Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/234

From Wikisource
This page has been proofread.


218
NOLI ME TÁNGERE


hinumlad niya sa nahabulong nga pilósopo ang mga plano nga nagabót sa iya gikan sa Manila.

—Luyag ko nga tudlòán mo ako kon sanday sin-o nga mga tawo ang dapat ko pabuligon sa akon sa banwa sa maayo nga katigayunan sang hilikutón. Ikaw nakakilala sing maayo sang mga pumoluyò; bag-o lamang akó akon mag-abót kag daw isá akó ka dumalay-o sa akon pungsod.

Inusisa ni tigulang Tasio nga ang iya mga mata nahumóg sang mga luhà ang mga plano nga yarà sa iya atubangan.

—Ang butáng nga mahimò mo karón amó ang akon gindamgo, ang damgo sang isá ka makalulùoy nga buang! — hinalì nga nahambal niya nga natandog. —Kag karón ang nahauná nga itudlo ko sa imo nga indi ka gid magpangonsulta sa akon!

Tinulok siá sang pamatan-on nga nabulong.

—Kay ang mga tawo nga mabinatyagon, — padayon niya nga may mapait nga palahid,— magabilang sa imo nga isá man ka buang. Ang mga tawo nagahunâhonà nga buang yadto'ng may kaisipan nga laín sangsa ila, gani nga amó inâ ang pagbilang nila sa akon, kag ginapasalamatan ko ina, kay kailó man ako? Sa adlaw nga mahunâhonà nila nga nagbalik ang akon panumdoman, sa sinâ nga adlaw kuhaan nila akó sang diutay nga kahilwayan nga binakál ko sa bili sang tadlong ko nga panumdoman. Kag sin-o ang makasiling kon silá may katarungan? Walâ akó nagahunâhonà bisán nagapangabuhî sunô sa ila mga pagbulot-an; ang akon mga pagsulondan, kag ang akon mga ginahangád liwan nga mga butáng. Ang gobernadorsilyo sa ila nagaagum sang kabantugan nga maalam tungod kay, walâ sing natun-an kundi ang magdulot sang tsokolate kag mag-antos sang malain nga panimuot ni P. Dámaso, karón manggaranon na, ginatublag niya ang tagdiutay nga mga kapalaran sang iya mga kasimanwa kag tubtob nga kon kis-a mahambal sang hustisya. "Amó inâ ang tawo nga maalam!" hunâhonà sang timawà, "nakità mo, walâ sing bisán anó nga nahimò siá nga daků!" Apang ako, nakapanublì sing manggad, palangakoan, nakatuón akó, kag karón imol akó, walâ nila akó pagtugyaní sing bisán isá ka labing' kubós nga palangakoan, kag ang tanán nagasilíng: "Inâ isá ka buang; inâ walâ makahangóp sang pangabuhi!" Ang kura nagatawag sa akon nga pilósopo sa hayu lamang, kag nagapahangóp nga akó isá ka buraan nga nagapadayaw sang akon natun-an sa mga mataas nga unibersidad, samtang