Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/47

From Wikisource
This page has been validated.


31
ANG EREHES KAG PILIBUSTERO


Si P. Damaso nagpalahicllahid sa iya sa walihan kag kon wala pag-athaga sa pagsambit ang iya ngalan isa ka katingalahan kay sa batasan sang pari ang tanan sarang mapaabot. Ginbatyag ko nga daan nga sa madali kag madugay ang butang maga-abot sa kalainan.

Ang tigulang nga tenyente nagdulog na man liwat sing makadali.

— Naglibot sadto sa iya puod ang isa anay ka artilyero, nga pinahalin sa ehersito tungod tama kapintas kag kapakok. Sanglit ang tawo kinahanglan nga mabuhi kag wala sia pagpahanugoti nga mag-uyat sang hilikuton sa kusog nga makahalit sa amon maayo nga ngalan, nakatigayon sia ambot kon kay sin-o sang palangakban sa pagkamanunukot sang mga buhis nahanungod sa mga salakyan. Ang kailo wala makabaton sing maskin ano nga pagtulon-an kag ini nasayran gilayon sang mga indyo: sa ila isa ka katingalahan nga ang isa ka katsila indi makahibalo magbasa ukon magsulat. Ang tanan naglahog lamang sa kailo nga ila binayaran sing yuhomyuhom ang buhis nga iya ginsukot, kag nasayran niya nga sia ginyaguta lamang, nga nagpaaslum pa gid sang iya pamatasan, nga matig-a kag malain na nga daan. Ginhatagan nila sia sing hungod sang sinulat nga pinasuli; ginpakita man niya nga iya ginbasa kag ginpirmahan diin nakita niya nga may luang ang pila ka nagbalalangkiwas nga mga tinaga nga nagpakilala sa iya sing nagkaigb. Ang mga indyo nagbayad apang nagyaguta; gintulon niya ang iya bugal apang nagsukot kag sa sini nga kahimtangan sang balatyagon wala sia sing gintaha, kag sa imo amay nag-abot nga nagsabtanay sila sing matigdas nga mga tinaga.

— Nahanabo nga sang isa ka adlaw samtang ginpasulisoli niya ang isa ka papel, nga sa isa ka tyanggi ginhatag sa iya, nga luyag niya tadlungon, ang isa ka bata gikan sa buluthoan nagsugod sa paghuluhagyo sa iya katipdanan, nagkadlaw kag gintudlo sia. Nabatian sini nga tawo ang kinadlaw kag nakita niya nga ang lahog nagsaylusaylo sa maligdong nga mga nawong sang mga nagtalambong; nadulaan sia sing pagpaumod maabtik sia nga bumalik kag iya ginlagas ang kabataan nga nagdalalagan nga nagsilinggit, — ba, be, bi, bo, bu. — Lipong sia sa kaakig kag indi man niya sila maabot, hinaboy niya sila sang iya baston nga pumilas sa ulo sang isa kag ini natumba; hanti dinalaganan niya, sinipa kag wala sing isa sa mga nagtambong nga nagyaguta, nga may kaisog sa pagtambag. Malaot nga palad nga ang imo amay