Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/121

From Wikisource
This page has been validated.


105
SI TASIO NGA BUANG UKÓN PILÓSOPO


nahanungod sang mga pagtuluohan sa mga banwa sa Naaminhan nga Europa: ini nga mga pagtuluohan ila sang mga hangaway. mga mamalaybay kag mga mangangayam apang indi ila sang mga pilosopo, kon gintipigan nila gihapon ang ila mga pagtuo kag pad ang mga seremoniya, nga ginhimb nga kristohanon, apang wala sila makabuylog sa ila mga guban sang pag-agaw sang Roma bisan nakaluntad lamang sa kapitolyo: mga pagtuluohan sang mga dampog nagkatunaw sa hingudtong ’ adlaw. Hand, ang mga kristohanon sang nahauna nga mga dag-on wala pagpad sang purgatoryo: nagkalamatay sila nga may malipayon nga pagsalig nga magaatubang sila sa indi madugay sa Diwa. Ang nahauna nga mga pari sang simbahan nga daw naghinambit sini, amo sanday S. Clemente sang Alexandria, Origenes kag S. Ireneo, nga ay han nadala sang pagtuluohan nga Zarathustrahanon, nga sadto nagluntad pa kag lumapnag sing maayo sa bug-os nga Sidlangan, sanglit nabasahan naton sa tagsa ka tikang ang pagbadlong batok sa pagkasidlanganon ni Origenes. Si S. Ireneo nagpamatuod sang pagluntad sang purgatoryo sa kamatuoran nga kuno si Jesucristo nakaunay sing (tatlo ka adlaw sa kaidadalman sang duta), tatlo ka adlaw sa purgatoryo, kag ginhangop sa sini ang tagsa ka kalag dapat mag-unay didto tubtob sa pagkabanhaw sang unod, labi pa ngai sa sini nga Hodie mecum eris in Paradiso (karon mabuylog ka sa akon

sa Paraiso) nagsupak sina. Si S. Agustin naghambal man sang purgatoryo, apang, kon sia wala pagkilala sang iya pag­ luntad, wala man sia pagpati nga indi ina matuod, nga sia nagbilang nga sarang sila makapadayon sa isa ka kinabuhi sang mga silot nga sa karon ginabaton naton tungod sang aton mga sala.

— Gatud ni S. Agustin! — Gasod ni D. Felipo — Indi pa sia ayawan sang ginaantos naton diri kag luyag niya ang pagpadayon!

— Gani subong sini ang lakat sang butang: ang iban nagapati kag ang iban wala. Wala’y sapayan nga si S. Gregorio nagkilala na sa iya de quisbusdam levibus culpis esse ante judicium purgato rius ignis credendus est6 wala sing pat-od nga nahanabb nahanu­ ngod sina tubtob sang tuig 1439, ukon sang walo ka gatos ka tuig sang ulihe, sang ang hubon sang Florencia nagpahayag nga dapat magluntad ang isa ka kalayo nga inogpaputli sa mga kalag sang nagkalamatay sa paghigugma sa Diwa, apang wala pa makaayaw sa

(6) De Quibusdam Levibus Culpis Esse Ante Judicium Purgatorius Ignis Credendus Est — Dapat patihon nga sa tagsa ka diutay nga sala may silot nga kalaye sa purgatoryo sa wala pa ong paghukom.