Jump to content

Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/187

From Wikisource
This page has been validated.


171
ANG MGA KAGOOL SA USA KA INSIK

— Sama sa kabayo sa sugilanon nga naanad sa dili pagkaon. Niining kampanyaha karon, ang kadaghanan sa mga nangamatay maoy namatyan ang mga samad sa lapa-lapa . . . Unsay pulong ko? Mao ra gayud sa kabayo sa sugilanon . . .

— Apan, anak ko, hunahunaa pag-ayo ang salapi mausik sa suwelas . . . Igo tingali nga ihatag pensiyon sa daghan mga ilo ug mga balo, aron dili sila makahatag kaulaw kanato. Ug ayaw pagkatawa, ayaw wala ako magsulti sa akong kaugalingon, nga nagdawat ug diyutay nga pensiyon, diyutay kon itandi sa alagad nga ihatag sa akong bana . . . maoy akong gihisgutan ang uban nga nagpuyo sa kawad-on: dili makatarunganon nga human sila daniha sa pag-anhi ug paglabang sa dakung lawod, mangamatay dinhi sa gutom . . . ang imong gisulti mahitungod sa mga sundalo tingali tinuod, apan ang akong ikaingon kanimo mao nga tulo na ka tuig ako dinhi, ug wala pa ako makakitag usa nga nagtaki-ang.

— Niana uyon ako kaniya, misagbat ang usa; nganong tagaan man silag sapin nga natawo man sila nga wala magsapin?

— Ug nganong pasininaon?

— Ug nganong pakalsonison?

— Palandunga kon pilay madaginot nato kon ang mga sundalo magahubo lamang!, mitapus ang usa nga kadapig sa mga sundalo.

Sa laing pundok ang lantugi labing mainiton. Si Ben Zayb nagsulti ug nangompas, ug si Pari Camorra kanunay nga magasanta kaniya. Ang magsulat-prayle, bisan nagtahud siya sa mga tawo nga nagsotana, kanunay nga maglantugi ug si Pari Camorra, nga iyang giila nga usa ka prayle nga alang-alang bastos, ug sa ingon niini nagpahimakak siya sa nag-angga kaniya nga pray Ibanez. Si Pari Camorra usab mahigugma nga makiglantugi ka­ niya, kay siya da may motagad sa iyang pangatarungan.

Maoy gihisgutan ang Magnetismo, Espiritismo, salamangka, ug uban pa. Ug ang pukong nanglupad sa hangin sama sa mga kutsilyo ug sa mga bola sa mga salamangkero. Hang ilabay ug ila usab nga puniton.

Niadtong tuiga maoy nakagubot kaayo sa mga tawo sa tabu sa Kiyapo ang usa ka ulo, usa ka ulo nga mosulti, nga gipasundayag ni Mr. Leeds, usa ka Amerikanhon. Mga lagpad nga pamantala gipapilit sa mga paril sa mga balay, mga pamantala nga