stara. R. 1229 książę Wracislaw zapisał ją wraz z całą ziemią gniewską klasztorowi cysterskiemu w Oliwie; r. 1282 książę Mestwin II odstąpił ją znowu krzyżakom. Także i odkryte niedawno temu groby pogańskie, znajdujące się pod Ciepłem, świadczą o wysokiej jego starożytności; od granic tej wsi z ziemiami Gniewu na północ do granic z Zielonym dworem (Grünhof) ciągnie się szereg 4 prastarych szańców; w jednym z tych szańców, w samym środku, gdzie jest kotlinowate zagłębienie, odkryto około r. 1870 urnę grobową odosobnioną. Stojąc, jak zwykle podobne urny, w głębokości 1 i pół do 2 stóp, między kośćmi zawierała fibulę bronzową rzymską. Powierzchnia kotlinowatego wnętrza tego szańca usłana jest prawie ułamkami rozmaitych wyrobów glinianych (poteryi), które charakterem rytych swych ozdób okazują się spółczesnemi urnie. Urna sama (znaleziona przez p. Fibelkorna z Ciepłego) była zgnieciona, a znaleziona w niej fibula jest dziś w posiadaniu muzeum „Phisic. Oekonom. Gesellschaft“ w Królewcu. Inna urna odosobniona, znaleziona przy samym wale szańca (nieco na północ od poprzedniego) zawierała dwie fibule, znajdujące się dziś w zbiorze gniewskiego „Bildung Verein.“ (patrz G. Osowski, o pomnikach przedhistorycznych Prus Królewskich, I Rocznik towarzystwa naukowego w Toruniu str. 20). Obszaru ziemi ma C. 2803 mórg, domów 20, kat. 212, ew. 52, szkoła w miejscu. Kś. F.
Ciepłochójka, wieś, pow. słupecki, gm. Kazimierz, par. Golina.
Ciepłowice, w XVI w. Czepanowice, niem. Czeppelwitz, wś i dobra, pow. niemodliński, o 2 mile od Niemodlina i tyleż od Skorogostu, przy dr. żel. górno-szląskiej, która tu ma przystanek. Dobra mają 1425 m. rozl. (871 m. roli ornej, 128 m. łąki, 370 m. lasu) i piękną owczarnię; wieś zaś 1775 m. rozl. (1321 m. roli, 258 m. lasu). Par. kat. w Dąbrowie.
Ciepłucha, młyn, pow. łódzki, gm. Brójce, par. Kurowice.
Ciepłydół, niem. Warmenthal, folw. należący do dóbr Cerkiew Polska, pow. kozielski.
Cierchy, wś, pow. kielecki, gm. Mniów, par. Chełmce. W 1827 r. było tu 16 dm. 111 mk. Br. Ch.
Cierebuty, wieś i folw. w 1 okręgu administracyjnym pow. ihumeńskiego, odległe od Mińska m. 24, od Ihumenia 16, od Słucka 7, gruntów włośc. wsi Cierebuty i Lewki 2414 dzies. Folwark po Radziwiłłach jest własnością księcia Piotra Wittgenstejna; gruntów fol. ornych 208 dzies., łąk i pastw. 295, lasu 2196, nieużytków 909 dz. Ludność prawosławna.
Cierlica, ob. Terlica.
Cierlicko, Tierlitzko, wieś, pow. cieszyński na Szląsku austr., rozl. morg. 1276, ludności 1856. Dzieli się na górne i dolne. Ma zamek i par. katol. dek. karwińskiego, w której się znajduje 2733 kat., 2640 ewang. i 62 izr. C. należy do par. ewang. Błędowice. F. S.
Ciernie, wieś, pow. będziński, gm. Łosień, par. Sławków.
Ciernie, Czernie, 1.) niem. Cziernien, wieś, pow. łecki, st. p. Bajtkowy. 2.) C., niem. Cziernien, wieś, pow. jańsborski, stacya poczt. Rożyńsk.
Cierno, dawniej Czyerno, wieś par. w pow. jędrzejowskim. nad rz. Nidą, gm. Przęsław, posiada kościół murowany pod wezwaniem śś. Jakóba i Marcina. Należy obecnie do margrabiów Wielopolskich. Wieś i parafia były w XV i XVI wieku przedmiotem długich sporów pomiędzy archidyecezyą gnieźnieńską a biskupstwem krakowskiem. Łaski w Liber Beneficiorum I, 576 zalicza je do dekanatu kurzelowskiego, archidyecezyi gnieźnieńskiej; przeciwnie Długosz w spisie funduszów dyecezyi krakowskiej (Liber beneficiorum T. III) przywodzi, iż parafia podlega władzy biskupa krakowskiego. Powodem sporu była, zdaje się, ta okoliczność, że grunta i łąki C. położone są po obudwu stronach rz. Nidy, rozgraniczającej wówczas juryzdykcyą kościelną Gniezna i Krakowa. Według Łaskiego kościół tutejszy przeniesiony był ze wsi sąsiedniej Zdanowice, zapewne w XII lub XIII wieku. Tenże pisarz przywodzi, iż proboszczów mianuje czasem opat jędrzejowski wraz ze zgromadzeniem cystersów, niekiedy zaś naznacza ich stolica apostolska. Około roku 1825 był tu proboszczem X. Walczyński, późniejszy senator rzeczypospolitej krakowskiej. Parafia C. dek. jędrzejowskiego liczy dusz 1552. R. 1827 było tu 35 dm., 384 mk. L.
Cierpice, niem. Schierpitz, wieś, pow. inowrocławski, 4 dm., 39 mk., wszyscy ew., 3 analf. 2.) C., królewskie leśnictwo, pow. inowrocławski, 31,568 morg. rozl., 4 miejsc.: 1) C. nadleśnictwo, 2) Zajezierze (Seedorf) leśnictwo, 3) Wygoda leśn.; 4) Zazdrość karczma; 8 dm., 65 mk., 63 ew., 2 kat., 10 analf. Stac. poczt. na miejscu. Stac. kol. żel. Toruń o 7 kil. M. St.
Cierpice, 1.) niem. Cierpitz, wś w pow. toruńskim, par. Podgórz, na lewym brzegu Wiły, około 1 mili od Torunia, tuż nad koleją żel. toruńsko-bydgoską; obszaru ziemi ma 191 morg., domów mieszk. 13, kat. 11, ew. 119). W XVII w. znajdował się młyn w Cierpicach, który potem zaniedbano dla braku dostatecznej wody. 2) C., dworzec kolei żelaznej, niem. Schirpitz, pierwszy po za Toruniem ku Bydgoszczy, około 1 mili od Torunia, istnieje od r. 1875. Kś. F.
Cierpięta, 1.) wś i folw., pow. węgrowski, gm. Ossowno, par. Grębków, o 28 w. od Wę-
