dne, szkoła poząt., kantorat. Ludn. 4253. Rozległość gminy wynosi 15733. Rozległość gminy wynosi 15733 morg., wtem 11,990 morg. dworskich i 3,743 włośc. Dobra Cz. z wsiami Cz. i Czamaninek nabyte w drodze działów w r. 1840 za rs. 33750. Rozl. ma wynosić obecnie posiadłości dworskiej m. 1729; wś Czamanino osad 31, gruntu m. 44; wś Czamaninek osad 87, gruntu morg. 331. W Czamaninku jest kaplica św. Hieronima, w której przez pewien czas odbywało się nabożeństwo parafialne. Br. Ch. i A. Pal.
Czamany, ob. Iłłukszta.
Czambrowina lub Czamrowina-Mierzejewo, wieś nad rz. Orz, pow. ostrołęcki, gm. i par. Czerwin. Liczy 2 dm., 26 mk. drobnej szlachty; ziemi 285 m.
Czamla, wieś, pow. piński, w 1-ym okr. policyjnym, gm. Dobrosławka, własność Bortnowskiego. X. A. M.
Czamża, wieś, pow. kolski, gm. Lubstów, par. Mąkolno.
Czaniec, 1.) wieś, pow. bialski w Galicyi, niedaleko Kęt, 2862 m. rozl., wtem 1673 m. roli ornej, 730 m. lasu (1272 m. dominialnych, 1590 m. włościańskich); 355 dm., 2252 mk.; parafia dek. oświęcimskiego w miejscu (4836 wiernych), kościół paraf. pod wezwaniem św. Bartłomieja w części drewniany a w części murowany, erygowany w r. 1660 a poświęcony w r. 1839 przez bisk. Tarnowskiego Zacharjasiewicza; do 1560 r. filia parafii Kęty; szkoła ludowa jednoklasowa, młyn amerykański, wyroby tkackie. Cz. leży przy gościńcu rządowym wiedeńskim. Obszar dworski należy do majoratu arcyksięcia Albrechta. Włościanie trudnią się wyrabianiem drelichów. Cz. zwał się niegdyś „Grzanica.“ Por. Bulowice. F. S.
Czanków, wieś, pow. uszycki, gm. i par. Dunajowce, przy trakcie z Dunajowiec do Zalesiec, ma cerkiew, należy do hołozubinieckiego klucza Wiktora Skibniewskiego. R. 1827 było tu 161 dm. X. M. O.
Czantory, Czantorya, góra w karpatach szląskich, na połd. od Ustronia, 3130 stóp wysokości.
Czanysz, Czanyż (z Poradami), wieś pow. Kamionka Strumiłowa, leży śród piasków, lasów i bagien, w lasach buskich, które z kamienieckiemi, radziechowskiemi i toporowskiemi stanowią jakby galicyjskie Polesie; oddaloną jest od Kamionki Strumił. na wschód o 3 i pół mili, od Toporowa na południe o pół mili, od Buska na północy wschód o 2 mile. Przestrzeń posiadłości większej: roli ornej 434, łąk i ogr. 1254, pastw. 57, lasu 2336; pos. mniej.: roli ornej 559, łąk i ogr. 1076, pastw. 47, lasu 34 m. Ludności rzym. kat. 59, gr. kat. 597, izrael. 35: razem 691. Należy do rzym. kat. parafii w Toporowie, gr. kat. par. ma w miejscu, należącą do dekanatu oleskiego. Wieś ta ma szkolę filialną 1-klasową. Właściciel posiadłości więk. Henryk hrabia Mier.
Czańkowce, wieś, pow. uszycki, gm. Dunajowce, 541 dusz męz., 1005 dz. ziemi włośc., należała do Krasińskich, dziś Skibniewskich. Ziemi dworskiej z Mogilówką 1285 dz.
Czapa, rzeka w pow. borysowskim i ihumeńskim, dopływ rzeki Berezyny z prawej strony.
Czapel (niem.), ob. Czaple.
Czapelki 1.) albo Małe Czaple, niem. Kl. Zappeln, wieś w pow. świeckim, obszaru ziemi posiada 1586 m., domów mieszk. 28, kat. 12, ew. 200, szkoła w miejscu, par. Świecie. 2.) C., niem. Kl. Zappeln, wieś włośc. w pow. chełmińskim, powstała na obszarze dawniejszej biskupiej wsi Czaple, ziemi ma 268 m., domów mieszkalnych 12, katol. 21, ew. 62, par. Nowawieś. Kś. F.
Czapeln (niem), ob. Czaple.
Czapelski Majdan, ob. Majdan i Czapielsk.
Czapielken (niem.). ob. Czapielsk.
Czapielsk, mylnie Czapielki, niem. Czapielken, wieś w pow. kartuskim dzieli się na 3 odrębne części: 1) Cz. wielki, wieś szlachecka, nad rz. Reknicą, która wpada do Raduni. R. 1323 m. krzyż. Fryderyk von Wildenberg wydał ją na własność jakiemuś Wilhelmowi de Senicz; r. 1570 ma ją Wilhelm Bąkowski, a sto lat później Krzysztof Borzewicz, od którego nabyli ją w roku 1617 oo. jezuici za 31,000 złp. podówczas należały do tej wsi pobliski także Styngwałd, i Wielki i Mały Rząbc czyli Zambrze (Somerkau). Widać, że i w roli dobrze umieli zarabiać ci ojcowie, ponieważ w krótkim przeciągu czasu założyli na rozległym lesistym obszarze aż 9 nowych wiosek: Rybia czyli Górna huta, Dolna huta, Marszewy, Majdany, Krymki, Zalesie, Czapielska wola, Stary Styngwałd i Babi dół. Całym tym kluczem dóbr zarządzał osobny ekonom, jezuita, który zawsze przemieszkiwał we Wielkim Cz. Także i o duchowne potrzeby dobrze dbali jezuici, utrzymując tu bez przerwy t. zw. dom misyjny dla Kaszub, przynajmniej dwóch ojców ciągle tu przebywalo. W małym kościele filialnym znajdującym się oddawna we wsi, odprawiali w niedziele i święto parafialne nabożeństwo. Oprócz tego mieli prywatną murowaną kaplicę przy domu. Jeszcze w r. 1772 rezyduje w C. jako kapelan ex-jezuita Józef Brzeski. Po kasacie rząd pruski wydał tę wieś znowu na własność prywatną. Obecnie zawiera Wielki Cz. 2454 morg. rozl. (w czem 95 m. jeziór), katol. 166, ew. 124, domów mieszk. 31. Mały kościołek św. Mikołaja, filialny do Pręgowa, został z nowa wzniesiony r. 1847. W miejscu znajduje się szkoła ewan-
