Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/53

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


43

mga umurugop nabaton liwat nga waray sapayan kay adto nga wali binaydan na niya, nga ba ngatanan nga butang an pagbayad asya an kasuruk’an. Diri pa la maiha linupigan hi Kapitan Tiyago hin duro tungod kay hi Da. Patrocinio naghatag ha usa nga singbahan hin tulo nga andas nga salapi nga may mga likop nga bulawan, ug an tagsa nga andas kapin hin tigtulo kayukot an palit. Hi Kapitan Ti­ yago naghuhulat na la nga ini nga tigurang nga babayi mamatay na, kun diri man mapirde hin lima kun unom man hiton iya mga kalipungan, basi mag-usaan na la hiya ha pagmangno sa Dios; kundi maraot nga palad nga an mga gimag-upayi nga abogados ha Real Audiencia asya an naatubang hiton iya mga kalipungan, ngan an mahatungod man han iya kinabuhi, waray hisasabuti kun diin dapit hiya hiton iya lawas dudukti hin sakit: daw sugad hin kawad nga tingali garamiton papanig-on han mga kalag; ngan an iya kinabuhi nagupot dida hini nga walog nga luhaan su­ gad han paggupot han katol ha lawas. An mga umu­ rugop niya natapod gud nga kun mamatay hiya kakanunisaron gud ngan tingali hi Kapitan Tiyago makagluhod pa ha iya dida hin mga panhalaran kundi hini ngatanan uyon hi Kapitan Tiyago tubangan mamatay layon.

Amo ini hi Kapitan Tiyago hadto nga panahon. Maha­ tungod han iya gjn-agian. Bugtong hiya nga anak hin usa nga paraitos ha Malabon, igo la kamanggaran kundi uraura kahakog han iya salapi nga waray bul-iw bisan mausa kaguti papagtuon han iya anak, salit hi Santiaguillo pinmauripon didto hin usa nga dominiko, usa nga tawo nga buutan nga nagtalinguha gud hin pagtutdo ha iya han ngatanan nga maupay niya nga nahihimo ug hinbabaruan. Kundi han baga malipayon, gin-iipagngangaranan na unta hiya han iya mga kilala hin logico, kun tuhayon nga sumat, nag-iipagturuon na hin Logica, nautod an iya pag-aram tungod han kamatay han nag-agak ha iya nga sinundan dagos han kamatay man li­ wat han iya amay, salit ginmapil na la hiya ha pagpakabuhi. Nangasawa hiya hin usa nga mahusay nga daraga ha Sta. Cruz nga asya an nakabulig ha iya hin pakaagi hin salapi ngan hin maupay nga kamutangan, kay hi Da. Pia Alba waray tumunga han pagpalit la hin asukar, kapi ug anyil: naruyag hiya han pagtanom ngan pag-ani salit pinmalit an bag-o nga magtiayon hin mga tuna didto ha S. Diego, ngan didto na ngahaw pagtikang an paghisarangkay nira kan P.