Maren/Kapittel Tweundörtig

Maren leeg still to Bett, de gruliche Nacht harr eer hart mitnamen. An eer Lager seten den Dag över Anna Rolff un Doortjn Holm, de ok nachts bi eer slapen dee; annere waarn ni tolaten. De Dokter keem bald, ünnersöch, froog Maren un Doortjn na düt un dat un meen denn, dar schien em nix verkeert, de Kranke schull man en paar Daag ruig to Bett bliben. Wat eer op 'n mal so krank maakt harr, kunn he ni rutkrigen, nüms düüd ok man de ware Uursaak an; so meen he denn toletzt, se harr sik woll in 't Eten verseen oder to veel daan in de Huusholen. Maren höör allens still an un sweeg darto.

Paul weer wieldeß ganz ut 'n Verfaat. Overall stunn he in Wegen, man wull em narms düllen, ni mal in de Waanstuuv; he müß sinen Kaffi drinken in de hoge Stuuv, wo he för 'n Tietlang slapen schull wiet af von sien Maren. Darbi nix ruttokrigen von de Fruunslüüd, gar nix! Se weren all as en slaten Döör, un ümmer heeß dat: sik gedüllen! As de Dokter na en lange half Stunn wedder rutkamen dee, froog he den, kreeg aver ok man halve Antwoort. Paul fung nu an to klagen un to jammern, he weer to 'n Unglück gebaren, de Dokter harr em man starben laten schullt in sien Krankheit, un wat he all see. As he garni wedder opheel, waar de Dokter argerlich un reep: »Wat wüllt Se, Mann? Se hebbt en Fru so sund un stark, as ik lang keen ünner Hannen hatt heff. In eren Tostand kommt allerlei vör, wovon en Mann nix weet – Geduld!«

Paul waar gnatterig. »Geduld! Geduld! so seggt de Wiver ok! Tostand, seggt Se, Tostand? Wat is 't denn, van Deuvel? Wat feelt denn mien Fru? Se as Dokter...«

»Ik segg jo – garnix – ja doch, wenn Se dat för en Krankheit hoolt, dat en Fru in Weken schall?« He sprung op 'n Wagen.

»Wat wat, mien Maren schall...« Em stunnen de Gedanken still, un düssen Ogenblick neem de Dokter waar, geev den Foormann en Wink un föör af.

Paul störm hastig rin un harr Doortjn, de eben ut de Waanstuuv keem, bina ümlopen. He heel eer an un trock eer bisiet. »Is dat waar, Doortjn, wat de Dokter seggt, is Maren in anner Ümstänn?« Dat Bloot weer em to Kopp schaten, un sien Aten gung, as wenn he danzt harr.

»Na, denn weetst Du dat jo al, – ja, Paul!« grien Doortjn, »un ik wünsch Di en lütten Söön!«

»O, Doortjn Holm!« He fast de ool Fru üm un geev er en Kuß, denn störm he rin na de Stuuv.

»Paul, Paul, wat wullt Du?«

He höör nich un weer al in de Slaapstuuv. »Maren, o mien söte Maren, wat en Glück, wat en Glück!« He smeet sik över 't Bett. »Ik müch Di woll opfreten vör Leev!«

»Dat do naher, wenn se sund is, Paul!« En Hand reet em forsch trüch, Anna Rolff stunn vor em. »Büst jo unnasch! Wullt eer umbringen? Düt is en Krankenstuuv, dar geit man op Strümpsöcken! Mannslüüd sünd hier garnich anbröcht, de sünd veel to luut. Ga nu, man to, ik will Di bescheed seggen, wenn Du kamen kannst.« Darmit schoov se em lisen ut 'e Döör.

Paul stunn in de Waanstuuv un wüß nich, wat em passeer. Anna Rolff, de ümmer so sachtmödig weer, smeet em ut sien egen Slaapstuuv! Wat harr he denn daan? Krankenstuuv? De Dokter harr doch seggt, eer feel nix! Müß man mit en Fru, de in den Tostand is, so 'n Ümstänn maken? Oder schull dat Kind vondaag al...? Maren harr garnix darvon seggt, rein garnix – weer 't ni sunnerbar? Un wenn 't so wiet weer, worüm waar denn de Heevamm ni haalt? Anner Fruuns neien Kinnertüüch un Döker un Wickelband, en Weeg waar in 't Huus bröcht – wat harr sien Maren darut, de doch sünst allens bedacht, wat...

»Wat, Paul, noch ümmer hier?« froog Anna, de mit lisen Foot ut de Slaapstuuv kamen dee, »wullst Du noch wat?«

»Ja, Anna, ja!«

»Sch...t, ni so luut, Paul, Maren mutt slapen!«

Paul sprook lies, aver dat keem dar kruus rut, de Saak harr all sien Gedanken dörch'nanner smeten.

»Maren hett Di nix seggt? Hm! Warrt sach sülben ni daröver klaar west hebben. De Dokter hett recht, Paul, aver wenn allens sinen goden Verloop nimmt, denn hett de Heevamm hier noch nix verlaren, dat kann noch veer bet fiev Maanden duren. As ik see, nu is se krank, se hett en sunnerbaren Anfall hatt, de joni wedderkamen mutt, sünst geit 't slimm. Weetst Du vellicht, wat eer tostött is?«

»Nee nee – güstern abend weer se so snaaksch, as se von Doortjn Holm keem – schull de wat mit eer hatt hebben?«

»Nee, dat harr se den Dokter seggt, Doortjn is ok jo eer best Fründin«, meen Anna. »Na, in den Tostand kann 't mitto en lütten Schreck doon. Darüm vorsichtig mit Maren, Paul! Se warrt dütmal sach goot darvonkamen«, trööst se, »vellicht kann se al na en paar Dag wedder opstaan.«

»O, dat weer schöön!« reep Paul. »Ach, Anna, wenn 't en Jung weer!« sett he mit en glücklich Gesicht hinto.

»En gesundes Kind, Paul, un en gesunde Moder! Dat laat uns wünschen. – Komm nu, Du hest gewiß to doon! Maren mußt vondaag ganz tofreden laten, Du hest eer verschreckt.« Se trock em mit na buten. –

Anna harr recht, den veerten Dag stunn Maren op, weer bald wedder in Huus togang un harr allens ünner Ogen as sünst. Se weer bleek un heel still un swiegsam, aver de eer genau kenn, kunn seen, dat se en sunnerbare Hast un Unru harr. Sülben faat se ni meer mit an, Cillja stunn de Bolten to Siet; se maak blot af un to en Rundgang dörch Köök un Keller, Kamer un Stall. De allermeiste Tiet seet se vör eren Sekretär un wööl in Papiern, noteer un schreev, Reeknungsböker üm sik op Disch un Stool. Denn kunn se nüms üm un bi sik hebben.

Paul stüür se meer noch as fröer op de Arbeit in Stall un Feld. Dat dee nödig, denn in de Weertschaft feel dat egentlich an Hannen; de jungen Lüüd weren knapp, allens, wat stark un sund, droog den bunten Rock. De Arbeit weer ok dat best för Paul, de bi Maren eer Wesen un Doon unruig waar un ni recht wüß, wat he darvon denken schull. Nu weer he abends mööd, wenn he den Dag över Mist föört, plöögt oder in 't möre Land mit 'n Saatsack rümwaadt harr, söch frö sien Lager un funn en gesunnen Slaap. Eens versüüm se aver nich. Morgens bi den Kaffi un ebenso namiddags, wenn Paul sik mal fri maken kunn, denn leet se allens liggen und sett sik bi em hin. Se weer denn ni graad vergnöögt un spaßig as fröer, aver doch nett un goot bi Woort. He müß eer vertellen von de Lüüd in Huus un Dörp, von 't Veewark un wo 't utseen dee in Wisch un Feld; se lees em wat ut dat Blatt vör, dat he sünst knapp anseeg.

So lepen de Daag. Na en brusigen April weer en kolen natten Mai kamen, de eerst gegen 't Enn warmen Sünnschien brach. Dat Koorn queel sik lang, man so hooch to kamen, dat sik dar en Krei in versteken kunn, de Kö harrn en povere Weid, un de Utsichten op en gode Heuaarn weren wat wietlöftig. Aver denn sett de Juni in mit en prächtig Weder un maak allens wedder wett. Dat weren Daag, wo man dat Gras wassen hören kunn, as Klaas Lamack meen. De Sommer weer dar mit all sien Herrlichkeit. Dat blö un sung överall in Gaarn un Feld, dat Koorn weeg sik in gröne Wellen, Wisch un Feld un Heiloh harrn en krüderigen Aten, un wohin man höör un seeg, weer Lust un Leben.

Dat weer op 'n Sünndag gegen Johanni, de Heuaarn vör Döör, den annern Morgen schullen de Meiers vör Dau un Dag na de Wischen dal. Dat Weder weer schöön un lock na buten. Maren harr bether blot in Gaarn rümdriselt, wenn se sik överhaupt so veel Tiet laten dee, sik en beetjen to vertreden; se harr 't vellicht garni daan, wenn Doortjn ni jeden Dag röver kamen weer un eer rutstaakt harr. Meermal harr Paul eer utfören wullt, aver Maren wull nich, eerst müß se to Heck mit eer Schriveri, as se see. Nu weer se to Hauptsaak klaar, wat dar noch feel, kunn eerst daan warrn, wenn se Antwoort harr von Tyge.

So üm Klock negen see se to Paul, he schull anspannen, se müß doch seen, wo 't Koorn stunn. Aver eer ool gode Kameraad, Doortjn Holm, müß mit.

Paul waar rein glücklich. He haal dat schöönste Geschirr un spann de beiden Vöß an den lichten staatschen Korfwagen, de so prächtig feddern dee.

De beiden Fruunslüüd seten achter in den breden Stool, un as de Wagen so flott över 'n Buurknüll na den Segen to joog, waar mennich Wunnerwarken luut över dat schöne Spannwark, aver ok över Maren eer small un bleek Gesicht, dat rein vörneem utseen waar, as weer se en Stadtminsch.

In 't Feld föör Paul Schritt, Maren schull allens in Komodigkeit seen. So dreben se von Koppel to Koppel, von Slag to Slag, överall stunn dat Koorn prächtig un versprook volle Säck, wenn 't Weder goot doon wull. Maren eer eernsten Ogen waarn allens wies, un Paul harr veel to vertellen un to düden; sien Gesicht glinster in Freud, denn Maren lööv sien Weertschaft – ach, dat harr se so lang ni daan!

An den Feldrand stüren se in de Heid rin. Hier helen Weg un Redder op, aver överall funnen sik Wagentrajen, to 'n Deel deep utföört un half överwussen von Heidkruut un Postbusch. Op de Hööcht leet Maren en Ogenblick anholen, hier weer de Heiloh mal wiet to överseen.

»Wo de Braambüsch blööt!« reep Paul vergnöögt.

»De Heiloh hett Licht ansteken in eer Kamer, Paul, se will sik smuck maken, eer düstergröön Kleed hett s' al an«, see Doortjn.

Paul schrachel. »Wat 'n Infall, Doortjn! As wenn de Heiloh en ool Fru weer!«

Doortjn grien. »Ganz recht, Paul, de Heiloh is en Fru, aver se öllert nich; graad so smuck heff ik eer al seen in mien jungen Jaren. – Wenn 't ok mit uns so weer, Maren – wat?«

Maren schüddkopp. »Weet nich, dat kunn langwilig warrn – wüllt dat lever so laten, as 't nu mal is! – Wokeen höört dar nerrn dat Roggenfeld to, dat as en Kiel in de Heiloh sniden deit Paul?«

»Dat dar? Je, Maren, dat dar is jo uns' Hungerkamp.«

»De Hungerkamp! Dar föör uns mal hin, heff em al lang mal seen wullt!«

Paul waar unruig. »O, Maren, wat wullt Du dar! Du weetst jo...«

»Denn giff mi dat Leit un bliev Du so lang hier – seen mutt ik 't«, see se geruig.

He töger noch. »Nee, Maren, nee! De Peer sünd welig, de kunnen verschreckt warrn, dat geit nich.«

Maren stunn stillswigens op un wull utstigen, aver Doortjn trock eer wedder dal. »Deern, wat wullt Du! Dat laat na, kunn Di verglippen! Paul, wat schall nu so 'n Opstüren! Worüm wullt eer ni to Willen ween? Kannst Dien Fru ni den lütten Gefallen doon? Schaam Di wat! Man to! man to!«

De Peer trocken an, se müchen glöben, dat Kommando gull eer, un Paul stüür würklich op den Hungerkamp to. En Jaar weer verlopen, siet he düt Flach nich opsöcht harr, un noch weer 't em grulich, aver de Fruuns deen jo rein Gewalt!

An de Eck von de Koppel müß he still holen. He seeg stief op sien Peer; as aver Maren see, dat düt de best Koppel Roggen weer, de se bether in 't Feldmark funnen harr, sprung sien Oog doch mal af, un wat he seeg, sett em in Verwunnern, dat he en Ogenblick sien Gruun vergeet. De hoge Knick mit den swarten Slööndoorn weer dallegt, de Wall frisch utbetert, un an de Stell, wo sien Oom den Dood söch, stunn Klever un junges Gras.

»Dar kann keen Feld gegen, is en Staat!« reep Maren noch mal, »meenst Du nich ok?«

»Ja ja, Maren, is en Staat – aver aver wokeen hett den Wall opsett un den Knick sneden?« froog he halfluut, »dar weet ik jo garnix von.«

»Kassen Blunck, de hier in de Heid ümmer rüm arbeidt – is Di dat ni recht, Paul?« Maren luur em scharp an.

»Gewiß, gewiß, lütt Maren. Du büst goot!« He seeg eer mal dankbar an. »Hett Kassen sien Geld kregen?«

»Allens betaalt, Paul! – Wat is dat för 'n Vagel, de dar ut 't hoge Koorn ropen deit?«

»Deern, den kennst Du nich?« reep Doortjn. »Dat is de Wachtel. Fröer höör man eer veel in 't Koornfeld, nu warrt se raar. De Lüüd sünd darachter kamen, dat de lütt Vagel noch beter smecken deit as en Rabbhoon, un dar sünd garto veel dartwischen, de uns' schöne Welt blot geneten köönt mit Mund un Magen; de raut nich, bet se em in de Pann hebbt un freten köönt. Fröer reep de Wachtel so drollig: Flick de Büx! flick de Büx! Nu klingt mit dat, as wenn se seggt: Stick Di weg! stick Di weg! Dat lütt nüüdliche Tier is ut 'n Freden sett, to Voß un Maart un Wessel is ok noch de Fiensmecker kamen, de ganz keen Erbarmen kennt.«

Paul harr ümwendt un leet de Peer draben; eerst as se rinbögen in den Dieksdamm von Niemölen föör he wedder Schritt, düüd un lach un snack as vörher. Maren harr düt schöne Flach noch nie opsöcht. So seeg se mit en still Verwunnern op den blitzblanken Diek mit sien slowitten Waterrosen un mit Reet un Leesch un hoge Bobbelbesen an 'n Rand. Denn keem to Rechten de Mööl mit de Radkuul darachter, deep in Schadden von Eschen-, Ellern- un Wichelbööm. De luwarme Westwind sung lies in de hoge Dann to Siet von 't Waanhuus, wider trüch wink de Kruut- un Bloomgaarn mit Appel- un Beerbööm, Mööl un Huus helen Sünndagsrau. Op 'n Hoffplatz sloog de Hund kort an un sleep denn wider, en olen Grieskopp mit en wittblau Kapittelmütz nück ut 't Finster, ut de Kökendöör luur en frisch Mädengesicht, en paar Höner stoben to Siet – un de Wagen wööl wedder in den weken Sandweg, de sik wunn twischen Koorn- un Kantüffelfelder rop na de Heiloh. Hier bögen se rechts in widen Bagen üm den düstern Ellernbrook rüm, de achter Roggen- un Haverstücken to beide Siden an den Möölnbeek sik daltrock na Ilenbeck to. Na en Wiel stüür Paul wider in de Heid rin, Knick, Wall un Koornfeld verloren sik, rundüm weer nix as dat brune Feld mit Braam- un Postbusch, hier un dar krusen Ekenkratt un enkelt en Wacholder oder en kröpeligen Füürn.

»Langsam, langsam, Paul!« waarschu Doortjn. »Dat ool Wagenspoor is voll Lunken un Löcker, ok is 't en Sünn, an so 'n Staat un Pracht vörbi to jagen. – Is 't hier ni wunnerschöön, Maren?«

»Hm, ja, nu allens gröönt un blööt, un de Lerch in 't Blau swömmt un singt, magst du recht hebben. Aver in 'n Winter un in 't brusige Fröjaar waarn mi hier de Gedanken verdüstern. Un dat geit ok sach anner Lüüd so, denk blot an Dierk-Scheper. – Is de ool Mann beter waarn?« froog Maren.

»Is nu al wekenlang mit sien Schaap op 'n Viert. – Den olen Dierk hett ni de eensame Heiloh wunnerlich maakt, as Du meenst; he weer 't al, as dat Schicksal em dar rin stött. Un nu is he narms lever as op 'n Viert un op sien Aart ganz glücklich. Aver ik kann Di verstaan. Du büst in de fette Marsch gebaren, de so ganz anners is. Man mutt woll al mit junge reine Kinnerogen de Heiloh in 't Hart seen hebben, wenn man eer ganz kennen will. Dat heff ik so recht markt an minen Jörn, de in en lütt Heiddörp, in Stöörkamp, groot waarn is. Wenn wi uns an en Sünndag-Namiddag mal en besunner Freud maken wullen, denn nemen wi uns' lütt Anna an de Hand un gungen in de Heid, wo se recht eensam is. Graad hier op düt Flach hebbt wi oft rümdriselt. De lütt Deern söch Blomen un plöter bi uns rüm, Jörn weer still un swiegsam, aver binnen weer 't Sünndag bi em, dat wüss ik. Dat Rümreisen in Dörp und Stadt harr em minschenmööd maakt un bisterig darto, as harr he sik sülben verlaren – he weer nu mal en sünnern Mann, en echten Heidjer. Seet voller Fragen, de anner Lüüd garni bemöten doot oder de se afstuppt, wenn se mal kaamt. För em weer de Heiloh en groot Book, wiet opslaan un voll von Radels, de Gedanken weckt, voll von Biller un Sagen un Märchen, de em meer vertellen as mennich Paster in de Kark.«

»Hä hä hä, dar kommt he al!« schrachel Paul. »Wat he löppt, kiek!«

Doortjn verschraak sik, se weer noch ganz bi eren Jörn.

»Ach, dat is jo Hannes! Wo kommt de her?« Maren nück em fründlich to.

Mit en kreevroden Kopp sprung Hannes an den Wagen ran un strakel sien Grootmoder de Hand.

»Magst hier ween bi den Otterndiek, Jung?« froog Paul.

»Ja, lever as bi de Wartenbargen, hier sünd veel meer Vagelnester! Twölf heff ik al funnen.«

Sien Grootmoder böög sik na em dal. »Wat feelt Di, Hannes, Du hest jo weent«, froog se halfluut.

Den Jung schoten de Tranen in de Ogen. »De Adder hett mi dat Lerchennest utfreten!« snukker he.

»De veer lütten naakten Jungen, wovon Du mi güstern vertellst? Dat is jo gräßlich! Woneer?«

»Vonmorgen oder in de Nacht. Ik funn de Adder in 't Nest un heff den Satan dootslaan!« Ut de blauen Ogen sprung de Gramm.

»Prrr!« Paul weer von de Hööcht dalföört un heel nu an en Slagboom. Darachter leeg en lange hollrunde Wisch mit en Loopgraben in de Merr, worin dat klare Water sik sammel ut den bornigen Grund un nerrn daltrock in den Otterndiek. De dre Kö glupen nischirig na dat Hecklock, se weren woll ni veel Besöök gewennt.

»Dar 's de Adder!« düüd Hannes. He harr de Slang en spitzen Stock dörch den Kopp steken un den Stock schreeg in den Wall plant, dat se lang dal hung as en Pietsch.

»Wat Deuvel, de röögt sik noch!« reep Paul.

»Dat doot s' all, de hangt warrt, seggt Dierk-Scheper. De starvt eer nich, bet de Sünn ünnergeit.«

»Kommt Dierk-Scheper ok hierher?« froog Maren.

»Ja, güstern noch, vondaag wull he na Locksteed to. Wenn he hier is, bün ik ümmer bi em, ik mutt em ok rophölpen op den Voßbarg. He hett so 'n Riten in 't Been, seggt he, un hiemt so un hett so veel Hosten, ik glööv, he is krank.«

»Nee, nee, hool noch en Ogenblick, Paul!« see Maren halfluut. »Büst Du garni bang vör den Olen, Hannes?«

»Bang?« lach de Jung. »Wat kann de mi doon! He is ok ümmer goot gegen mi. Aver wat is dat för'n dösigen Mann! He snackt ümmer mit sinen Hund, un Spitz kiekt em denn an, as wenn he em verstaan deit – dösig! Schull de Hund em woll verstaan, Grootmoder?«

»Wer weet, Hannes!« grien Doortjn. »Wat vertellt he em?«

»Ach, allerlei! He seggt, düt Jaar waar ganz gresig warrn, ganz blödig un voller Tranen. To Noorn hett he fürige Stralen ropspringen seen hooch an 'n Heben, seggt he, root as Bloot un as glönig Isen. Un denn hett he klagen un jammern un schrien höört, un darbi see he ümmer: Ni waar, Spitz? weer 't ni so?«

»Laat uns widerfören«, kraag Paul, »dar kommt Trina al to 't Melken.«

»O, denn krieg ik mien Eten! Vondaag gifft Bickberen-Panukoken, Grootmoder!« reep Hannes mit blanke Ogen. »De mag Dierk-Scheper ok so geern!«

»Ji beiden köönt Ju woll prächtig verdregen?« froog Maren noch.

»Ja ja, aver güstern harrn wi uns bina vertöörnt. He see, hier de Otternwisch weer stalen, un ik see, dat weer ni waar, de höör Paul Struck to, un mien Meister harr eer hüürt. Aver he see dat ümmer wedder, un Spitz wüß dat ok un kunn dat betügen. Do lach ik em wat ut un see, dat kunn garnich angaan, en Stück Land kunn man doch nich op 'n Puckel wegslepen. O, wat waar he dull! Ik schull den Baart holen, ik weer dumm as en Bötel, de en Worm in 'n Kopp hett, un do müß ik wedder lachen.«

Maren schuul mal rasch röver na Paul, denn froog se: »Hett Dierk Di ni seggt, wosaken de Wisch stalen is un wokeen dat daan hett?«

»Henn Kark harr eer stalen, see he. Aver denn snack he wedder mit sinen Hund«, lach de Jung, »un see: wosaken de Spitzboov dat anfung, dat wüllt wi em ni seggen, Spitz, nee, dat kunn em to klook maken!«

»Hm!« De düstern Ogen sprungen mal över Wisch un Diek un Feld. »Wokeen höört de Braak-Koppel dar neffen de Wisch, Paul?«

»De höört uns to, is jo de Otternkamp. – Aver schüllt wi ni wider?« froog he.

»Ja, man to, hier warrt mi grulich!« see Maren halfluut. »Laat ool Dierk man snacken, Hannes, un hölp em man ümmer wedder op 'n Voßbarg, wo he wiet seen kann!« De beiden Fruuns nücken un winken em to, un bald weer de Wagen över de Hööchde röver un stüür na den Bistörper Weg.

Paul bröch de Peer sülben to Stall un smeet eer Foder in de Krüpp, Doortjn weer mal röver gaan na eer Kaat, üm Hoot un Dook aftoleggen. So dreep Klaas Lamack sien Madam alleen in de Stuuv, as he eer en Breef geben dee, den he ut Kellnhusen mitbröcht harr.

Dat weer sach nich all Fraamheit, wat Klaas bina jeden Sünndag na Kark driben dee; he wull sik ok en beetjen umhören, wo 't in de Welt utseeg. Den Sommer lang kreeg he dat »Blatt« knapp to seen, ok waar 't em suur, sik darut to verstaan, wenn he dat wietlöftig mal to lesen kreeg. Veel komodiger weer 't, in den Kroog, wo de Ilenbecker ankeren, bi en lütten Kööm un en Glas Bruunbeer sik allens nett vertellen un verklären to laten. Dat Vergnögen kunn he för een Schülling hebben un en Piep Tobak darto, denn de grote Kasten mit Petum stunn op 'n Disch för alle Gäst, de daran seten.

Vondaag harr he veel opsammelt, dat müß sien Madam ok doch weten, much he denken. He vertell veel von Rendsborg, wo nu de nie Generaal Willisen Quarteer maakt harr, von Foot- un Peervolk, dat binnen un buten de Festung liggen dee, alle Hüüs un Hööv grimmeln voll. Se luren darop, de Preußen schullen na 't Süden marscheren, denn waar de ganze sleeswig-holsteensche Armee över de Eider gaan un den Dän op 't Kamsool kamen. Aver slimm weer 't, dat de Soldaten ni recht Tovertruun harrn to den nien Herrn. Dat schull en heel geleerten Mann ween, de bannig spreken un schriben kunn, aver veel Lüüd seen, he harr 't in Wöörn as de Katteker in 'n Steert. Dar weer Bonin anners west. De see ni veel, aver he verstunn un kunn wat un weer en Vader för sien Lüüd, de för em dörch 't Füür gungen. Schaad, dat he weggaan weer un mit em de besten Offzeers! Wat darför intreden dee an Fremde, Offzeers un gemeen Soldaten, dat weer tomeist herlopen Volk, wat annerswo utspeelt harr, dartwischen Lüüd, de unsen Herrgott en Jott nöömt un wovon de meisten en Spraak harrn, de keen Deuvel verstaan kunn, un vele knepen al ut, wenn se eben dat Handgeld infickt harrn. Darüm harr de gemeen Soldaat en Gefööl von Unsekerheit, een froog den annern, wo 't warrn schull, dat rechte Vertruun feel. Düt harr he allens von en Kapperaal höört, den he dar in 'n Kroog drapen harr, vertell he. Ok de Paster harr von de Kanzel spraken, as keem nu de jüngst Dag; lütt un groot schull beden, dat nich allens tobraken un uns' lütt Land ni ganz in den Afgrund stött waar.

»Mi is darbi ganz wabbelig tomoot waarn. Wat hollt Se darvon, Madam?« froog Klaas.

»De Tiden sünd eernster, as de meisten weet, un dat is man goot«, see Maren, »sünst waar in mennich Hart un Huus dat Licht utgaan. Wi staat leidergotts wiet achter de Front un mööt in Geduld aftöben, wat kamen warrt. Dat beste, Klaas, wat wi doon köönt, is sach: fast op 'n Posten staan, de uns nu mal anwiest is. De jüngst Dag is för uns dar, wenn uns' Heergott uns afropen deit. So see ik 't an. – Wo geit Cillja dat? Se weer güstern en beetjen unpaß«, böög se af.

»Ganz kandidel, hett sik wedder sund slapen. Se vertell mi vonmorgen al ganz wat Nies, wat se von Stuten-Stina höört hett, un de harr 't von Lena Lopen, de sach bescheed weten deit. Denken S' sik an, Madam! Elsbe Suhr is sik enig waarn mit en Weetmann in Itzho. De Mann hett en lütt Smeerhökeri un steit sik prächtig, een Kind is man dar un al recht ranwussen. Is 't ni markwürdig, dat so 'n ole Rand...!«

»Still, Klaas!« stüür Maren. »Wüllt höpen, dat 't en Glück is!«

»Ach wat, Madam, Se sünd veel to goot! De gönn ik ganz wat anners!« reep Klaas. »Aver ik verklöön de Tiet, heff hier noch wat för den Middag – Cillja warrt mi schöön utlümmeln!«

»Kann s' dat ok?« grien Maren.

»De stuppt un strigelt veel an mi rüm. Na, mag ok woll nödig doon!« Darmit stapps he ut de Döör.

Maren gung in de Slaapstuuv un sloot achter sik to. Se wull alleen ween. De Breef weer von Tyge. Endlich! He harr eer al meermal gröten laten dörch Maria, se much Geduld hebben. He waar utföörlich schriben oder sülben kamen, wenn Inquarteern, Besöök un Arbeit em mal to Aten kamen leten. Aver dar vergung Week op Week, de Winter reis af, dat Fröjaar verklung, de Sommer trock in 't Land – keen Woort! Maren kenn eren Broder Tyge. He weer traag in 't Breefschriben, un nu he den Kopp voll harr von Gedanken un Sorgen, sach noch meer as sünst. Em noch mal schriben? Se hett daran dacht, besunners in kole eensame Stunnen, aver se keem över den Anfang ni rut. Tyge hett eer al mal so lang luren laten, domals in Grull üm Maria. Wat is 't nu? Gliekgültigkeit? oder wat sünst? So hett se fraagt so mennich, mennich mal, un darbi is eer Vertruun krank waarn. Schull se nu bedeln gaan bi eren Broder? prachern an sien Döör? Nee, keen Woort meer, keen Strich!

Aver still! De Breef is jo nu dar, se hett em apen in de Hand. Wat is denn sien Antwoort op eer Fragen? Den Abend vör den grulichen Droom hett se ganz utföörlich von eren Tostand schreben un dat se sik rein mööd un verlaten un unglücklich föölt. Denn hett se em beden, een von sien beiden groten Jungs to schicken, den will se en beetjen anleren, de Böker in Ordnung to holen, wenn se ni kann; se un Paul wüllt em holen as Söön in Huus, un dat schall sien Schaden ni ween. Wat seggt he denn darto?

Na en Beduurn, dat se sik so unglücklich un mootlos föölt, schrifft he, dat deit em leed, en Söön kann he eer leider nich överlaten, nu ni meer. Denn Boy, de öllst geit mit Maria an den Rhein, dar schall he noch enige Jaar den Wienbu studeren, naher Verwalter warrn bi den Vader von Sterlau, de en Narrn freten hett in den Jung. He, Tyge, mutt seggen, dat he em ungeern hergeben deit, aver Arfest meent, dar is garkeen Besinn, un so mutt de Boßel denn sinen Loop hebben. Ja, kunn he sik rögen as fröer in de glücklichen Jaren, denn waar he anners stüren! Den annern Söön, de eerst föfftein Jaar oolt is, mutt he bi sik beholen. Se finnt ok licht een in de Verwandtschop von Paul, meent Tyge, un de hett jo egentlich meer Recht darop as en Boysen. Weer Ilenbeck neger bi, kunn he sülben eer meer to Siet staan, aver dat is jo mal ni so – ob Paul ni dat beetjen Schriveri doon kunn, he harr jo doch fröer ganz alleen Buur speelt un Reken holen. – Sterlau un Maria sünd mit de Moder nu al wekenlang op Steenholt. De beiden jungen Lüüd blööt op rein to 'n Verwunnern. Den Krieg kann Sterlau ni wider mitmaken, meent Arfest. Is ok goot so, denn beide Bröder hebbt keen Vertruun to en goden Utgang. De Hochtiet is fastsett op den dörtigsten Juli un warrt man lütt fiert. De Öllern, en vörneme Tante von Sterlau, Oberst von Bonnet un sien Söön, en Student, warrt kamen. Wenn se un Paul nu Lust hebbt, denn sünd se ok fründlich inladen un hartlich willkamen. – Se hett sik, so hööpt Tyge, de Grappen ut 'n Kopp slaan; kole Gedanken hebbt veel Fruuns in eren Tostand, de all wedder verweit, wenn de Saak vörbi is. So seggt Arfest ok, mit den he daröver spraken hett. Nu in de Heuaarn un bi de Inquarteern, de garnich afriten wüllt, kann he ni wiken, aver naher warrt he kamen. Denn wüllt se mal över sien Schuld spreken. Dat se den Schuldschien gliek verbrennt hett, kann em ni gefallen, he süüt sik noch as Schüldner an un hööpt, dat mal en Tiet kommt, wo he trüchbetalen kann. Se hett em hingeben all, wat se von de Öllern arvt hett, denn de teindusend Mark un denn en lang Reeg Jaren, wo se em in sien Weertschaft to Siet stunn. Dat müß mal en Enn hebben, nu eerst recht, nu Arben in Utsicht sünd. Arfest warrt em uthölpen, nu mal mit en groten Posten. De kann dat goot doon, as he sülben seggt, he hett Överfloot un ni Kind noch Kücken. Un em, Tyge, is 't graadut seggt, lever, Geld antonemen von sinen Broder, de as en Boysen sien Familie doch neger staan deit. Wenn Paul en Arben hett, warrt he noch meer darop seen, dat he sien Vermögen bargen deit. Se schall groten Dank hebben för eren goden Willen, he blifft so al in eer Schuld, so lang he leevt, för all de Hölp in de fröern schönen Jaren un bet toletzt hin. Dat is jo nu all vörbi, aver he warrt eer dat nie vergeten.

Maren fullen de Hannen in den Schoot, se löön sik trüch. De Breef weer fründlich un hartlich, un dochen stegen eer de Tranen hooch. Wat weer 't?

Nu harr se dat swart op witt un von eren besten Broder: se dörf Tyge sien Kinner ni wedder an de Hand nemen, he schickt eer lever to fremm Lüüd an den Rhein; un denn: se is keen Boysen meer, se höört to de Strucken-Sippschaft un darüm brennt em dat Geld in de Tasch, wat se em geben hett, he will dat trüchbetalen. – See nich ool Abel ok so in den grulichen Droom? Hett se Tyge dat ok in 't Oor tuschelt? Oder hett dat Broder Arfest daan, de von Paul nix hören un seen will? Mutt se dat würklich glöben, dat eer Familie von eer trüchtreden deit, sogar eer Broder Tyge? Oder is eer Kopp nüsselig waarn bi all dat Gruveln, hett se verkeert lesen?

Se neem den Breef wedder to Hand, keem aver ni wiet, denn nu waar an de Döör wrickelt un kloppt, Doortjn stunn darvör un reep angstig eren Naam.

Maren steek den Breef in 'n Bossen un sloot apen.

»Hest Di doch ni verschreckt? Ik kreeg dat mit de Angst, kunn Di narms finnen. Schüllt wat eten, Paul sitt al an 'n Disch.«

Se gungen röver na de Sommerstuuv, wo deckt weer.

»Kriegt frische Hönersupp, hä hä!« He reev sik de Hannen. »Bün hungrig as en Wulf, Maren, Du ok? Aver aver wat hest Du? Dien Ogen sünd jo ganz root!«

»Hett nix op sik, deit sach de lange Faart«, meen Maren un sett sik ok ran.