Läuschen und Rimels/Dat Johrmark

»Je Mudder, ’t is woll an de Tid,
Dat Fritz sick in de Welt ümsüht.
Hei bliwwt süs heil un ganz perdollsch«,
Seggt Bur Swart tau sine Ollsch,
»Süh, morg’n is Johrmark in de Stadt,
Dor künn hei sick denn mal eins wat
Versäuken un de Kauh verköpen
Un up den Mark en beten rümmer ströpen;
Denn Viehsionochnomi un stolzen Dünkel
Un ok Kultur der Welt mit mang –
Wer de nich hett, de bliwwt en Slüngel,
De bliwwt en Klas sin Leben lang.«
»Mit de drei Ding’, dor hest du recht«,
Seggt Mutter Swartsch, »dat heww ick ümmer seggt.
Doch kik em an. Süh! Viehsionochnomi, de hett’e;
[105]Von Mul un Näs’ ganz nüdlich lett’e.«
»Ih ja! Dat geiht mit de Viehsionochnomi,
Hei hett so wat Absonderlichs von mi« –
Oll Swart, de hadd ganz brandrod Hor
Un kek mit’t ein Og ganz verdwas –
»Mi dücht, hei glikt mi ganz un gor,
Dat heit, as ick noch jünger was.
Na, mit den stolzen Dünkel het’t kein Il,
De ward sick finnen mit de Wil,
Wenn hei man irst de Drittel wohrt,
De wi för em tausamensport;
Doch äwerst mit Kultur der Welt,
Dor is’t noch leg mit em bestellt,
Hei kann noch nich en Spirken sprichen,
Versteiht noch gor nicks von den Handel
Un von de Kniffen un de Slichen
Un führt noch so’n burschen Wandel:
D’rüm sall hei hüt herinner in de Stadt,
Dormit hei’n beten plitscher ward. –
Fritz! Hür, min Sähn, du sallst hüt nah de Stadt
Un sallst den Strimer uns verköpen.
Doch irstens will ick di noch wat
In din Gedächtnis rinner knöpen:
Drink di nicks unner dine Huw,
Un spuck de Lüd’ nich in de Stuw,
Wenn di wer grüßt, denn segg ’schön Dank’,
Un fret di nich in Honnigkauken krank!
Putz mit de Fingern nich de Näs’,
Un gah nich rüm as in den Däs’,
Un Prügeli gah ut den Weg,
De Katt lickt di nich af de Släg.
Un ’n beten ok in acht di nimm,
Un lop kein lütte Kinner üm,
Un lat di nich von jeden brüden
Un von den Krabbenwagen äwerführen.«
»Ih, Vader, wat hewwt Ji för Not?
[106]Ick lat de Botter von dat Brod
Mi ganz gewiß nich runner nemen.
Doräwer bruk J’ Jug nich tau grämen.
Ick ward den Strimer woll verköpen,
Ji brukt mi gor nicks intauknöpen.
Un denn, von wegen’t Näsenputzen,
Dat brukt Ji gor nich uptaumutzen.
Ji denkt woll, Ji allein sid klauk?
Irst nem’ck de Fingern, denn den Dauk,
Un mit de Släg! Lat sei man kamen!
Korl Witt un ick, wi holl’n tausamen.«

Hei halt den Strimer ut den Stall,
Un as de Reis’ nu afgahn sall,
Dunn kümmt de Ollsch herunner von den Bähn
Un seggt tau em: »Fritz, hür, min Sähn,
Stek desen Büdel in de Tasch herin,
Dor is en beten Markgeld in,
Dat heww ick mi för Speck un Eier sport,
Un bring mi mit en beten Snuwtoback,
Un mak dorvon man keinen Snack,
Dat Vader sick nich dorvör wohrt.«
Na, Fritz un Strimer, de gahn furt,
Un as sei kamen ut den Urt,
Findt sick denn Korl Witt ok in,
De ok will in de Stadt herin.
»Hür, Fritz«, seggt Korl, »hüt ward’t en Lewen!
Wo will’n wi in den Honnigkauken freten!
Wat hett di Mudder Markgeld gewen?«
»Oh, ’t is nich vel, ’t is man en beten;
Un mit den Honnigkauken – ne, dat lat man sin!
Denn wenn ick hüt nich recht manierlich bün,
De Oll lett mi sindag’ nich wedder rin.«
»Na, äwer Spickaal!« seggt Korl Witt,
»Un dortau Syrupsstuten beten!
So’n Spickaal, Fritz, de geiht dormit;
[107]Wo will’n wi in den Spickaal freten!«
»Dat geiht!« seggt Fritz, »dor hest du recht,
Von Spickaal hett de Oll nich seggt!«

Sei kamen nu tau Stadt herin.
Fritz bliwwt tauirst bi sine Kauh.
De Köpers kamen af un tau
Un fragen, wat de Pris süll sin.
Fritz föddert stracks teihn Daler mihr,
As wat de Strimer kosten süll.
De Köpers gahn un swigen still.
Wenn Strimer doch verköfft irst wir!
Dunn kümmt Korl Witt, em aftaulösen,
Un hei kann nu herümmer däsen,
Hei kann nu gahn, wohen hei will.
Irst steiht hei bi ’ne Ördel still
Mit eine schöne Mordgeschicht,
Wotau en gruglich Lied würd sung’n.
De Kirl was hellsch bi Stimm un Lung’n,
Un’t Wiw, dat sung just ok nich slicht:

War einst ein alter Greiser,
Woll an die siebzig Jahr;
Der Satan tät ihn reizen,
Er tät ’ne böse Tat:

Das Haus tät er anstecken
Bei seinem eignen Sohn.
Oh, wie viel Dampf und Schrecken!
Und wie viel Dampf und Rauch!

Die Magd aus ihrer Kammer
Lief wohl zur Tür heraus;
Doch oh, entsetzlich Jammer!
Die Türe wollt nich auf.

[108]Un so gung’t noch en Strämel wieder.
Na, as hei naug hadd von de Lieder
Un as em dat nich mihr gefehl,
Besach hei sick den Apen, Born un Kamel.
»Ne, kik, de Ap! Wo’st mäglich in de Welt!
Wat makt de Minsch doch all för’t Geld!«
De lütte Ap, dat lütte Dirt,
Dat is allein dat Geld all wirt,
Un dit geiht all binah ümsünst.
De Dire maken ehre Künst.
Tauletzt röppt noch ganz lud de Mann:
»Will einer von die Herrschaftlichkeiten
Noch mal auf das Kamel rum reiten,
Der fürcht’ sich nich un komm heran!
Na, du, mein Sohn«, hir wend’t hei sick an Fritzen,
»Willst du vielleicht einmal drauf sitzen?«
»Je«, seggt uns’ Fritz, »je, kann hei mi ok dragen?
Denn wull ’ck’t woll dauhn, denn wull ’ck’t woll wagen.«
Na, dat Kamel, dat kümmt un leggt sick dal,
Un unser Fritz, de Düwel hal!,
De klaspert up dat Dirt herup
Un sitt dor baben as ’ne Pupp.
De Deutsching, ne! wo geiht dat nett!
Un wo dat unsern Fritzen lett! –
Nu kümmt de Ap! Nu paßt mal up!
De springt ok up’t Kamel herup,
Un von’t Kamel springt hei up Fritzen.
»Wat sall dat wesen? Lat de Witzen!«
De Ap fängt nu em an tau taren
Un em in dat Gesicht tau klaren
Un nimmt em von den Kopp de Mütz.
»Verfluchtes Ding!« röppt unse Fritz.
Je ja, je ja! De Ap, de nimmt s’ un smit s’
In einen Hümpel Jung’s herinner
Un fängt nu an em sinen Kopp tau lusen
Un in de roden Hor herüm tau plusen,
[109]Un dat Kamel, dat löppt nu swinner.
Uns’ Fritz, de will dat Dings nu packen
Un grippt sick hin’n nah sinen Nacken,
Rutsch! sitt dat Ding em up de Näs’
Un giwwt em dor en baschen Kes’,
Un wenn hei’n hir nu will beluren,
Rutsch! sitt hei wedder acht’re Uhren.
»Herun mit di un lat din Heweln!«
Ratsch, bitt de Ap em up de Knäweln.
Hei lus’t un plus’t,
Hei ritt un bitt,
Hei nart un tart,
Hei wippt un knippt,
Un uns’ Fritz Swart,
De grippt un grippt
Bald rechts, bald links,
Un ümmer flutscht em weg dat Dings,
Em will dat Gripen nich gelingen,
Un kann em ok nich von sick bringen.
Nu fäng’t Kamel gor an tau springen,
Un dunn was’t mit de Rüteri
Von unsen Fritzen ok vörbi.
Noch einen Sprung, baff! liggt hei ’runner.
Un’t was wohrhaftig gor kein Wunner.
Wenn jug de Ap hadd in die Fingern beten
Un in de Hor jug rümmer reten,
Ji hadd’t woll ok nich faster seten. –
Na gaud! Hei freut sick blot, dat mit den Born
Hei nicks tau dauhn noch kriggt, un löppt in bloten Horn,
Denn sine schöne Mütz was furt,
Un mit ’ne halw geschunn’ne Snut
Ut de verfluchte Baud herut.
»Dat«, seggt hei, »hett mi schön belurt!
Na, einmal un nich wedder mit en Apen!
För’t tweitemal, dor segg ick gaud.«
[110]Hei köfft sick nu en nigen Haut
Un ward up’t Mark herümmer gapen.
So kümmt hei endlich nah ’ne Stell,
Dor küselt sick ’ne Karessell.
Un as hei steiht un kickt dat an,
Dunn kümmt nah em en Mann heran,
De seggt tau em: »Na, Sähn, wo wir’t?
Hir steiht just noch en leddig Pird.
Du, glöw ick, wardst de Ring’ woll drapen.«
»Je«, seggt uns’ Fritz, »je, hewwt Ji ok en Apen?«
»Ih, Gott bewohr! Stig du man up!«
Un Fritz stiggt up de höltern Pupp.
Tauirst geiht dat so schön un sacht,
Dat unse Fritz vör Wäldag lacht,
Wil dit vel beter em gefehl
As up dat niderträchtige Kamel.
Doch as de Sak recht in den Swung’n,
Dunn kart de Düwel einen Jung’n
Heranner an den Kreis ganz dicht,
De snirt’t em grad in dat Gesicht,
Un ümmer, wenn hei makt en Bogen,
Denn snirt’t de Jung’ em in de Ogen.
»Entfahmte Släks, nu heww ick’t satt!
Lettst du mi, Slüngel, nich in Rauh!«
De Bengel, de snirt’t ümmer tau
Un snirt’t em as ’ne Katt so natt.
»Na«, seggt hei, as hei runner steg
Un as de Jung’ taum Düwel was,
»Hüt geiht mi allens schön verdwas!
Nu fehlt man blot, ick kreg noch Släg
Un kreg den Strimer nich verköfft,
Denn hadd ick makt en gaud Geschäft.
Ih! wat sall ick mi hir noch argern?
Ne! Leiwerst gah’ck nah Bäcker Bargern.«
[111]Hei köfft sick nu en schönen Aal
Un set’t sick bi den Bäcker dal
Un lett sick ’n Pegel Bramwin geben
Un fängt nu lustig an tau lewen,
Un as hei drunken hadd en lütten,
Dunn gung hei hen nah Korl Witten.
»Na, Korl, wo steiht’t, hest all verköfft?«
»Ick mag ok jo! Bi de oll Klatsch
Ward mi de Tid all lang nahgraden,
De ganze Handel geiht verdwatsch!«
»Na, hett di einer denn wat baden?«
»Ih, Gott bewohr! Wer ward de köpen?
En Stein üm’n Hals un denn versöpen!
Dat wir dat Best för’t olle Veih,
Dor kemen woll en twei un drei,
De deden nah den Pris mi fragen,
Doch keiner wull den Handel wagen.«
»Je, hür mal, Brauder«, seggt uns’ Fritz,
»Verköpen möt ick s’ ahn Perdon,
Verköpen möt’ck s’«, röppt hei in Hitz,
»Ick krig tau Hus süs Hunnenlohn!«

Un as sei noch doräwer reden,
Dunn kümmt en Jud herannetreden.
Up sinen Puckel hadd hei’n Packen
Un einen Kasten up den Nacken,
Dorinner lag so allerhand:
Pitschaften, Brillen, gräunen Band,
Sneebarger Snuwtoback un blanke Knöp.
»Nu?« seggt hei, »nu? Wüll’n Sie verkaufen denn die Kuh?«
»Wat willst mi geben, wenn’ck s’ verköp?«
Fröggt Fritz. – »Wie haißt? Das olle Dirt?
Wie kann ich machen drauf en Schmuh,
Wenn’s morgen früh mir ist krepiert?«
»So licht geiht ehr nich ut de Aten.
Ick will s’ di ok för fiwuntwintig laten.«
[112]»Ai waih geschrie’n! Wos denken Sie?
’s sein schlechte Szaiten for die Küh.
Wenn ich de zwanzig Toler nu bezohl,
Wo bleibt denn da mein Rebbes wohl?«
»Ick heww«, seggt Fritz, »verstah mi recht,
Ick heww von fiwuntwintig seggt.«
»Wie haißt? Mit so’ne junge Lüd, mit so’ne heft’ge,
Wie süll ich machen da Geschäftche? –
Ick will Se segg’n wat in Vertrugen;
Un wenn ick segg Se wat, drup kän’n Se Hüser bugen.
Mi dücht, ick süll Se kenn’n? – Wil Sei dat sünd,
Will ick versünn’gen mi an Fru un Kind
Un will Se gewen twintig Daler K’rant,
Nu schlagen S’ in! Dor is de Hand!«
As hei so redt, dunn kümmt en annern Jud heran,
De treckt em an den Rock un stött em an
Un seggt tau em: »Nu, Schmulche, halt mal still,
Ich will mer kofen erscht ’ne Brill.«
Un dormit söcht hei sick ’ne Brill herut
Un paßt sei sick up sine Snut.
So’n richt’gen Näsenklemmer wir’t
Un paßt, as wenn sei tau de Snut hadd hürt,
Un sößteihn Gröschen süll sei kosten.
Hei handelt irst noch üm den Posten,
Un as hei sei för’n halwen Daler kriggt,
Dunn sett hei sick dat Dings in dat Gesicht,
Seggt dunn: »Adjüs!« un geiht de Strat hendal.
»Ick dauh’t«, seggt sachten Fritz tau Korl Witten,
»Wat sall ick länger mit dat Dirt noch sitten?
Ick lat s’ em för den Pris, de Düwel hal! –
Na, hür mal, Jud«, seggt hei dann lud,
»Denn treck mal dinen Büdel ’rut;
Min olle Strimer is verköfft.«
»Mein Gott, wie hastig! Das Geschäft«,
Seggt nu de Jud, »is noch in vullen Gang,
Sünd wir aach handelsains, so is doch lang
[113]Noch nicht die Zahlung festgestellt.
Ich hob kain bores Geld,
Se müssen sich bequemen
Un müssen vor den Pris sich Woren von mir nemen.«
»Nu, dit wir nett!« seggt Fritz, »nich wohr?
Du meinst, ick süll am En’n noch gor
Mit Brillen un mit gräunen Band
Herüm hausieren in dat Land?«
»Je, Fritz, ick ded’t«, seggt Korl Witt,
»Bringst du den Strimer wedder mit
Un is de Handel di nich glückt,
De Oll ward heil un ganz verrückt.«
»Je, Korl, ick bidd di doch üm Moses willen,
Wat säl wi woll mit all de Brillen?«
»Ih, dat is so gefährlich nich.
Ick ded’t gewiß, denn hadd’ck doch wat.
De meisten kannst du sicherlich
Hir glik verköpen in de Stadt,
Un ein, de legg man glik taurügg,
Uns’ olle Smädfru köfft sei sich.«
»Ih, Korl, ih, gah doch mit din Brillen!
Wat wi woll mit de Dinger süllen?«
»Je, Fritz, ick ded’t, wat kann dat schaden?
Du hest doch sülwsten hürt, dat em de anner
För’t Stück en halwen Daler baden.
Na, denn dücht mi, denn kann’e
Doch gor nicks an verluren warden.
Ick let en föftig Stück mi gewen,
Denn hadd’st du grad din fiwuntwintig.
Un denn dat anner? Na, dat find’t sick!«
»Je, Korl, ick heww doch mine Grillen.
Recht hest du, dat’s gewiß,
Doch süh, mi dücht, dat is
Doch gor tau wunnerlich! ’ne Kauh för föftig Brillen!«
»Je nu, ’ne Kauh! De süppt un frett,
So as du kümmst dormit nah Hus;
[114]De Brillen warden in den Kuffert set’t
Un freten di ok nich ’ne Lus.«
»Dor hest du wedder recht, dat Fauder is uns knapp,
De Brillen sett wi in dat Schapp. –
Na, Jud! Dat ick den Handel slut,
Krig mal en föftig Stück herut.«
De Jud, de makt noch irst Sperenzen,
Dat dat tau vel an Brillen wir;
Doch Korl, de deiht den Juden stenzen,
Un endlich is de Handel glatt un schir.
De Jud giwwt Fritzen föftig von de Brillen
Un för sin Moder noch drei Pack
Von den Sneebarger Snuwtoback,
Un denn möt hei ehr noch tau Willen
Drei Buddel Rodwin Winkop gewen.

»Nu will’n wi mal ens lustig lewen,
Nu will’n wi drinken!« seggt Korl Witt,
As hei in’t Wirtshus mit de annern
So bi de Rodwinbuddel sitt,
»Un nahsten will w’ en beten rümmer wannern.«
Doch Fritz, de hett so sine Grillen,
Hei denkt noch ümmer an die Brillen
Un an dat olle Beist von Klatsch,
Sin Handel dünkt em ’n beten dwatsch.
»Kumm, Brauder Fritz, kumm, lat de Grillen!
Hei hett de Kauh, un du de Brillen.
Dat lat man sin, lat em man gahn!
De Dinger kän’n in Pris upslahn,
De Dinger känen hellschen stigen,
Du kannst för’t Stück en Daler krigen.«
Un unse Fritz, de glöwt dit Läuschen
Un lett sick richtig ok begäuschen
Un drinkt sick einen unn’re Huw.
De Jud, de drückt sick sachten ut de Stuw
Un leddt mit sinen Strimer furt.
[115]Un as dat noch en beten durt,
Dunn heww’n de Bengels ok de Buddel ut
Un gahn all beid nu nah de Strat herut.
Sei gahn nu rüm in ehren Däs’
Un warden nu, sei will’n sick ok wat tügen,
Ein jeder eine Brill herute krigen,
De setten sei up ehre Näs’
Un lopen hir en Baudenstaken üm,
Dor lopen s’ in de Pött herin,
Un nahsten hadd dat keiner dahn,
Doch wil’t binah nu düster all,
So will’n sei ok taum Danzen gahn.
Sei kamen nah en Schausterball,
Dor was dat denn gefährlich fin:
En jede Dirn, de heit Mamsell,
Un wer dor tüschen mang wull sin,
De mellt sick bi den Oltgesell.
Dit was uns’ Bengels nich bekannt,
Sei dachten so, dat wir man so as ümmer,
Sei langten beid ’ne Dam sick von de Wand
Un swenkten sei en pormal rümmer.
Un Fritzen müßt dat nu passier’n,
Dat hei den Oltgesellen sin Likdürn
Mit sine olle Klorrhack drop.
Na, dat kunn de nu nich verdragen
Un ward em acht’re Uhren slagen,
Un as de slog, da slogen s’ alltauhop,
Ein slog den Haut em äwer sine Ogen,
Un twei, de kregen em un togen
Em buten nah den Vörbähn rut,
Hir garwten s’ em denn orndlich ut
Un smeten em de Trepp herun.
Un as hei unnen wedder stunn,
Dunn kregen s’ em, de gor nich weit,
Wo em geschüht, in’t Gnick tau faten
Un smeten rut em up de Straten,
[116]Ganz »in der schnellesten Geschwindigkeit«.
Ja würklich, in en wohren Sus’
Flog hei herute ut den Hus’.

»Wo, Düwel, ne! Wo geiht mi dit?
Korl! – Korl! Hürst du nich?« seggt Fritz, »Korl Witt!
Korl! Hürst du nich? So antwurt doch!«
»Wat schrigst du so? Hir ligg ick as ’ne Pogg,
Hir rechtsch von di, hir in de Pütt,
Ick flog jo tau Gesellschaft mit.«
»Wo Dunner möt uns dit hir gahn!
So glupsch un so liktau tau slahn!«
»Ih, dat«, seggt Korl, »dat lat man unnerwegen,
De Släg, de heww’n w’ nu einmal kregen.
Wat west is, Brauder, dat is west,
Wenn du man noch din Brillen hest.«
»Gott’s Dunner!« röppt uns’ Fritz un grippt nu rasch
In Hast nah sine Kitteltasch,
»Ja, Brauder, ja! De sünd noch hir.«
»Na, denn is’t gaud! Wat willst du mihr?
Lat nu man sin, dat anner ward sick finnen,
De Släg, de ward wi woll verwinnen;
De Puckel kümmt woll in de Reih’,
Wenn man de Brillen nich intwei.
Un, Fritz, nu will’ck di mal wat seggen,
Nu will’n wi wedder nah den Bäcker gahn
Un uns noch mal vör Anker leggen;
Mi is’t gefährlich in dat Liw rin slahn,
Mi is doch justement tau Sinn,
Ne! grad, as wenn ick rädert bün.«
»Je ja, je ja! Wat seggst von mi?
Du wirst doch man Bihaspel blot;
Mi güll de ganze Prügeli,
Ick kreg de ganze Swerenot!
Mi heww’n sei niderträchtig drapen;
Un denn vörhen noch mit den Apen!«
[117]Sei gahn nu nah den Bäcker rin.
»Na, segg mal, Korl, wat sall’t nu sin?
Ick heww hir noch so’n olle Kräten
Von Modern in de Westentaschen;
Ick glöw, ’t is gaud, wenn wi en beten
Den Puckel uns mit Rodwin waschen.
Doch mit den roden ded’n w’ uns all vertüren,
Wi will’n den witten mal probieren.«
Na, dat geschüht, sei drinken en por Buddeln
Mit Zucker von den Franschen ut
Un faten sick nu unner’n Arm un tuddeln
Ganz selig ut dat Wirtshus rut.
Tauirst geiht dat noch tämlich gaud,
En beten scheif sitt woll de Haut,
Sei slagen woll tauwilen Rad,
Doch kam’n sei glücklich ut de Stadt
Un kam’n ok in den richt’gen Weg herin,
Blot dat sei in en Graben rinner löpen
Un sick binah dorin versöpen
Un, wo en Bom in’n Weg ehr stünn,
Dat sei em ümmer richtig dröpen.
»Hür, Brauder«, seggt Korl Witt, »wenn nu de Oltgesell
Hir vör mi stünn up dese Stell ...!«
»Ja, Brauder«, seggt Fritz Swart, »un wenn ick so den Apen
Hir up de Landstrat nu süll drapen ...!«
»Wo wull’n wi sei kalaschen!«
»Dat süll man just so flaschen!
Von desen Win will wi uns ümmer köpen.«
»Ne, Brauder Fritz, de rod fött bet.«
»De witt is Baas, wat gelt de Wedd?«
»Vier Gröschen will ick woll an wagen,
Hir is min Hand un ick gewinn.
Von unnen up möst du jo slagen,
Süs sleihst du’t nah de Ir herin.«
[118]So snackten sei un torkelten dörch dick un dünn
Tausamen nu den Weg entlang.
Fritz Swart, de würd nu gor tau krank;
Em würd so wabbelig tau Sinn,
In sinen Buk, dor güng dat gruglig her:
De Rod- un Wittwin kregen sick dat Striden,
De ein, de wull den annern dor nich liden
Un wull em smiten ut de Dör,
So as hei sülwsten von den Oltgesellen
Taum Dings herute smeten was.
De Win, de kreg sick irst dat Schellen,
Sei kemen beid sick hellischen verdwas,
Un wohrt nich lang’, dunn kregen s’ sick dat Slagen;
De Wittwin kreg den Rodwin bi den Kragen
Un smet em richtig ut de Dör.
»Korl Witt!« röppt Fritz, »kik hir mal her!
Ick, Brauder, heww de Wedd gewunnen;
De witt is Herr, de rod liggt unnen;
Kik hir man blot up mine West.
De Wittwin, Korl, is doch de best.«
Na, Korl wull dat tauirst nich glöwen,
Doch müßt hei sick gefangen gewen,
As hei irst de Bescherung sach.
Sei gung’n nu wedder furt en Flag,
Un Fritzen drömt von’n nattes Johr.
Hei dacht so, wat sin Vader woll
Tau sinen Brillenhandel säd.
»Korl«, seggt hei, »weißt d’! Ick glöw, de Oll,
De makt hüt abend grot Ravasch,
Nu, Brauder, hür up mine Bed
Un kumm mit rin, allein heww ick kein Krasch,
So fürcht’t ick mi noch ni in minen Lewen,
Kumm du mit rin un segg em ok den Grund!«
»Ih, wat!« seggt Korl, »süh, Murrjahn müßt sick gewen,
Un Murrjahn was en ollen Hund.
Denn ward de Oll sick ok woll schicken möten,
[119]Du möst man vör den Kopp em stöten.
Du möst man an tau räsonieren fangen,
Dann sallst mal seihn, denn ward em bangen.
Un wenn dat all nich helpen will,
Denn raup du man de Ollsch tau Hülp,
De set’t em doch tauletzt ’ne Brill
Up sine olle, dicke Stülp.«
Un as hei desen Rat em gaww,
Dunn peikt Korl Witt ganz sachten af.

Na, Fritz kümmt rin. »Gu’n Abend, Vader!«
»Wo Düwel, Jung’, wo sühst du ut?
Letst du di in de Stadt tau Ader?
Jung’, hett viellicht di blött de Snut?«
»Ne, Vader, ne! Dat heww’n Ji doch nich drapen:
Dat dicke Og is von den Oltgesell,
Dat an de Näs’ is von den Apen,
Un dat ick kläternatt, is von dat Karessell,
Un wat Ji up min West hir seiht un wat
Binah as idel Blaud süht ut,
Dat is kein Blaud, dat is man, dat
De Witt den Roden smet herut.«
»Wat sall de Oltgesell? Wat sall de Ap?
Wat sall de Witt und Rod? Du Schap?
Von all dat, wat du seggst, geföllt
Mi nich en Wurd! Is dat Kultur der Welt?
Heww ick di dorüm in de Stadt rin schickt?«
»Ih, Vader«, seggt de Jung un drückt
De Schachteln mit den Snuwtoback
Sin Moder in de Hand herin,
»Ih, Vader, makt doch nich en Snack,
Dat is vörbi, lat’t dat man sin.«
»Sick dor mit Takel rüm tau slahn! –
Wo is’t denn mit den Handel gahn?«
»Wo? Mit den Handel? Meint Ji mit de Kauh?
Ih, dat güng ganz natürlich tau.«
[120]»Wat hest du vör de Kauh denn kregen?«
»Kregen? – Na, seggt doch, Vader, mal von wegen
Jug Ogen, warden de all swack?
Seggt, kän’n Ji dichting bi noch seihn?«
Un dorbi pedd’t hei Modern up de Bein,
Un Moder, de den Snuwtoback
All heimlich in de Eck probiert
Un spört, dat dat wat Gaudes was,
De markt denn glik, dat Fritzen wat passiert,
Un mengt sick nu herinner in den Snak.
»Ih, Gott bewohr, hei kickt verdwas
Un kickt nich äwer sinen Meß,
Hei is en ollen blinnen Heß.«
»Na, Vader, ick heww hir Jug bröcht ’ne Brill,
So schön, as sei tau krigen was.
Nu paßt mal up, un holl’t mal still
Un kikt mal nipping dörch dat Glas!«
Hei paßt un paßt, dat Ding, dat will nich hacken,
Den Oll’n sin Näs’ sitt mang de Backen
Un was so dick un was so lütt,
So dat de Brill stets runner glitt.
Fritz halt ’ne anner ut de Tasch herut.
»So, Vader, nu holl’t her de Snut,
Nu will wi des’ mal upprobieren,
De ward woll passen ganz genau.«
»Jung’«, säd de Oll, »kannst du nich hüren?
Ick frag, wat kregst du vör de Kauh?«
Doch Fritz, de lett sick gor nich stüren,
Hei halt de drüdd, hei halt de virt’,
De warden ok em upprobiert,
Doch up den Ollen sinen lütten,
Vergrützten Däwk dor wull kein sitten.
Un wil hei en Dwaskiker was,
Kek hei mit’t eine Og stets äwer’t Brillenglas.
»Jung’«, seggt hei arg, »lat mi in Rauh,
Un segg, wat kregst du för de Kauh?«
[121]Doch Fritz probiert noch ümmer tau
Un paßt em up de föftig Stück,
Doch sitt nich ein recht up den Schick;
Un as hei hett dat Stück utäuwt,
Dunn seggt hei trurig un bedräuwt:
»Ne! Vader, ne! Dit is verge’s,
Ji hewwt för Brillen keine Näs’!«
»Jung’«, säd de Oll un kreg den Jung’n tau faten,
»Meinst du, ick sall mi brüden laten?
Wat sall dat mit de Brillen heiten?
Wat kregst du för de Kauh? Dat will ick weiten!
Willst du mi glik de Wohrheit seggen?
Sünst lat ick di Kranzhäster scheiten!«
Nu ward sick Mudder twischen leggen.
»Wat hett dat lütte Kind di dahn?«
(Fritz was so’n Slaps von twintig Johr.)
»Willst du mi hir den Jungen slahn?
Dat süll noch fehlen! Gott bewohr!«
»Jung’, antwurt! Oder ick slah tau,
Un segg, wat kregst du för de Kauh?«
»Ach, Vader, wenn Ji’t weiten willen,
Ick kreg för Strimern all de Brillen.«
»De Brillen? Wat?« seggt Vader Swart
Un denkt, de Jung’, de hett em nart,
Un lett em los un kikt em an,
»Dor trett ein’n jo de Ahnmacht an!
Man müggt sick all de Hor utriten
Un sine eigne Näs’ afbiten;
Ick bidd jug doch üm Gottes willen –
Min schöne Strimer för de Brillen!«
»Ih, Vader, swig doch!« seggt de Ollsch
Un schüwwt sick twischen em un Fritzen,
»Wat willst du di dorbi verhitzen?
Blot di ’ne Freud tau maken, hett hei’t dahn.
Un du willst mi dat Kind hir slahn?
Kann hei dorför, dat s’ em bedrogen?
[122]Wat geihst nich sülwst hen, olle Nusseljochen?«
»Holt’t Mul mit dinen dwatschen Snack,
Süs kam’ck di sülwst noch up dat Dack!«
»So? Seiht! – Ih, dat wir schön!
Mi un dat Kind, dat wullst du slagen? –
Swig reining still, rohr nich, min Sähn! –
Ick will di up min ollen Dagen
Noch gaud naug wisen, wat ’ne Hark.
Entfahmte Voßkopp! Slah mal tau!
Irst schickst du dat unmünn’ge Kind tau Mark,
Dat hei verhandeln sall de Kauh,
Un wenn hei di denn is tau Willen
Un bringt en föftig schöne Brillen
För de oll Klatsch, denn makst du uns Spermang?
Kumm her, du nakte Kirl! Kumm ran!
Du Jammerlappen wullst mi slagen,
Den ick ded in min jungen Dagen
Oft mit en rugen Hanschen jagen?
Wat kann dat Kind dorvör, du olle Strick,
Dat dine Näs’ hett keinen Schick?
Segg, kann dat Kind dorvör, dat di de Brillen
Up dine dicke Snut nich sitten willen?
Un dorvör willst du slagen mi dat Gör
Un makst so’n grugliches Gewes’?«
»Ja, Vader, wat kann ick dorvör,
Dat Ji för Brillen keine Näs’?«
»Na«, seggt oll Swart, »na, dit’s doch stark!
As wenn ick schüllig an den Handel wir.
Ick schick em blot hen nah den Mark,
Dat hei Kultur der Welt dor lihr,
Un hei bringt mi taurügg en Hümpel Brillen!«
»Ih, Vader«, seggt de Ollsch, »wat di inföllt!
Wat nennst du denn Kultur der Welt?
Kik blot mal unsen Preister an,
Dat is gewiß en finen Mann
Un hett Kultur der Welt, so vel hei will,
[123]Geiht de nich ümmer mit ’ne Brill?
Un unsen Eddelmann sin olle Swester,
Uns’ Amtsverwalter, sülwst uns’ Köster,
Kort all’ns, wat wat bedüden will,
Dat dröggt jetzunder ok ’ne Brill,
Un allens, wat för vörnem gelt,
Geiht mit ’ne Brill stolz upgemutert.«
»Ja, Vader, üm Kultur der Welt
Heww ick de Brillen för Jug schutert.«
Oll Swart, de kratzt sick in den Kopp;
Em is binah tau Maud, as ob
Sei em taum Naren hewwen deden.
»Na, Vader«, seggt de Ollsch, »büst nu taufreden?
Is nu nich allens will un woll?«
»Dat kann ick just nich seggen«, seggt de Oll,
De Sak is uter allen Spaß;
De Dinger sünd mi gor nich mal tau Paß.
Taufreden? – Ne! Dat ick nich wüßt.
Taufreden? – Ne! Denn müßt ick leigen!
Hei hadd mi ok de Näs’ mitbringen müßt,
De em de Brillenjud ded dreigen.«