Jump to content

Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/583

From Wikisource
This page has been proofread.

nów ze 156 dusz gr. kat. obrządku; par. ta należy do dekan. uhnowskiego, szkola etatowa. Właściciel większej posiadłości: Leopoldyna Sroczyńska. B. R.

Chlewice, wś, nad rz. Nidą, przy jej źródłach, pow. włoszczowski, gm. Moskorzew, par. Chlewice. Leży przy szosie myszkowsko-jędrzejowskiej, w odległości wiorst 13 od Szczekocin, 54 od Kielc, 60 od Myszkowa, 35 od rz. Nidy, 42 od rz. Pilicy, oraz 22 w. od Jędrzejowa. Posiadają kościół par. drewniany, wystawiony w 1863 r. na miejscu dawnego. Parafia istniała tu już w XV w.; wtedy Ch. były dziedzictwem Odrowążów (Długosz I—18). Ogólne położenie dosyć niskie, w stronie południowo-wschodniej nieco wzgórzyste. Rozległość wynosi morgów 2573, z których na grunta dworskie przypada: gruntów ornych morgów 586, nieużytków morg. 45, lasów morg. 1350 (nabyte Ch. 1876 za rs. 50205); na grunta włościańskie (osad 75) gruntów ornych morg. 583, nieużytków morg. 9; łąki i past. tak dworskie, jak i włościańskie, rozrzucone małymi kawałkami po częściach niskich i mokrych w lasach. Grunta pokościelne 61 m. rozl. Ziemia urodzajna; pszenica i rzepak dobrze się udają. Grunta orne składają się z dwóch warstw, z których górna, rędziniasta, zawiera dużo części wapiennych; warstwa dolna iłowata, nieprzepuszczająca. Lasy przeważnie dębowe, obecnie bardzo zniszczone. Po nizinach i piaskach rośnie niskopienna sosna. W 1827 r. było tu 26 dm. i 279 mk., obecnie ludność Ch. wynosi glów 667 (mężczyzn 315, kobiet 352), domów 58, z których murowanych 5, drewnianych 53. Budowli dwor. drew. 27, mur. 15. Lud w ogóle dosyć zamożny, oprócz roli zajmuje się obróbką drzewa w lasach, oraz furmanieniem do kolei. Mężczyźni ubierają się w białe sukienne kapoty z czerwonemi dosyć misternemi wyszywaniami, oraz w czapki tak zwane magiery. Z zakładów przemysłowych znajdują się: młyn wodny na rzece Nidzie z produkcyą roczną rs. 960; młyn wodny „Średni“ na Nidzie z produkcyą roczną rubli 720; piła na Nidzie z produkcyą roczną rs. 162; smolarnia z produkcyą roczną rubli 360 i cegielnia wydająca dobrą cegłę. Par. Ch. dek. włoszczowskiego liczy dusz 883. Dr. B. i A. Pal.

Chlewiotki, ob. Chlebiotki.

Chlewiska, 1.) wś, pow. konecki, gmina i par. t. n. Dobra Ch. składają się z folwarków Ch. i Smagowa, z wsi Ch., Smagów, Wola Zagrodna, Szkłoby, Zaława, Nadolna, Rusinów, Kochanów, Stefanów, Huta Chlewska, Leszczyny, Hucisko Szkłopskie, Gaworek fryszerka, Młyn Stelmachów, Aleksandrów, wsi Sołtyków, Budki, Borki, Rutków, Antoniów lub Mościska i Majdanki; odległe od Radomia w. 36, od Końskich w. 34, od Szydłowca w. 8, przez territorium droga bita przechodzi; od rzeki Pilicy w. 80. Dobra niniejsze, łącznie z dobrami Pawłów, nabyte przez Marcelego i Zofią małżonków Sołtyk w 1867 za rs. 578,896. Ogólna powierzchnia Chlewisk i Smagowa wynosi m. 13,627; fol. Chlewiska posiada m. 13,427, a mianowice: w gruntach ornych i ogrodach m. 275, w łąkach m. 93, w pastwiskach m. 16, w lasach m. 12647, w nieużytkach i placach m. 396. Folwark Smagów posiada m. 199, a mianowicie: w gruntach ornych i ogrodach m. 154, w łąkach m. 37, w pastwiskach m. 1, w nieużytkach i placach m. 7; w Chlewiskach budowli dworskich murowanych 10, drewnianych 54; z budowli zasługuje na wzmiankę pałac fundowany przez biskupa Sołtyka, który jest utrzymywany w należytym stanie; w Smagowie budowli dworskich kamiennych 1, drewnianych 9. Dobra posiadają bogate i obfite pokłady rudy żelaznej, dającej wyborny gatunek żelaza, co stanowi źródło bardzo wysokich dochodów. Fabryki i zakłady przemysłowe istnieją: w Aleksandrowie wielki piec, w Stefanowie i Goworku fryszerki, oraz 5 młynów wodnych i tartak. Młyny posiłkują się wodami ze stawów. Kościół parafialny fundacyi podobno 1121 r. (Dunina), odnowiony i powiększony przez biskupa Sołtyka, posiada zabytek oryginalnego obrazu Smuglewicza „Nawiedzenie św. Elźbiety przez Matkę Boską“. Par. Ch. dek. koneckiego 5053 dusz liczy. Zakłady żelazne istniały tu od wielu wieków. Trzeci wielki piec zbudowano tu w 1838 roku. W 1875 r. produkcya wynosiła żelaza surowcu 141,170 pud., kutego 113,282 pud., blachy 2,040 pud. W 1877 r. wyrobiono 166,766 pud. surowcu i 138,232 pud. żelaza walcowanego. Zakłady te należą obecnie do F. Narzymskiego. W 1827 r. Ch. miały 51 dm. i 531 mk., obecnie liczą 102 dm., 632 mk. i 701 m. ziemi włośc. Wieś Chlewiska ma osad 100, z uposażeniem ogólnem gruntu m. 719; wieś Sołtyków ma osad 2, gruntu m. 29; wieś Rusinów osad 23, gruntu m. 203; wieś Wola Zagrodna osad 38, gruntu m. 328; wieś Hucisko osad 15, gruntu m. 160; wieś Huta osad 23, gruntu m. 138; wieś Budki osad 40, gruntu m. 238; wś Borki osad 18, gruntu m. 68; wieś Smagów osad 54, gruntu m. 422; wieś Nadolna osad 19, gruntu m. 230; wś Leszczyny osad 4, gruntu m. 42; wieś Aleksandrów osad 19, gruntu m. 559; wieś Rutków osad 8, gruntu m. 35; wieś Antoniów czyli Mościska osad 13, gruntu m. 34; Kochanów osad 27, gruntu m 253; Stefanków osad 46, gruntu m. 199; Zaława osad 24, gruntu m. 405; Majdanki osad 16, gruntu m. 84; Szkłoby osad 71, gruntu m. 434. Gm. Ch. ludn. 6000, rozległo-