wnie rozpościera się najdalej ku płn. w głąb kraju. Geologiczna budowa Beskidów jest bardzo jednostajna. Składają one się z piaskowca karpackiego, należącego do formacyi eocenicznej okresu trzeciorzędnego czyli kenozoicznego, który pokryty jest cienką warstwą ziemi i miejscami tylko wydobywa sią na powierzchnię. Tylko w zachodniej części występują na większym obszarze skały formacyi jurasowej i wapiennej okresu drugorzędnego czyli mezozoicznego i opasują dwoma pasmami pokłady piaskowca. Pasmo północne poczyna się w dolinie Beczwy, wchodzi do Galicyi koło Białej i ciągnie się równolegle z formaoyą piaskowcową, która je wielokrotnie przerywa, przez okolice Andrychowa, Wadowic i Wieliczki, aż ku Bochni. W okolicy Tyńca przypiera o to pasmo łańcuch pagórków tej samej formacyi, wydłużający się az do brzegu Wisły koło Podgórza, który od zawartych w jego wapieniu buł krzemieni nazwano krzemionkami. Południowe pasmo przychodzi ze stolicy trenczyńskiej przez dolinę Orawy do doliny nowotarskiej i występuje najwybitniej w Pieninach na wyłomie Dunajca. Według roprawy o Beskidach, napisanej przez prof. Świstunia z Rzeszowa (czyt. „Sprawozdanie z gimnazyum rzeszowskiego“ za rok 1876) podział powyższy Tatomira (który i Karpaty lesiste zowie Beskidem „wysokim“), należy zmienić w ten sposób, że B. zachodnie mają sześć działów: a) między Olszą i Wisłą na Sląsku; b) między dolinami Kisuczy, Bystrzyty, Soły, Nowotnianki i drogą Ujsol-Nowoty; c) od Milówki do Podhory; d) Babia Góra; e) Barania-pasmo; f) dział Andrychowski. Beskidy zaś wschodnie czyli nizkie na cztery działy: a) między Skawą i Rabą; b) między Rabą, Dunajcem, Popradem, doliną Szczawnic, Nowegotargu i drogą ze Spytkowic do Orawy; c) Pieniny; d) między Dunajcem, Popradem, przesmykiem dukielskim, Dołami Sanockiemi, Sanem i niżem nadwiślańskim. Niektórzy autorowie twierdzą, że nazwa Beskidów jest nietylko książkową, że np. lud sam zowie Beskidami niskiemi góry po obu stronach dukielskiego przesmyku a B. szerokiemi część Karpat lesistych, w dziale między przesmykami skolskim a delatyńskim. Znane też są w geografiach nazwy: Beskidy polskie, śląskie i wegierskie (orawskie). Porównaj dodatkowo art. Karpaty. F. S.
Beskidy śląskie (ob. Beskidy), rzęsistemi lasami porosłe, obfitują w drzewo na opał i budulec, w zwierzynę, rudę żelazną, kamienie młyńskie, ciosowe, brukowe i budowlane. Ze szkodliwych zwierząt, prócz lisów i mniejszych drapieżnych, pokazują się już tylko kiedy niekiedy wilki. Na polanach i łąkach B. śląskich utrzymują górale szałasy, w których pielęgnują stada owiec, kóz i krów dających mleko i wełnę. Z wełny owiec wyrabiają sukno wałaskie na spodnie i guńki a z mleka żętycę i bryndzę. Najwyższe szczyty: Barania, Czantorya, Równica, Łysag óra, Kotarz, Ostry Stożek i i. Według Jana Śliwki lud śląski zowie te góry Beskidami. F. S.
Besko, wś, pow. sanocki, nad Wisłokiem, o 6 kil. od Zarszyna, ma parafią obu obrządków w miejscn. Własność banku galicyjskiego. Ma przysiołek Porębę. Parafia katol. dek. sanockiego, założona 1594 przez Zygmunta III, liczy 1214 wiernych.
Besnica (niem.), kol., pow. brodnicki, st. p. Gurzno.
Bessarabia, kraj w państwie rossyjskiem, w południowo-zachodniej jego części, graniczy na północ z gubernią podolską i posiadłościami austryackiemi; na wschód z rzeką Dniestrem i morzem Czarnem; na południe z rzeką Dunajem, która dzieli Bessarabią od Rumunii, na zachód z rz. Prutem. Były obwód bessarabski (31967 w. kw. według Strielbickiego) utworzony został z ziem, które otrzymała Rossya na mocy artykułu IV traktatu bukareskiego, mianowicie z trzech głównych części: 1) z Bessarabii właściwej, mającej 3 raje (cynuty albo powiaty): benderski, akkermański i kilijski, i 4 twierdze: Izmaił, Kilia, Bendery i Akkerman; 2) z rai czyli powiatu chocimskiego, to jest Bessarabii północnej, z twierdzą Chocimem, która należała do rodziny wybieralnego hospodara, z wyjątkiem szczupłych podatków płaconych sułtanowi; 3) z części Multan czyli Mołdawii (wschodniej), leżącej na lewym brzegu rzeki Prutu i składającej się z powiatów czyli cynutów: orhijewskiego, sorockiego, jasskiego, choterniczeńskiego, greczańskiego i kadrskiego. Właściwą Bessarabią zamieszkiwał w starożytności naród Bessów, którzy tu przybyli z gór Hemus (Bałkanów), i otrzymała nazwisko od wodza ich Bessaraba. Inni pisarze, odnosząc wyraz Bessarab do VII Wieku, wyprowadzają go od słowa tureckiego rabb albo rebb, znaczącego wódz, i przypuszczają, że Bessarab znaczyło dawniej wodza Bessów, a zatem nie ród i nazwisko, ale prosto tytuł. Inni, wreszcie, mniemają, że Turcy nazwali ten kraj Bess albo Ak-Serb, to jest Biała Serbia, a później Bessarabia. Cóżkolwiekbądź, Bessowie, podbici przez Rzymian, weszli w skład ogólny plemienia nad-dunajskiego i mieszkali na obu brzegach dolnych cześci Dunaju. Po licznych zmianach, ziemia Bessów i zmięszanego z nimi narodu Kumanów, w XIII wieku nazywała sie już Bessarabią. W połowie XIV wieku bessarabski wali-han posyłał wojsko swoje na pomoc cesarzowej byzantyńskiej Annie (Sabaudzkiej), przeciw Janowi Kantakuzenowi; a przy końcu tegoż wieku Bessarabia, po krótkiej zawisłości od Węgier, znowu prze-
