Jump to content

Maskar deadalanana redik

From Wikisource
KONEDS MAGÄLIK FA ‚EDGAR ALLAN POE‛, Petradutöls fa ‚Johann Schmidt


Ya lunüpo deadalanan redik äzion kruäliko in län; neföro päst ibinon distukikum, neföro maläd ibinon lenaudodikum. Blud äbinon pö prim maläda, blud äbinon pö fin ona, valöpo red e jeik bluda ädabinons. Me dols stegöfik e suidaglepäds malád äprimon, täno blud äsüdranon se hogüls valik, ed atos äbinon prim deadama. Stenüls leredik in koap lölik drefäbas neläbik - e pato in logods okas - äbinons snils lemaledita de deadalanan redik, kels äfakipons mäkäbis et de yuf e kesenäl kemenas onsik; e val at, de glepäd balid jü fin deadik, äjenon ünü düp lafik.


Plin: ‚Prospero‛ ye äbinom lefredik ä nendredik ä sapik. Ven län oma ya pisäpöpon lafiko, ävälom ad plid oka se lesiörs e läds kura sogi milata fledänas lefredik e nensüenikas, ed äsoalükom oki kobü ons ini soal lepädópa pefortiföl. At äbinon bumot lardik magifik: jafot ma güt lönik bisarik ab cädik plina. Löl pizüon dub mön geilik masifik, kel älabon leyanis ferik. Ven trup kuranas us ilotädon, lesiörs äblinoms usio smeitafurnodis e fögis valik, ed äfäismitoms värulis leyanas. No demü däsper plödo ädareigöl, no demü desir fopik mögik nüfärmükabas leyan balik bal ädalon maifön. Bi lepädöp pilabükon bundano me vikutals, e bi prüdamesüls datikovik valik pilonülons, sog äkredon ad kanön todön pästariskädi. Vol plödöl sötonös käledön oki it! Alo äjinos nesiämik ad leadön büfo süikön tikodis dredäla. Zuo plin ikudom tefü muads valasotik. Us hestans e dramatans ädabinons, e musigals e danüdans - us jön e vin ädabinons. Atos valik e zuo senäl sefa ädabinons us nino in kased - e plödo deadalanan redik ädabinon.


Ün mul lulid u mälid soalikama yofik - du plödo päst nog ai ko mekädam no eläsiköl äzion mäpetiko - plin: ‚Prospero‛ :ajib:yjin fkebus nuk ija ad maskarabaol märöfik magifik. Lieg e juit netämik ädareigons pö zäl at. Ab vilob balido bepenön spadädis, in kels zäl päjenükon.


Ats äbinons lecems verato regöfiks vels. In ledoms valemo zälaspadäds somik - bi sleifayans pö flans bofik kanons pagesleifön jü völs - fomons kedi lunik cemas, kel gevon dulogami veitik. Ab is no äbinos soik. Plin sekü bulöf okik pro bisars valik güo ikoboyümom cemis so, das de stanöp alik ai äkanoy lovelogön lecemi te bali. Pos dugol spadäda balatik alik ärivoy blegodi, ed al blegodas at äblinon logoti nulik. In zänod flanavöla alik fenät gotik geilik rovik ädabinon, po kel yal rovik äzugon ve blegods cemakeda. Fenäts älabons vitüris binü glätamosaig, kela köl ai äbaiöädon[1] ko köl dareigöl spadäda tefik.Samo, cem in lofüdafinot ätopöl idageton as cifaköl blövi, e kluo i fenäts okik äbinons nidiko blöviks. Cem sököl älabon völijalädi e tapi purpurikis, ed i fenäts okik äbinons purpuriks. Kilid äbinon löliko in grün ed älabon baiädo vitüris grünik. Folid pistiton rojaniko, ed älabon litükami rojanik. Lulid äbinon vietik, e mälid violätik. Völs cema velid ye pitapons densitiko me veluv blägik, me kel i nufed pitapon, e kel ädoniolagon in plifäds bigik sui tapäd stofa sümik. E te in spadäd at köl fenätas no äleigon ko ut dekorata: is vitürs äbinons skarlatarediks - äsä binü blud.


Cems valik fe älabons bundani dekayegas goldik, kels ästanons ve völs, ud ädoniolagons de nufed, ab no bal onas ädalabon litemastanädi u litemakroni. In cemaked lölik ni lampadalit ni kandelalit ädabinon. Pla atos plödo in yals ve cems zugöls fo fenät alik klilögäd vetik pipladon, kel äpolon filaleskeli kuprinik, kela flam änüjedon liti oka da fenät kölik e so älitükon lunidölo spadädi. Medü atos seks magälikün pädagetons. In cem vesüdikün ü blägik nid flamagluta kel äfalon da vitürs bludaredik ini veluvaplifäds blägik, ye äbinon so späkik ed ägevon logodes is nügolölanas logoti so vemo jeikiki, das te nemödikans soga älabons küni saidik ad lovestepön soliadi.


In cem at len völ vesüdik i stanaglok geilik in bokül bäadik gianagretik ädabinon. Pendül onik äpendülon tikit donöfik dumik ottonik mo e ge; e ven minutijonian ifinükon sirkamufi okik love numataplatäd e düp ätonon, tän se nined metalik gloka tonod donik sonorik fulik äsükömon, kela ton äbinon so patiko tefik ä so lezälik, das pö düpatonam ali kmusigals musigalefa, pämütölo dub näm neplänovik, äropoms musigami oksik ad dalilön toni at. Somo danüd ämuton süpiko stopön, e miladälod brefüpik äsüikon pö sog lefredik. Dü tim, das flapüls düpa ätonons, älogoy, das igo lefredikünans äpaelikons; e bäldikumans e süenikans äluröbens[2] me nam love flom, äsva ävilons momofön drimamagotis brulik u tikodis neplitik. Töbo ye poston lätik imoikon, e smil lefredik ädavedon dönu pö kobanef. Musigals älülogoms odis ed äjemoms smilölo dö ladälöf e fop okas, ed ärajanoms me vög nelaodik, das düpaton balidsököl no odalonöd dönu bluvülükön somo omis! Ab ven dönu pos minuts mäldeg (sekuns kilmil mältum tima spidik) glok ätonon, neplid valemik ot, dredäl e medit äsüikons, äsä büiko.


Ab if no ädemoy atosi, lezäl at äbinon muad magifik. Plin ijonom güti lönöfik. Älabom güti feinik pro vobeds kölas valik. Dins kösömik e vogiks äneplitons omi, älabom tikamagotis riskodik lönik, magäl omik älöfon magedis glutafulik seledik. Mens ädabinons, kels äcedons omi lienetiki. Sökanef oma ye äsevon, das no äbinom lienetik. Ab änedoyöv logön e sevön omi ad fümön tefü atos.


Stit e dekoratam cemas vel ti löliko pijenükons pato pro zäl at ma disins lönik plina; e güt lönik küpädik oma i ilonon kaladi maskarazäla. Fümö! äbinon vo grotätik. Us ädabinons mödiks luma gifikos e nidülikos, mödiks magälikos e pikadikos. Us ädabinons maskarans labü limeds bisariko mifomiks, kels äsinifonsöd larabotis, e votiks, kelis äkanoy leigodön te lä tikaspäks lienetana. Ädabinons jönikos mödik e budanöfikos mödik, tukünikos mödik e grotätikos mödik, ed i ledredodikos ömik ädabinon - ab nos, kelos ön mod seimik äsüükonöv naudi. Jenöfö! äjinos äsva susnum drimas äviron pemiko in cems vel et. E drims at ämufons da lecems, kelas al ävilupon onis me lit patik oka, e tons bisarik musigalefa äjinons binön leog mufa et onas. Pos tüps nomöfik ye düps gianagloka blägik in veluvalecem ävokädons, e dü brefüp seil koldälik ädareigon - te vög gloka ädrumon. Drims ästifikons. Ab ton ämoikon - e smil smalik lafiko pätaetöl äsökom moikama ona. Musig äleadon dönu lilön oki, drims älifikons dönu ed ämufons nog lefredikumo mo e ge, valikos päbenidöl dub litastrals flamaleskelas, kels änüflumons da vitürs vielik mödik. Ab ini vesüdikün cemas vel nu nek äkünon plu ad ninikön, bi neit ya ipasetikon mödo, e lit änüflumon nog tulitikumo da vitürs bludaredik ed ätegon me red flamas blägi glumidik körtenaplifädas; ini lils utana, kel äbesteponöv is tapädi dofik, tikit vemik, dumik gianagloka nilik ädrumonöv plu nunedölo, plu ledredodiko, ka pö utans valik, kels äzimufons viföfiko e lefrediko in cems votik.


Spadäds votik at äbinons tufuliks e lad lifa äpebon äsä pö fifahit in ons. E jäfäd liföfik älaijenon lenoidiko, jüs fino glok fagik äleadon tonön flapatonis degtel zeneita. E musig ämüatikon, äsä büikumo; e danüd pästöpon süpiko, ed äsä büikumo tak süpik miklänöfik ädavedon. Ab nu flapam gloka ämuton tonön degtelna; ed atos äbinon kod, das pö utans, kels äbinons meditikÜns in sog et, tikods nog glumikums äsüikons, e das süenikam öman, nog büä poston lätik düpaflapama imoikon, ilabon timi saidik, ad äküpön maskarani, kel jü timül et nog idrefon küpäli ed in kobanef lölik brum e mur leskana e sidina ädavedons - kels fino äglofons ad vokäds jeka, sidina e nauda vemikün.


Kanoy sio suemön, das etan no äbinon maged komunik, kel äfägon ad davedÜkön leskani pö sog so sufälik. Fe ilonüloy ün neit et gönü maskaralib miedis vemo veitikis, ab maged tefik jenöfo idunon tu veitiko - mödo sus sufäl gretik plina. I in ladäls tukünikünanas topils dabinons, kels binons mu senöfiks, ed igo pro düfaladälans gretikün, pö kelans lif e dead binons dins pledovik, dins dabinons, dö kels o[3] sufälons cogi. Balälo sog äjinon senälön, das ed in klotem ed in kondöt mageda stunüköl ni coged äbinon, ni gidöf. Maged äbinon lunik ä mägik, de kap jü futs pivilupöl me deadana stofeds. Maskar, kel äkänedon logodi, pisümädon cütidölo ma logod deadana. Ab atosi valik, do atos no äpliton onis, daifidäbs lefredik daifidana lefredik äbesufodonsöv. Ab lukünan igo ikünon ad magulön magedi deadalanana redik. Klotem onik pimioton me blud, e flom vidik onik, igo logod lölik onik, pistenon me deadamäks skarlataredik.


Ven logeds plina: ‚Prospero‛ ätüvons späkamagedi at, kel - ad pledön vobedikumo rouli oka - ämufon nevifiko ä lezäliko vü keds danüdölanas, älogoy, kimodo ün timül balid ädremikom sekü ledred sidina u leskana; ün timül nilikün ye flom oma äredikon sekü zun.


„Kin riskon-li“, äsäkom me vög raudik kuranes len flan oka, „kin riskon-li ad leskänön obis me lukof maleditik somik? Glepolsöd e sämaskarolsöd oni! dat osevobs, kin binon, kel timü sülöpikam sola polägon len krens kaseda obsik.“


Äbinos in cem lofüdik blövik, kö plin: ‚Prospero‛ ävokädom vödis at. Ätonons laodiko ä kleiliko da cems valiko vels - ibä plin äbinom man nämik ä künik, e musigam pistöpon dub vineg me nam oma.


Äbinos cem blövik, in kel plin ästanom, päzüölo fa grup kuranas ipaeliköl. Büd oma äkodon mufi in trup kuranas, äsva äviloy gleipön nüdranani, kel ebo täno äbinon go nilik, ed aiplu änilikon me steps dinitik lü spikan. Ab lenaud vemik, keli mäpüd lienetik maskarana isüükon pö valikans, äbinon so gretik, das nek ätenükon nami ad stöpädön oni. No pästöbölo änilikon ai, jüs äbinon nilü plin - e du kobanef mödik mu sidinik äleyilon flanio ed ägedranon i cems votik lü völ, on aino pästöbölo äfövon vegi oka me steps lezälik dinitik ot, äsä ün prim. Ed on ästepon de cem blövik ini purpuraredik, de purpuraredik ini grünik, de grünik ini rojanik, e se at ini vietik, e fovo nog ini cem violätik, büä steifül fümik pädunon ad stöpädön oni. Fino ye plin: ‚Prospero‛, vutik dub zun ä jemik demü dredöf lönik nesuemovik oka äduspidom cemis mäl - om soelik, bi de votikans sekü dajek no balan äfägon ad sökön omi. Ko däg in nam pitovöl ikömom ön mäpet sovadik ini nil mageda älaistepöl jü in fagot mö steps kil u fols, ven atan, kel ebo täno irivon finoti veluvacema, süpiko ägüflekon oki ed ästanon visü pöjutan oka. Äliloy luvokädi lejeikik, däg äfalon lekläravifiko sui tapäd blägik, ed ün timül nilikün i plin: ‚Prospero‛ ästurom deadölo sui glun.


Nu lotans anik ko kurad däspera äjutedons ini cem blägik ed ägleipons maskarani, kel ko maged geilik oka ästanon löiko ä nenmufiko in jad gloka blägik. Ab nebepenovik lenaud äbinon, kel ädavedon pö atans, ven ons in deadanastofeds e po funamaskar, kelis ägleipons me gleips grobik, ätuvons nosi - maskaraklotem äbinon vagik......


E nu ädasevoy komi deadalana[4] redik. Ikömon, äsä tifan ün neit. E zälakompenans in spadäds pro juit onsik jonidiks nu me blud pistenöls ästurons, balan pos votikan, sui glun ed ädeadons, alan in jästäd mifomik, in kel däspero idofalon. E lif in bäadaglok ämoikon ko lif lätikana yofiälanas. E gluts in kuprinaleskels äkvänikons. Val päreigon no pestöbölo me dag e puridikam fa deadalanan redik.


NOETS. (Vükifonät)

  1. Jiniko bükapök; pla: äbaiädon.
  2. Bükapök; pla: äluröbons.
  3. Bükapök; jiniko pla: no.
  4. Bükapök; pla: deadalanana.



Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1962, Nüm: 5/6, Pads: 32-36.