ma 1512 mk., w tem 773 męż., 739 kob., 765 izr., 200 ewang. (w 1857 liczono ew. 667?). Wielka fabryka kortów C. A. Moesa i sp., na 215 warsztatach wyrabia 250 tys. arszynów tkanin. Siła pary 120 koni, robotników 800. Przy fabryce szkoła elementarna protestancka 2-klasowa, w ⅔ kosztem właściciela utrzymywana. Domki dla robotników z ogródkami. Fabr. założona 1846. Paraf. kościół katol. św. Jana Chrzc., murowany. Parafia kat. dekanatu białostockiego: dusz 4563. R. 1880 nawiedził Ch. wielki pożar. Zygmunt Stary w 1507 r. wydał prawo miastu Choroszczy, i zobowiązał tem prawem dawać królewskiemu wojsku 5 żołnierzy konnych i każdemu rycerzowi po 100 tymfów płacić podczas wyprawy wojennej. Miasto Ch. posiadało grunta od rz. Supraśla do Narwi; od wschodu, gdzie bierze źródło rzeczka Choroszczanka, cały obwód należał do parafii dominikańskiego kościoła. Dominikanie choroscy byli obowiązani ze swej szkoły uczniów wysylać do uniwersytetu krakowskiego i wyprawiać do rycerstwa polskiego kosztem miasta. Posiadłości tego zakonu były wsie: Borszczewo, Krupniki, Łyski, Ogrodniki, Sińkiewicze, Nieroniki i Ruszczany; wymienione wioski noszą teraz nazwę włościan rządowych. Za panowania Jana III w 1683 r. pożar zniszczył całe miasto, liczące 600 domów, i kościół wyżej wspomniony, za co Jan III udarował miasto przywilejem. Odbudowany po pożarze kościół drewniany, także dominikański, o pół wiorsty ku zachodowi, gdzie obecnie sianożęć kościelna, przezwana Gajem, istniał lat 26 i także zgorzał w 1707 roku nim biskup wileński Pac zbudował do dziś dnia istniejący kościół w stylu gotyckim. Parafia Ch. składa się z miasta i przyległych wiosek jako to: Rogówka-szlachty (dawniej), przedmieścia Rogowa, Dzikich, Nowosiołek i Zastawia, oraz Izbiszcz, Kruszewa, Pańków, Konował, Kościuk, Zaczerlan, Borszczewa, Ruszczan, Źółtków, Fast, Oliszków, Ogrodników, Baciut, Łysków, Bacieczek, Krupnik, Porosłów, Topilca i Fabryki. Parafia grecka liczy obecnie 200 parafian; cerkiew założona była w r. 1769 przez hetmana Branickiego. Ewangelicka także 200 osób. Miasto liczy 250 domów. O 30 staj od Choroszczy na południe leży góra Świtkowizna (dziś Sieśkowizną zwana), porośnięta karłowatemi dębami; na tej górze za czasów pogańskich oddawano cześć Swiatowidowi.
Choroszczanka, Choroszczynka, wś i folw., pow. bialski w gub. siedleckiej, gm. Połoski, par. Piszczac. Cer. par. dla ludności rusińskiej b. dek. kodeńskiego, erygowana 1752 przez Augusta III. W 1827 r. było tu 79 dm., 481 mk. Obecnie liczy 38 dm., 268 mk. i 2609 morg. obszaru.
Choroszczanka, rz., dopływ Narwi pod m. Choroszczą.
Choroszewicze, Choroszowczyce, wś, pow. słonimski, na granicy gub. mińskiej. Była tu kaplica katol. parafii Słonim.
Choroszowa, ob. Chorocowa.
Chorów, wś, pow. ostrogski, o 7 w. na północ od Ostroga, przy dawnej drodze z Ostroga do Równego, należała pierwotnie do ks. Ostrogskich, a ostatni ordynat ostrogski ks. Janusz Sanguszko tę wś z innemi darował 1756 r. w Kolbuszowie Małachowskiemu kanc. w. koron., który tu wymurował piękną cerkiew dla parocha unickiego. Póżniej, to jest 1794 r., Ch. z innemi majętnościami uległ konfiskacie i był darowany generałowi Fersen, a ten w 1802 r. sprzedał go Józefowi Augustowi hr. Ilińskiemu, senatorowi państwa rossyjskiego. Wnuk tegoż Aleksan. Iliński Ch. z całą swą majętnością 1873 r. sprzedał rządowi. Wieś na górze i wszystkie orne pola także po górach się rozciągają, ziemia glinkowata, pszenna, sianożęci obfite po nad rz. Horyniem. Lud zamożny. Sąd gminny, wójt gminny i szkółka. Z. Róż.
Chorowa góra, wś, pow. radzymiński, gm. i par. Radzymin.
Chorowice, wś, pow. wielicki, o 3.8 kil. od Mogilan, w par. rz. kat. Mogilany.
Chorowiec, wś i folw., pow. zasławski, należy do klucza sławuckiego.
Chorożowce, Chorużowce, wś, pow. augustowski, gm. Kuryanka, par. Lipsk. W 1827 r. było tu 12 dm. i 70 mk., obecnie liczy 22 dm. i 147 mk. Br. Ch.
Chorpacze, Charpaczka, Chorpaczka, wś, pow. hajsyński, dusz męz. 576, ziemi włośc., 1471 dz., dworskiej używalnej 515 dz., nieużyt. 38 dz. Należy do Jełowickich. Por. Charpaczka. Dr. M.
Chorsk, wś z zarządem gminnym w zachodniej stronie pow. mozyrskiego, w żyznej miejscowości nad rz. Horyniem, kędy z drugiej strony rzeki leży historyczny w dziejach Rusi Dawidgródek. Tu jest cerkiew paraf. i szkółka wiejska; gmina składa się z 20 wiosek, liczy 2785 mieszk. płci męz., leży w 3-im stanie policyjnym (turowskim), w 3-im okręgu sądowym (turowskim). Mieszkańcy trudnią się rybołóstwem i flisactwem, nie zaniedbując uprawy ziemi. Al. Jel.
Chortyca, wyspa na Dnieprze, tuż „za porohami“.
Choruła, niem. Chorulla, wś i folw., pow. wielkostrzelecki. par. Odmęt, przy trakcie z Opola do Krapkowic, nad Odrą. Folw. Ch. wraz z folw. Dalekim ma 3249 m. rozl., wtem 1568 m. roli ornej, 1424 m. lasu, gorzelnię, łomy wapienia i piec wapienny na własną potrzebę. Kamień spławiają Odrą. Na
