Jump to content

Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/432

From Wikisource
This page has been validated.
414
PILIBUSTERISMO


ipalatugsiling nga nagabato kag nagapamatok. kag sa binanwahanon nga pagkinabuhi maghipos, magbuylog sa manlalapas sa pagyaguta sang ginlapas; samtang nga ginatan-aw naton sila nga ginaputos sang ila pagpaiyaiya kag nagadayaw sa pinilit nga yuhom sa mga buhat nga sing tuman wala nagakalaigo, nga sa ila mga panulok nagapakilimos sang bahin sang butang nga natigayon, ngaa man nga hatagan sila sing kaluwasan? May España kag wala sing España amo man sila gihapon, kag ayhan, ayhan malain pa gid! And ang pulos sang kaluwasan kon ang mga ulipon karon mangin-manlulopig bwas damlag? Kag mangin-amd ina sila sa wala'y duhadoha kay ginahigugma nila ang panglupig diin nagapaidalum sila! Gg. Simoun, sam­ tang ang aton banwa wala pa sa handa nga kahimtangan, samtang nga malakat sa pag-awayan nga ginlag-it ukon ginsutsot, nga wala sing masanag nga paghangop kon ano ang iya buhaton, indi matigayon ang labing’ maalamon nga mga pagtinguha kag labi nga maayo nga indi matigayon, kay ngaa man nga ihatag sa bana ang isa ka asawa kon wala man lamang niya ginahigugma sing tuman, kon indi sia handa sa pagpanginmatay sa iya?1

Nabatyagan ni P. Florentino nga ang masakiton nag-uyat sa iya kamot kag iya pinislit; hanti naghipos sia nga ginhulat niya nga maghambal apang nabatyagan lamang niya ang duha pa ka pisga, nabatian niya ang pagginhawa kag ang malawig nga kalinong humari sa iya paghulat. Ang dagat lamang, nga ang iya mga balod ginsakyan sang mga dupoydupoy sang kagab-ihon subong sang ginpamukaw sang kainit sang adlaw, nagpadala sang ila mabaskog nga hilibion, nga amo ang ila wala'y kamatayon nga ambahanon sa ila pagbusaag sa tadlong nga mga bato. Ang bulan, nga wala na sing kaindis nga adlaw, bug-os nga nagdilag sa langit, kag ang kakahuyan sa kagulangan nga naghinilayhilay sa isa kag isa, naghinutikanay sang dumaan nila nga mga sugilanon sa tagu nga pagkinumodkumod, nga ginlulan sa mga kuyos sang hangin.

Sanglit nakita niya nga ang masakiton wala na sing ginhambal. si P. Florentino nga nalingaw sa isa ka panghunahona nagkibot:
—————
1Amo ini ang parapo nga labing’ malahalon sang nobela; pagbilog sa pita ka dalan sang tanan nga panghunahona sa panghimanwa ni Rizal, nga isa ka daku nga makibanwahanon sa pagkamatuod, apang kaaway sang pagpakighilway, kag labi na gid sa pagkuha sang kaluwasan paagi sa kusog.