na sejmie koronacyjnym Władysława IV w r. 1633, ziemia czernihowska otrzymała gród i ziemstwo, oraz ustanowiono kasztelana i inne urzędy ziemskie. Pierwszym kasztelanem był Mikołaj Kossakowski, starosta wiski, a ostatnim Walenty Sobolewski. Na sejmie r. 1636 utworzone było osobne województwo czernihowskie i pierwszym wdą był Marcin Kalinowski, ostatnim Ludwik Wilga. Wdztwo na trzy powiaty się dzieliło: czernihowski, nowogrodzki i siewierski. Starostwo czernihowskie przyłączono do urzędu wojewody na zawsze. Sejmiki wojewódzkie odbywały się najprzód w Czernihowie, a później we Włodzimierzu, na których sześciu, początkowo czterech posłów na sejm, i dwóch deputatów na trybunał koronny obierano, tak, żeby ci ostatni do prowincyi małopolskiej należeli. R. 1650, przy podziale na pułki, utworzono pułk czernihowski; Czernihowem zaś rządzili pułkownicy Kozaków. Na mocy traktatu andruszowskiego odstąpiony Rossyi. R. 1734 w Czernihowie
