Wody czysto leśne. 13.) Cz., potok górski, w obr. gm. Porochów, w pow. bohorodczańskim, wypływa na granicy tegoż pow. z pow. dolińskim, z działu górskiego, Jałe zwanego (945 m.), łączącego dział Wierch Pasieczny (1485 m) z Hrynkowem (1250 m.) Płynie zwartą debrą na wschód i po 5 kil. biegu uchodzi z lewego brzegu do Bystrzycy sołotwińskiej. Br. G.
Czarnybór, ob. Świetlany.
Czarny bród, 1.) wieś, pow. augustowski, gm. Kolnica, par. Augustów. Liczy 3 dm., 18 mk. 2.) Cz., wieś i osada leśna, pow. augustowski, gm. Szczebro Olszanka, par. Studzieniczna. Wieś liczy 21 dm., 130 mk., osada zaś 1 dm., 5 mk. 3.) Cz., kol., pow. nieszawski, gm. i par. Piotrków. W 1827 r. było tu 4 dm. i 30 mk. 4.) Cz., kol., pow. koniński, gm. Rzgów, par. Królików. Od Konina odl. 25 w. W 1827 r. było tu 6 dm. i 40 mk. obecnie liczy 263 mk., ziemi 530 morg.
Czarnybród, przystanek dr. żel. petersb.-warszawskiej w gub. kowieńskiej.
Czarny Bryńsk, wieś włośc., pow. brodnicki, gm. i urz. st. cyw. Bryńsk Szlachecki, par. Górzno; ma szkołę katol., 1187 m. rozl., 35 dm., 339 mk., 294 kat.
Czarny Dunajec, mko podtatrzańskie, na Podhalu nowotarskiem, założone po obu brzegach rzeki tejże nazwy, od której wzięło nazwę. Jestto rozległa i zamożna wieś podtatrzańska, 15 kil. oddalona od Nowegotargu. Chaty rozsiadły się na zachodnim (lewym) brzegu Cz. Dunajca i między jego ramionami. Liczy bowiem gruntów ornych 41 ha. większej własności a 1213 ha. mniejszej własności, łąk i ogrodów 7 ha. większej własności, 212 mniejszej własności; pastwisk 23 ha. większej własności, 1084 ha. mniejszej własności; a lasów 455 ha. mniejszej własności. Chat liczy 413. Wiele z nich jest murowanych. Ma plac jakby rynek naokoło zabudowany (661,69 m. Kolbenheyer). Szkolę ma parafialną, założoną jeszcze r. 1750. Ludność trudni się płóciennictwem. Powstanie tej osady sięga czasów koło 1234 r. Wojewoda krak. Cedro h. Gryf założyl C. Kościół par. łać. w miejscu. Fundowali go Zofia z Bogusławic Pieniążkowa, wraz z mężem Janem Pieniążkiem, podczaszym krakowskim, starostą nowotarskim i posłem na sejm 1589 r. Tomasz Miętus, sołtys tameczny i pierwszy pleban tameczny Szymon Bukowiński. Fundacyą zatwierdził Zygmunt III r. 1605. Dzisiejszy kościół wymurowano roku 1796 po spaleniu dawnego drewnianego (1787); sklepienie spadło 1818 r. a dzisiejszy z większą częścią wsi spłonął z 22 na 23 kwietnia 1859 r. Probostwo tutejsze, jako najposażniejsze na Podhalu, dzierżyli także Teodor Hawel, archidyakon, infułat kamieniecki, kanonik gnieźnieński, r. 1774, i Gabryel Junosza Podoski, referendarz koronny, proboszcz kapituły krakowskiej, kanonik gnieźnieński, opat miechowski, potem arcybiskup gnieźnieński i prymas (um. 1777); probostwo czarno-dunajeckie posiadał on do r. 1756. W miejscu liczy parafia 2260 dusz. Do tej parafii należy Wróblówka 701 dusz, Podczerwone 698 dusz, Starebystre 1735 dusz, Międzyczerwienne 1054 dusz, Ratułów 1299 dusz, Nowebystre 849, Ciche (część) 827. Razem 9423 kat., oprócz tego 280 żydów. Poczta w miejscu, własność gminna. Na północ i zachód od Czarnego Dunajca rozlegają się bory. Bory te są to ogromne, mokrawe torfowiska, rozciągające się od stóp Beskidów nad Czarnym Dunajcem aż ku Jabłonce na Orawie, przeszło 7 kil. szerokie, a 12 kil. długie, powstałe ze zbutwiałych pni i drzew sosnowych. Resztki tych lasów, przeważnie sosnowych, które przed wiekami całą tę przestrzeń pokrywaly, widać między Nowymtargiem i Zaskalem a Ludźmierzem, tudzież za Czarnym Dunajcem na granicy orawskiej. Lud używa tego torfu do palenia i do robienia nawozu. Wzniesienia na obszarze Czarnego Dunajca: 1) kościól 675,5 m.. 2) Bory: Wylewisko 700 m.; na połd. od granicy Odrowąża, od zabudowań nad Piekielnikiem zwanych Żary, 650 m.; 3) Zadkówka, nieopodal północnego narożnika granicy Wróblówki a 550 m. na zachód od drogi z Wróblówki do Pieniążkowic, 658 m., 4) droga do Nowegotargu, krzyż przydrożny między wsią Czarnym Dunajcem a Czarnym pot., 671 m.; 5) Krzyż na wschodnim brzegu Czarnego p. przy tejże drodze 661 m. 6) Południowy koniec wsi 684 m., 7) droga do Koniówki, 100 m. od granicy, 712 m.; 8) droga do Miętustwa, krzyż nad Czarnym p., 686 m. Ob. dr. E. Janota, Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin, Kraków. 1860. Walery Eliasz, Illustrowany Przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic. Poznań, 1870. W. Eliasz, Szkice z podróży w Tatry. Kraków i Poznań, 1874. Marya Steczkowska, Obrazki z podróży do Tatr i Pienin. Kraków, 1872. Cz. ma st. poczt. w miejscu, jarmarków 6 rocznie, głównie na owce i plótno, którem jest znaczny handel z Węgrami. W r. 1846 zajęli czarnodunajecczanie odporne stanowisko względem sąsiednich chochołowian.
Czarny Dunajec, rzeka tatrzańska, nastaje w obr. gm. Witowa, na Podhalu nowotarskiem na polanie „Roztokami“ zwanej, z połączenia trzech silnych potoków: Chochołowskiego (ob.), Lejowego (ob.) i Kościeliskiego (ob.) Potok Lejowy wpada nieco powyżej tego połączenia do p. chochołowskiego; stąd też właściwie doń przynależy. Połączenie tych potoków leży na płaszczyznie u stóp gór rozłożonej w części lasem pokrytej, w części zaś polanami zajętej;
