Jump to content

Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/276

From Wikisource
This page has been validated.


266


XXVIII
MGA KAHARADLUKAN

Hi Ben Zayb na may palad hin pagkapropeta han pagyakán niya hadton usa kaadlaw nga nag-agi didá hin usá nga pahayagan nga an pagtutdo han hibaró nakakaraot, nakakaraot gud kaupay hinin Kapurupud'an han Pilipinas: yaná tungód han hinabó han mga paskin hadton Viernes, nagkukuták an manunurat ngan nagkakanta han pakabawbaw, duro an pakaguti ngan pakagupong han iya kaaway, hi Horatius, nga nagpasipara hin pagpakaalo ha iya didá han bahín han Pirotecnia, hin sugad hini:

Tikang didá han amon igkasi, an El Grito:

"An pagtutdo han hibaró nakakaraot, nakakaraot gud kaupay hinin Kapurupud'an han Pilipinas!" Sarabuton.

Maiha na nga an El Grito nakakasiring nga nanlalawas hiyá hinin bungto nga pilipino: ergo... siring pa ni Fray Ibañez, kun daw maaram hin latin. Kundi hi Fray Ibañez, nagigin-musulmán kun nagsusurát ngạn maaram kami kun tiunano an pagdará han mga musulmanes han pagtutdo han hibaró. Testiga nga saksi, pulong pa hin usa nga magwawali, an Biblioteca ha Alejandria.

Yaná may iya katadungan, hiyá, hi Ben Zayb! Hin amo la hiyá an nanhuhunahuna dinhi ha Pilipinas, amo la hiya an nakakatigó han manhihinabó.

Sugad hini. An sumat nga hin-agián in mga paskin nga magdinumuton didto ha mga purtahan han Universidad, diri la kay nakakuha hin gana ha pagkaon hin kadam'an nga tawo ngan nakaraot ha tiyán han ibá, kundi kay nakalisang han waray kaalantad nga kainsikan nga waray na pamagpasipara paglingkod didá ha ira tindahan hin pinipikó ha tuhod an luyó nga til ngan itamak ha lingkuran tungód han kahadlok nga bangin unina diri na matagan hin panahón pag-unát kun uras na han pagdalagan. Ha mga ikanapulo kag-usá an takna han aga, bisan kun an adlaw nagpapadayon la han iya lakát ngan hi S. E. an Kapitan Henerál waráy uulpot nga nag-uuná han iya magdinaugon nga mga kapangón an mga kalisang nagtitikadugang la: an mga prayle, nga tigkadto han basár ni Quiroga, waray pagpapangulpot ngan ini nga kasugad tigaman hin dagko nga desgrasya. Kun an adlaw sinmirang nga may uupát nga kanto ngan an mga Santo Kristo mga sarwalan diri nanmamahág la, diri pa hi Quiroga nalilisang nga uraura; iya