La Azura Groto
Dum juebla vakanco en Italia plura yari ante nun, mea spozino e me havis experienco quaze magiala. Esis kande ni facis exkurso al Insulo di Capri. Ni decidis vizitar l'Azura Groto, pri quo ni audabis multo. Exkavita en la roki dil piktinda insulo Capri, ye l'extremajo di la Napoli-ana gulfo, l'Azura Groto esas granda naturala kavajo, havanta formo di elipsatra vulto longa de kinadek-e-kin metri e larja de quaradek. Olua alteso esas duadek-e-kin metri ye la mezo. Regretinde, omna voyajanti ne povas vidar ta naturala marvelo, pro ke olua eniro esas tante streta, ke on povas enirar nur per mikra kanoto kontenanta ne plu kam tri personi, inter qui kontesas la remisto, e kande la maro esas tre kalma. On naracas mem ke kelka voyajanti, retenata en ta groto per l'agitado di la maro, qua stopis l'aperturo mustis restar en olu dum longa hori sen irga posibla komuniko kun l'exterajo.
L'eniro esas mem tante streta, reze la maro, ke por trapasar la basa aperturo, la vizitanti mustas kushar su en la kanoto, e same la remisto, qua livante sua remilo, kushas su funde la kanoto e tiras per la manui kateno fixita ye la supra paro dil enireyo. On vidas per to ke ta enireyo esas tre basa, apene alta de un metro.
Quik kande on trapasabis ta desfacila paseyo, on penetras en granda kaverno tote azur-kolorizita e, segun l'expresuro di Alexandre Dumas: "Quale se Deo amuzabus su facar tendo ek peco di la cielo. L'aquo esas tante diafana e pura, ke la kanoto semblas flotacar sur liquid aero. De la plafono stalaktiti pendas quale renversita piramidi; en la fundo, oratra sablo mixita kun submara vejetivi; alonge la parieti, qui balnesas dal aquo, kreskas koralii kun kapricoza e kolorizita branchi."
La famoza muzikisto Felix Mendelssohn donis en sua letri deskripto tam exakta kam interesanta dil Azura Groto:
"La lumo di la suno", il dicis, "ruptita e dolcigita da la verda aquo di la maro, efikas maxim marveloze. La grada roki entote lumizesas per speco di krepuskulatra lumo ciel-blua e verdatra, qua donas proxime l'impreso di luno-lumo. Tamen on dicernas tre nete la minima anguli e profundaji. Pri la maro, ol penetras omnaparte da la sun-radii, tale ke kanoto glitas sur klara e brilanta surfaco. L'aquo havas koloro blua maxim blindiganta, quan me ultempe vidis, sen ula ombro nek obskureso. On kredus vidar glaso de la maxim klara lakto e, pro ke la suno trapasas la liquida maso, on vidas tre distingeble omno quo esas sub l'aquo, e la maro aparas kun omna sua habitanti. On vidas la koralii e polipo akrochita sur la roki e tre profunde, la fishi omna-speca qui iras, venas e cirkumiras ad omna direcioni. La roki semblas sempre plu obskura segun ke oli plu proximeskabas l'aquo. En la preciza plaso ube oli balnesas, oli havas nigra koloro, ma sube l'aquo restas brilanta. Singla remilo-stroko vekigas en la groto la maxim astonigiva eki. Se on turnas su al aperturo per qua on penetras ne plu longe kam kelka metri, tale ke on esas ibe sola kun la maro, sub la roki, kun aparta suno, e semblas ke on povus quaze kustumeskar su a vivar sub l'aquo."
L'Azura Groto debas sua nomo ad optikala fenomeno, qua kolorizas la parieti per azura nuanco lumoza e dolca sam-tempe. Ta fenomeno produktesas da la horizontala refrakto di la lumo sub l'aqui di la maro, qui efikas quale vitro tintanta per olua koloro la lumo, qua trapasas olu.
Esas neposibla imaginar la magiala efekto di ca reflekto-lumo.
Tom Lang, Anglia. Ek Ido-Saluto!, pagino kin (5).
Ido-Saluto! Ceramplein 76 hs 1095 BZ AMSTERDAM Nederlando