Z grodem tym się wiąże następujące wspomnienie. Gdy w 1043 r. umarł w. ks. kijowski Wsiewołod a Światopełk po nim w Kijowie objął wielkoksiążęce rządy, Połowcy, dowiedziawszy się o śmierci Wsiewołoda i przyciągnąwszy ze stepów, oblegli (mówi kronikarz) gród Torczesk. Mieszkali w nim Torkowie, lud stepowy tak jak i Połowcy, ale który, porzuciwszy życie koczownicze, hołdował Rusi, osiadłszy na jej krańcach wzdłuż rz. Stuhny i Rosi. W. ks. Światopełk kijowski, z Włodzimierzem Czernihowskim i Rościsławem Perejasławskim wyprawili się tedy dla dania odsieczy Torczeskowi. Tymczasem, przeszedłszy rz. Stuhnę, zostali przez Połowców rozbici u Trypola, tak że Swiętopełk z Włodzimierzem ucieczką ratowali życie a Rościsław utonął w rz. Stuhnie. Po tem zwycięztwie tem przeważniej jeszcze Połowcy zaczęli oblegać Torczesk. Oblężenie ciągnęło się przez 9 tygodni, aż w końcu Torkowie, zmorzeni głodem, poddali gród, który Połowcy spalili ogniem, ludzi rozdzielili, wiedli do swoich koszów, do swoich krewnych i swoich pobratymów. Z pewnością że gród ten zniszczony już więcej nie powstał, zostawując w horodyszczu bezradyckiem swego dawnego istnienia jedyną pamiątkę. Kiedy B. osiedliły się na posadzie zburzonego Torczeska, niewiadomo. Położenie atoli wsi tej u samego brodu na rz. Stuhnie, którędy tak później Tatarzy jak dawniej Połowcy zawsze łatwy mogli mieć wstęp do kraju, nie dawało z pewnością przez długi czas osiedlić się mieszkańcom, pomimo aż trzech obronnych horodyszcz i boru w blizkości. Dopiero pod rokiem 1632 dowiadujemy się z akt, że B. należały do monasteru kijowsko- pieczarskiego. Jeszcze w 17 wieku wielkie bory tu zalegały; biegiem Stuhny od strony Dniepru nieprzystępne błota (bezradyckie, bezrodzickie zwane i według Fundukleja mające 7 w. dł., 1 w. szer.) a przed Stuhną stepy. Bród tutejszy na Stuhnie był dla najezdników jedynem w tej stronie możliwem przejściem. Mieszkańców w Nowych B. jest 425, w starych 766. W Nowych B. jest cerkiew z r. 1727, mająca 101 dzies. gruntu. E. R.
Bezulka, potok wypływający w obrębie gminy Rzyczki, w pow. kosowskim, w południowej jej stronie; płynie zrazu na północny wschód, poczem zwraca się na wschód i przechodzi w obręb gminy Jaworowa, płynąc jużto debrami leśnemi, już też łąkami, i po półmilowym biegu uchodzi z lewego brzegu do Rybnicy, wpadającej do Czeremoszu. Najważniejszy jej dopływ jest Tarnaszory. Br. G.
Bezunka (niem.), właściwie Pszczonka, folw. dóbr Maciejów na Szląsku pruskim.
Bezuń, rz., rozgranicza pow. witebski od suraskiego.
Bezwola, wś i folw., pow. radzyński, gm. Lisiawólka, par. Wohyń; cerkiew rusińska. W 1827 r. miała 162 dm. i 691 mk.; obecnie 1034 mk. i 3906 m. obszaru.
Beżejów, wieś, pow. sokalski, o 2 mile na południo-zachód od Sokala, o trzy ćwierci mili na półn.-wsch. od Bełza. Okolica sławna z bełzkiej ziemi, na której najlepiej z całej Galicyi udaje się pszenica sandomierska. Przestrzeni ma posiadłość większa roli ornej 181, łąk i ogrodów 9, pastwisk 4 morgi austr.; posiadłość mniejsza roli ornej 468, łąk i ogrodów 67, pastwisk 8 morgów austr. Ludności ma rzym. kat. 38, gr. kat. 256, izrael. 9. Wieś ta należy do rz. kat. parafii w Ostrowie, a gr. kat. parafii w Żabczu murowanem. B. R.
Beżnica, ob. Bieżnica.
Beźnik, (właść. Brzeźnik), wieś i folwark nad rz. Wężownicą, pow. opoczyński, gmina i par. Skrzyńsko. W r. 1827 miała 13 dm. i 140 mk.
Bę..., ob. Bem..., Ben...
Bęblo lub Bembło (por. Bebelno), wś, pow. olkuski, gm. Ojców, par. Biały kościół. Leży na drodze z Czajowic do Będkowic, na wyżynie pomiędzy doliną ojcowską a Bętkowską. W 15 w. należała do dóbr królewskich (Długosz II 53). W 1827 r. miała 56 dm. i 338 mieszk. Br. Ch.
Bębnów, 1). wś, pow. wieluński, gm. Konopnica, par. Osyaków. W 1827 r. było tu 16 dm. i 157 mk. 2). B., wś, pow. konecki. gm. Gowarczew, par. Końskie. W 1827 było tu 26 dm., 170 mk. 3). B., ob. Bębnowo.
Bębnówka, 1.) B. mała, wś, pow. proskurowski, gm. Juryńce, 366 dusz męz., 384 dz. ziemi włośc. Ziemi używal. dworskiej 374 dz., należała do Cieszkowskich, dziś Romana Popławskiego; ma kamień wapienny i glinę dobrą na cegłę.2). B. wielka, duża wś, pow. proskurowski, gmina Czarny-Ostrów, 600 dusz męz. włości i 137 jednodw.; 1529 dz. ziemi włośc.; ziemi dworskiej z Serhijówką 3579 dz.; należała do Krasińskich, dziś Jodki. Jest i tu kamień wapienny. Dr. M.
Bębnówko, 1.) folw. pryw., pow. mławski, gm, Ratowo, par. Radzanowo, rozl. 781 m., w tem gruntu ornego 425 morg. 2.) B., wieś drobnej szlachty, pow. mławski, gm. Ratowo, parafii Radzanowo, posiada 3 budynki, mieszkańców liczy 12 męż., 15 kob.; powierzchni morgów 107, w tej liczbie 74 morgi gruntu ornego.
Bębnowo, 1.) albo Adolfowo, wś, powiat mławski, gm. Ratowo, par. Radzanowo, liczy mieszk. 209 (męż. 96, kob. 113), budynków 35, w tem mieszkalnych 12. 2). B., ob. Bębnów.
Bębny, ob. Bartkowa.
Bęchy, 1.) wieś włośc., pow. płocki, gm.
