Jump to content

Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/11

From Wikisource
This page has been proofread.

W każdym razie tylko przyjęta pzzez nas pisownia obowiązuje nasze wydawnictwo, i jeśli kto zechce szukać Maryampola pod Maryjampolem lub Warmii pod Warmiją, to oczéwiście dozna zawodu. Inaczéj się rzeczy mają, gdy idzie o nazwy, których pisownia jest nieustaloną dla braku zasady lub z powodu niepewności źródłosłowu. W takim razie uważaliśmy pomieszczenie odsyłaczów za swój obowiązek, i dlatego zamieszczamy zarówno Humań jak Umań, zarówno Mortęgi jak Mortengi. Nazwy cudzoziemskie piszemy ile możności tak jak się one piszą w ich własnym języku, z zaprowadzeniem koniecznych zmian tylko tam, gdzie zachodzi różnica alfabetu. Przy szukaniu nazwisk niemieckich trzeba pamiętać, że ä znaczy ae, ö oe, ü ue, i np. wsi Tütz nie szukać między Tus.. a Tuw... lecz między Tud... a Tuf... Ma się rozumiéć, iż odsyłaczy zbyt wyraźnych jak np. Radowitz-Radowice albo Połonnoje-Połonne unikamy jako zupełnie niepotrzebnych. Mimo wszelkiéj dokładności w przytaczaniu waryantów, nie możemy jednak uwzględniać takich np. wymagań staroświeckich, które każą pisać Raygród przez y lub zakorzenionych błędów miejscowych w rodzaju Rzegiestów zamiast Żegiestowa; że już nie wspominamy o tak częstych, niestety, błędach ortograficznych, rozpowszechnianych nawet drukiem, jak Podchajce zamiast Podhajce.

Jeżeli dana miejscowość ma kilka nazwisk w różnych językach, to opisujemy ją zawsze pod nazwą polską a inne zamieszczamy tylko jako odsyłacze; jeżeli więc opis danéj miejscowości zaczyna się od dwóch, trzech nazwisk np. Slana, Szlana, wieś i t. d., to zawsze nazwa piérwsza jest polską a druga cudzoziemską (jak w powyższym przykładzie madziarską), co téż najczęściéj wyraźnie się zaznacza przez dodanie w nawiasie: (węg.) lub (niem.) Pomimo téj zasady radzimy czytelnikom, którzy pragną wyczerpać informacye o danéj miejscowości zawarte w naszym Słowniku, aby odczytywali nietylko opis główny, ale także, w razie istnienia paru nazw cudzoziemskich, żeby i do odsyłaczy zajrzéć raczyli; łatwo się bowiem zdarzyć może, przy takiéj olbrzymiéj massie imion własnych i w obec trudności zbierania materyału, że niektóre tylko szczegóły dotyczące np. Ełku zamieścimy pod wyrazem Ełk a inne, późniéj zebrane, damy pod Lyck.

Wypada nam jeszcze nadmienić co do nazw geograficznych, zakończonych na ów i owo, ice i icze, że nazwy te po większéj części bywają zmieniane jedne w drugie, w praktyce mówienia i pisania, prawie bezwiednie; ponieważ zaś tego rodzaju jednoznacznych form bardzo jest wiele, przeto nie wszędzie podaliśmy odsyłacze. Jeśli więc kto w rzędzie artykułów p. n. Janów nie znajdzie pewnego Janowa, którego szukał, to znajdzie go z pewnością pod artykułem Janowo i naodwrót.

O informacyjnéj wartości Słownika dopiéro po ukończeniu całego wydawnictwa będzie można powziąść dokładne wyobrażenie; dlatego téż, co do téj charakterystyki naszéj pracy, sądzimy, że krytyka dobrze uczyni, jeśli swój sąd aż do owéj chwili powstrzyma.