w Śniatynie oddalone jest o 7 mil. St. poczt. łączy się traktem z Tarnopolem przez Czortków i Trębowlę. Słynne jarmarki na bydło. Miejscowość więcęj na wieś niż na miasto wygląda. Przestrzeń posiadłości większej roli ornej 896, ląk i ogrodów 66, past. 22, lasu 541; posiadłości mniej. roli orn. 1902, łąk i ogr. 134, past. 158 morg. Ludność rzym. kat. 1438, gr. kat. 1190, izrael 998: razem 3626. Miasteczko to jest siedzibą starostwa powiatowego, rady powiatowej, urzędu podatkowego należącego do obwodowej dyrekcyji skarbowej w Kołomyi, sądu powiatowego należącego do sądu obwodowego w Tarnopolu i notaryusza, oraz komisyi powiat. szacunkowej dla regulacyi podatku gruntowego, należącej do podkomisyi krajowej w Tarnopolu. Parafie obudwu obrządków ma w miejscu. Rzymsko katol. parafia, fundowana w 1603 r., przez Marcina Piotra Dydyńskiego kasztelana krakowskiego; kościół wymurowany w 1763 r. poświęcony 1871 roku pod wezwaniem św. Trójcy. Do tej parafii, oprócz ekspozytury w Jezierzanach należą miejscowości, Juriampol z 375 parafianami, miasteczko Korolówka z 577 par., Kozaczyzna z 107 par., Łanowce z 519 pąr., Muszkatowce z 426 paraf., Nowosiółka kostiukowa z 144 par., Piszczatyńce z 184 par., Słobódka z 416 par., Strzałkowce z 148 par., Wierzchniakowce z 324 par., Wołkowce z 379 par., Wysuszka z 118 parafian. Ogólna liczba rzym. kat. wyznania 5155 dusz; w parafii tej znajduje się 2395 izraelitów. W obrębie tej parafii oprócz Borszczowa znajdują się szkoły trywialne w Korolówce, Łanowcach i Nowosiółce kostiukowej. W Muszkatowcach jest kaplica na cmentarzu, zaś w Wysuszce i Nowosiółce kostiukowej kaplice. Parafia ta należy do dekanatu jazłowieckiego archidyecezyi lwowskiej. Do gr. kat. parafii w Borszczowie należy także wieś Muszkatowce z 804 parafianami; cała parafia liczy 1994 gr. kat. Parafia ta należy do dekanatu kudrynieckiego archidyecezyi lwowskiej. B. posiada szkołę etatową. Dwór w B. zbudowany jest na tem miejscu, na którem dawniej istniał obronny zamek. Rozległe podziemne lochy znamionują wielkość i ważność tego stareżytnego grodu. Powiat borszczowski graniczy na wschód z rossyjskiem Podolem, od którego dzieli go tylko rzeka Zbrucz; na południe rzeka Dniestr odgraniczająca w tem miejscu Galicyą od Bukowiny; na zachód graniczy z powiatami zaleszczyckim i czortkowskim, na północ z powiatem husiatyńskim. Powiat ten zatem stanowi południowo wschodnią kończynę Galicyi, przestrzeni ma 15 mil kw., ciągnie się długim a wązkim pasem z północy od powiatu husiatyńskiego wzdłuż Zbrucza do Dniestru, do którego Zbrucz wpada w tymże powiecie pod wsią Okopy. Dniestr, płynąc wzdłuż południowej granicy tego powiatu, jest już rzeką spławną, po której nie tylko lekkie tratwy drzewne, ale i ciężkie galary, naładowane zbożem, ku Odessie w każdej porze lata odpływają. Oprócz Zbrucza przyjmuje Dniestr w tym powiecie 2 jeszcze dopływy, mianowicie rzeczkę Cygankę i Niesławę, które obiedwie ten powiat z północy na południe przecinają. Gór we właściwem słowa tego znaczenia w tym powiecie nie ma, z wyjątkiem brzegow Dniestru i Zbrucza, które są strome, skaliste i obfitują w piękne widoki. Konfiguracya gruntu jest, jak na całem Podolu, falistą, fale te jednakże w niektórych miejscach do znacznej wznoszą się wysokości. Rzeczki i potoki płyną zwykle głębokiemi dolinami, wzdłuż których rozsiadły się wioski i miasteczka. Ludności ma ten powiat 72,662, w 67 osadach a 60 gminach katastralnych; sądów powiatowych w tym administracyjnym powiecie jest 2, mianowicie w Borszczowie i Mielnicy, które należą do sądu obwodowego w Tarnopolu. Urząd podatkowy jest 1 w Borszczowie, podlegający dyrekcyi obwodowej skarbu w Kołomyi. Parafij rz. kat. jest 6, mianowicie Borszczów, Krzywcze, Mielnica, Skała, Głęboczek i Jezierzany, które wszystkie należą do dekanatu jazłowieckiego a do dyecezyi arcybiskupiej we Lwowie. Parafij gr. kat. jest w tym powiecie 30, z których 20 należy do dekanatu kudrynieckiego, zaś 10 do dekanatu skalskiego a wszystkie razem do dyecezyi grecko-katolickiej arcybiskupstwa we Lwowie. Właściciele większych posiadłości wybierają do rady państwa 1 delegowanego w Zaleszczykach, wspólnie z powiatami Zaleszczyki, Husiatyn i Czortków kuryi wyborczej miast. Do izby handlowo-przemysłowej należy do Brodów; zatem deputowany z izby handlowej brodzkiej jest oraz reprezentantem w radzie państwa handlu i przemysłu tego powiatu. Jak powyżej powiedziano, powiat ten administracyjny obejmuje 2 pow. sądowe w Borszczowie i w Mielnicy; obadwa te powiaty sądowe wybierają do rady państwa 1 deputowanego w Borszczowie; jednakże nie mają osobnego dla siebie deputowanego ale wspólnego z powiatami sądowemi Zaleszczyki i Uścieczko, które wybierają w Zaleszczykach, i z powiatami sąd. Horodenka, Obertyn, które wybierają w Horodence: tych 6 powiatów sąd. razem mają dopiero 1 deputowanego w radzie państwa. Do sejmu krajowego wybierają właściciele większych posiadłości 3 deputowanych, wspólnie z powiatami: zaleszczyckim, czortkowskim i husiatyńskim, które to powiaty stanowiły przed rokiem 1867 dawny obwód zaleszczycki, także czortkowskim zwany. Mniejsze posiadłości wybierają tylko 1 posła do sejmu krajowego. Szkół
Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/327
Appearance