Jump to content

Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/324

From Wikisource
This page has been validated.


308

EL FILIBUSTERISMO

Sa paghiabut sa balita sa payag nga gipuy-an ni Juli ug 5a iyang apuhan, si Juli wala makatoo dayon kon tinuod ba siya nga nakadungog niadtong balitaa, ug nangotanag makaduha. Mitan-aw kang “hermana” Bali, nga ang nagsugilon kaniya niadtong balitaa, ingon sa wala makasabut sa gisugilon kaniya, unya mingitngit ang iyang salabutan, misiyok ang iyang mga dalunggan, mibatig kahuot sa iyang dughan ug mao rag mibatig kakulba nga kadtong hitaboa nakatabang sa pagdaut sa iyang sangputanan. Apan namasin sa iyang hunahuna, nga tingalig tiaw lamang ni “hermana” Bali, ug maoy hinungdan nga mopahiyom siya, kay bisan tuod masakit kaayong tiawa, andam siya sa pagpasaylo kon sultihan lang siya nga tiaw ra kadto; apan si “hermana” Bali nanumpa nga gikuros ang iyang tudlo sa kumagko, nga ang balita tinuod. Ug sukad niadto, nawala na ang pahiyum ni Juli, miluspad siya pag-ayo ug mibati nga nawad-an siya sa kusog ug sa panumduman, ug mao kadto ang unang pagkuyap kaniya sukad siya mabata.

Sa diha nga hiulian na si Juli, gumikan sa mga kusi pahit, duot sa kabuhi, bubo sa tubig, panguros ug paghaplas sa sinunog nga lukay nga bininditahan, nakaila siya sa kadaut nga midangat kaniya, ug gilayon nanglugmaw ang luha sa mga mata ug nagapatulo nga walay tingogtingog, walay pagminatay ug pagmahay. Siya naghunahuna kang Basilio nga walay laing gisaligan kon dili si Kapitan Tiago, ug karon nga kini patay na, si Basilio mag-inusara na lamang, wala nay saligan ug wala nay kagawasan. Sa Pilipinas hibaw-an na nga sa bisan unsang butang, kinahanglan nga duna gayuy padrino, sukad sa pagbunyag hangtud sa pagkamatay, aron sa pagkab-ut sa katarungan, pagpangayog pananghid sa pagpanaw sa laing gingharian kun sa pagpatigayon. Ug tungod kay gidungog man nga kadtong pagbilanggo kang Basilio maoy nakaingon ang pagpaninalus tungod kaniya ug sa iyang amahan, misamut ang kasubo ni Juli nga kulang na lang nga maghikog. Karon siya na usab si Juli ang may katungdanan sa pagluwas kang Basilio, sama sa pagluwas niini kaniya sa iyang pagkabinatonan, ug usa ka tingog na ilalum sa iyang kasingkasing nagsugyot kaniya sa usa ka paagi nag makalilisang kaayo ug makapanlimbawot sa balhibo.