Jump to content

Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/259

From Wikisource
This page has been validated.


USA KA MINATAY


maayong lalawigan, hangtud gipakita pa siya nga tingali himoon siyang magtutuon. Si Basilio, sa walay pagpadaug sa mga malimbungong pagpaabut ug kaayohan, nagasugot ug nagatuman sa ginasugo sa iyang kasingkasing.

Niadtong gabhiona, samtang nagadula sa tiyatrohan sa LES CLOCHES DE CORNEVILLE, si Basilio nagatoon sa atubangan sa usa ka lamisang karaan hinayagan sa usa ka kingke nga ang isuga lana, nga ang iyang pantalya nga bildo nga lubog nakadungag sa iyang malubog nga hayag sa pagkamamingawon sa iyang nawong. Usa ka daang kalabera, pila ka buok nga bukog sa tawo ug pila ka basahon nga hinapinan pag-ayo ug pinahamutang pag-ayo maoy nagalukop sa lamisa niini may usa usab ka planggana nga may tubig ug usa ka espongha. Usa ka baho sa ampiyon nga nagagula gikan sa tupad nga lawak, nakapabug-at sa hangin ug nagadapit sa pagpakatulog; apan si Basilio nangusog sa dili pagkatulog, pagahumdon ug panagsa ang mga mata sa tubig, kay buot gayud nga dili matulog hangtud makahuman sa pagbasa sa usa ka basahon. Ang maong basahon maoy usa ka bahin sa MEDICINA LEGAL Y TOXICOLOGIA ni Dr. Mata, basahon nga gipahulaman kaniya ug ipauli dayon kaniya sa tag-iya. Ang ilang magtutuon dili motudlo sa laing basahon nga buhat sa uban, kong dili ang buhat da gayud niadtong tawhana, ug si Basilio walay daghang sapi nga ikapalit niadtong basahona, kay pasangil lamang nga kadtong basahona ginadili sa mga magtutugot sa pagpasulod sa mga basahon sa Manila, ug kinahanglan nga padangogan ang mga magbabantay sa pagpasulod, ang mga mamaligya mahal kaayong binaligyaan niadtong basa­ hona. Nalingaw pag-ayo ang batan-on sa pagtoon nga wala la­ mang makaalinggat sa pila ka buok nga basahong gagmay nga gipadala kaniya sa usa ka tawo nga wala hiilhi, mga basahon nga nanaghisgot sa Pilipinas, ug uban kanila nahilakip kadtong mga basahon nga gikagubtan niadtong panahona tungod sa pagka mahait ug pagkamapanamastamason nga mosulti batok sa mga pilipinhon. Si Basilio wala igong panahon sa pag-ukab niadtong mga basahona, ug tingali usab maoy nakapugong ka­ niya ang hunahuna nga dili malalim ang pagdawat sa usa ka biaybiay kun sa usa ka paghagit kong dili kita makalaban kun makatubag sa kanila. Ang magtutugot (censura) sa pag-