Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/495

From Wikisource
This page has been validated.


479
VAE VICTIS

—Tarsilo Alasigan.

—Ano ang gintug-an sa irno ni Don Crisostomo agud! atihon ninyo ang kwartel?

—Si Don Crisostomo wala gid makapakigsayod sa amon.

—Indi nimo paghimutigon! Tungod sina luyag ninyo nga kibuton kami.

—Nagsayop ka. Ginpatay mo ang amon amay sa hanot, kag tungod sina nagtimalos kami kag wala na sing iban. Pangitaa ang inyo duha ka kaupod.

Tinulok sang alperes ang sarhento nga natingala.

—Didto sa banglid, didto ginhulog namon kahapon, didto madunot sila. Nian patya ako: wala na ikaw sing masayran nga iban pa nga butang.

Naglinong kag ang tanan nagkatingala.

—Isugid mo sa amon kon sanday sin-o ang iban nimo nga. kaupdanan, — pahog sang alperes nga binakyaw niya ang tagsaon nga uway.

Isa ka yuhom nga may pagtamay ang lumotaw sa mga bibig sang binilanggo.

Ang alperes nagpakighinun-anon sing pila ka tion, sa mahinay nga tingog, sa kura, kag sang ulihe inatubang niya ang mga soldado:

—Dal-a sia sa duog diin ang mga bangkay! — Sugo niya. Sa isa ka higad sang patyo, sa ibabaw sang isa ka dilan nga karo nahantal ang lima ka bangkay nga ang bahin natabunan sang isa ka gision nga banig, nga puno sing higku. Ang isa ka soldado nagtikang balikbalik nga sa tagsa ka tion nagpanupla.

—Nakilala mo sila? — Pangkot sang alperes nga binatak niya ang banig.

Si Tarsilo wala magsabat: nakita niya ang bangkay sang bana sang buang nga babae kag may duha pa, ang iya sang iya utod, nga ginhatukhatok sang bayoneta kag ang iya ni Lucas may lubid pa sa liog. Ang iya panulok nagsubo na man kag ang isa ka ugayong daw kumawas sa iya dughan.

—Nakilala mo sila? — Pinangkot nila sia liwat.

Si Tarsilo naunay nga wala makatingog.

Isa ka hagurot ang sumiad sang hangin kag ang uway lumabnot sa iya likod. Nagkurog sia ang iya mga kusog nagkululo.