obrót naftą, która otrzymała obywatelstwo jako środek oświetlania nawet i u prostego ludu. Ze względow topograficznych powiat ten dzieli się na dwie części: na północno-wschodnią, która jest początkiem Podola, ta jest zimną wystawioną na wiatry północne i wschodnie, leży bardzo wysoko po nad powierzchnią morza; początek jej bowiem jest oraz najwyższym punktem podolskiej wysoczyzny i działem wód między Baltyckiem a Czarnem morzem. Od tych najwyzszych szczytów po rzeczkę Strypę, grunt jest zimny, wilgotny, pomimo głębokiego czarnoziemu, gdyż podkład ma gliniasty; to też w tym pasie zboże rodzi się więcej na słomę niż na ziarno; za to grunt tej natury daje dobrą paszę dla koni, rodzi się bowiem na nim i rośnie dzika biała koniczyna, zwana tu orzeszkiem. Za Strypą zaczyna się prawdziwe Podole, rozciągające się na wschód i południe; im bardziej na wschód tem cieplejsze i urodzajniejsze. Lasów tu nie ma, już od samego początku Podola zacząwszy, z wyjątkiem nieznacznych gaików dębowych. Druga część powiatu zachodnio-południowa górzysta, porosła gęsto lasami, leżąca niżej od początków Podola nad powierzchnią morza, przerznięta Złotą Lipą i innemi mniejszemi rzeczkami, które wszystkie są dopływami Dniestru, jest cieplejszą; tu bowiem częściej południowe panują wiatry. Tu uprawiają kukurydzę, a na południe od Złotej Lipy tytuń dla rządowej fabryki tytuniu i cygar w Monasterzyskach. Różnica klimatu między początkiem Podola a zachodnio-południową stroną jest tak znaczna, że gdy w tej ostatniej nie ma śladu śniegu, na Podolu bywa jeszcze doskonała sanna i łokciowe śniegi. Lud, szczególniej w podolskiej części, leniwy, nieopatrzny, niedbający ani o swoje a tem mniej o cudze dobro, nie mający jasnego wyobrażenia o konieczności szanowania cudzej własności; to też biedny, chociaż posiada znaczne obszary ziemi; najlepszym dowodem jego biedy, pochodzącej z nieopatrzności, jest, że w każdym gorszym roku wpada w nędzę, tak że z funduszów publicznych i drogą dobrowolnych składek musi być ratowany od śmierci głodowej. W lesistej i górzystej okolicy południowej a szczególniej w bliskości B. lud jest pracowitszy i przemyślniejszy oraz więcej zapobiegliwy i myślący; więc też zamożniejszy, choć ma mniej roli i gorszą glebę od podolskiego. Nawet zaprowadzenie bractwa wstrzemięźliwości nie działa skutecznie na podolskiego włościanina; ponieważ w takim razie wstrzemięźliwość ogranicza się na unikaniu wódki, a nie przeszkadza jednakże zbytecznemu używaniu innych napojów. Pijaństwo i nieopatrzność wpędziły włościanina podolskiego w ręce lichwiarzy, którzy częścią ponabywali jego ojcowiznę, częścią zostawiają go nominalnie przy niej, aby mieć niewolnika, któryby na nich cały rok pracował. Grunta więc uprawiane licho, z powodu braku zakładowych kapitałów, pustoszeją i coraz gorszy plon wydają. Lepiej się dzieje na większych obszarach, których właściciele przyszli do przekonania, że gospodarstwo tylko przy odpowiednim nakładzie dobre daje rezultaty; szczególniej chów bydła ogromnie wzrósł od lat kilkunastu. B. R.
Brzęczek, 1.) niem. Brenschek, folw., pow. kościerski, st. p. i par. Pogutki, ma 48 ha. rozl. Hodowla bydła rasy ostfryskiej i krajowej na tuczenie i sprzedaż. R. 1866 nie było ani jednego katolika. 2.) B., niem. Brenzig, pustkowie, pow. człuchowski, par., gm. i urz. st. cyw. Hamersztyn, st. p. Stegers, ma 1271 morg. rozl., 19 dm., 211 mk., 11 kat. 3.) B., niem. Falkenhorst, folw. dóbr Jastrzemb, pow. świecki, par. Drzycim, gm. i urz. st. cyw. Wiry, st. p. Szwarzkop, ma 3 dm., 32 mk., 30 katol. R. 1782 własność Pawłowskiego.
Brzęczkowice, niem. Brzenskowitz, wieś, pow. bytomski, nad Przemszą, par. i st. poczt. Mysłowice; posiada kilka hut cynkowych i węglowych kopalń, zwanych: Aleksander, Leopoldyna, Justyna, Stanisław, Idzi, Friedrichsglück, Teodor, Lukrecya; niektóre już nieczynne.
Brzękowice, wś rządowa, pow. będziński, gm. Wojkowice kościelne, par. Siemonia. Roku 1827 r. było tu 13 dm., 103 mk.
Brzinno, Bzin, ob. Brzyn.
Brzonzowice, ob. Brzązowice.
Brzoska, ob. Brzózka.
Brzoska, niem. Broska, leśnictwo, pow. starogardzki, st. p. Lubichów.
Brzóski, wieś i folwark, pow. szczuczyński, gm. Grabowo, par. Lachowo. Odległe od Łomży wiorst 37, od Szczuczyna w. 21, od stacyi pocztowej Kolno w. 9, od komory celnej Wincenta w. 7. B. leżą nad samą granicą Prus Wschodnich, nad strugą graniczną zwaną Wincentą lub Łabną, odległe od miasta pruskiego Białej (Bialla) w. 11, od m. Jańsborka w. 15. Ludność w większej części wyznania rz. kat., mniejszość ewang. Glebę przeważnie posiadają żytnią, łąk wiele. Niegdyś gniazdo rodziny Wagow. Dziś własność Białosukni.
Brzóski, niem. Birken, wieś, pow. szubiński, nad Notecią, 17 dm., 148 mk., wszyscy ew., 35 analf. Stacya poczt. i kol. żel. Nakło o 10 kil. M. St.
Brzoski, niem. Brzosken, wielkie i małe, wś, pow. jańsborski, st. p. Biała.
Brzoskowo i Brzoskówko, niem. Gross i Klein Brüskow, wieś, pow. słupski na Pomorzu.
Brzoskwinia, wś, pow. krakowski, 1039 m. rozl., wtem 745 m. roli ornej, 65 dm., 419 mk. Parafia w Morawicy, szkoła ludowa filial-
