Gradi komparala.

28. —

Komparativo

\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \ \end{matrix}}\right.}

Supereso

plu ... kam

Superlativo

\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \ \end{matrix}}\right.}

Absolutatre

Egaleso

tam ... kam

Relatanta

\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right.}

Supereso

maxim

\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right\}\,}

de o ek

Infreso

min ... kam

Infreso

minim

Kande parolesas nur pri du objekti, on darfas remplasigar la superlativo relatanta per la komparativo : la plu yuna de mea du fratuli, vice : la maxim yuna de (o ek) mea du fratuli.

La Franca vorto encore, avan komparativo, tradukesas per mem. Ex. :Petrus esas plu bona kam Paulus, ma Ioannes e Maria esas mem plu bona.

Kam uzesas kun omna vorti implikanta komparo, quale sama, tala, altra, preferar, e. c. Ex. : egala o plu granda kam … Me preferas autuno kam printempo ^[1].

↑ (1) Pro quo Ido ne havas sintezal komparativo (di supereso) per -er, e superlativo ('reletanta) per -est, quale en D. E.? Yen la respondo trovata en Progreso, VI, 241 :

« 1. La formaco di komparado per partikuli esas plu klara e plu konforma a la tendenco di l'evoluciono di omna lingui. — 2. La lingui D. E. konocas la formaco per partikuli (more, mehr; most, meist), ma la cetera lingui ne konocas la formaco per sufixi (ecepte -issim e kelka arkaika formi). 3. — La sufixo -er esas ja okupata kun altra senco tre internaciona e tre utila. — 4. Maxim (di nia superlativo relatanta) esas bone konocata e tote internaciona per maximum (same : minim per minimum). — 5. On ne propozas supresar plu, maxim por la verbi (plu amar, maxim amar), do l'uzo di la partikuli kun l'adjektivi esas plu simpla e plu reguloza. »

Anglo igis remarkar, ke « La sufixe -er ed -est por komparo en l'Angla rare uzesas kun vorti ki la Latina, qui komparesas quale en Ido. La plumulto dil vorti en Ido venas de la Latina. Do la uzi di ta sufixi esus tre nefamiliara por Angli ».

Se, vice -er por la komparativo, on uzas -ior (renkontrata en injenioro, juniora, inferioro e. c.) e est por la superlativo, ni havus hibridajo shokanta e qua produktus : glorioziora, ciencoziora, ocieriora, laboreriora, mentieriora kom komparativi di supereso qui, emulesus kun la superlativi di supereso : grosieresta, prudentesta, modestesta, pacientesta e. c.; ed en adverbo : grosieriore, glorioziore, ciencoziore, ocieriore; prudenteste, modesteste, diligenteste e. c. Ne pen-valoras havar du sistemi di komparado por tala rezulto.

Ultre co, un plusa sufixo esus necesa anke por la komparativo di infreso, un por la komparativo di egaleso, omna du tam maritanta e tam frequa kam la komparativo di supereso. Fine un sufixo por la superlativo di infreso (la nuna minim) tam meritanta e tam frequa kam la superlativo di supereso. Entote kin plusa sufixi (komparala) esus necesa en Ido por pagar ta luxo di duesma sistemo di komparado, kande ja 17 yari pruvas konvinkive, ke la nuna suficas komplete.

[1] (1) Pro quo Ido ne havas sintezal komparativo (di supereso) per -er, e superlativo ('reletanta) per -est, quale en D. E.? Yen la respondo trovata en Progreso, VI, 241 :

« 1. La formaco di komparado per partikuli esas plu klara e plu konforma a la tendenco di l'evoluciono di omna lingui. — 2. La lingui D. E. konocas la formaco per partikuli (more, mehr; most, meist), ma la cetera lingui ne konocas la formaco per sufixi (ecepte -issim e kelka arkaika formi). 3. — La sufixo -er esas ja okupata kun altra senco tre internaciona e tre utila. — 4. Maxim (di nia superlativo relatanta) esas bone konocata e tote internaciona per maximum (same : minim per minimum). — 5. On ne propozas supresar plu, maxim por la verbi (plu amar, maxim amar), do l'uzo di la partikuli kun l'adjektivi esas plu simpla e plu reguloza. »

Anglo igis remarkar, ke « La sufixe -er ed -est por komparo en l'Angla rare uzesas kun vorti ki la Latina, qui komparesas quale en Ido. La plumulto dil vorti en Ido venas de la Latina. Do la uzi di ta sufixi esus tre nefamiliara por Angli ».

Se, vice -er por la komparativo, on uzas -ior (renkontrata en injenioro, juniora, inferioro e. c.) e est por la superlativo, ni havus hibridajo shokanta e qua produktus : glorioziora, ciencoziora, ocieriora, laboreriora, mentieriora kom komparativi di supereso qui, emulesus kun la superlativi di supereso : grosieresta, prudentesta, modestesta, pacientesta e. c.; ed en adverbo : grosieriore, glorioziore, ciencoziore, ocieriore; prudenteste, modesteste, diligenteste e. c. Ne pen-valoras havar du sistemi di komparado por tala rezulto.

Ultre co, un plusa sufixo esus necesa anke por la komparativo di infreso, un por la komparativo di egaleso, omna du tam maritanta e tam frequa kam la komparativo di supereso. Fine un sufixo por la superlativo di infreso (la nuna minim) tam meritanta e tam frequa kam la superlativo di supereso. Entote kin plusa sufixi (komparala) esus necesa en Ido por pagar ta luxo di duesma sistemo di komparado, kande ja 17 yari pruvas konvinkive, ke la nuna suficas komplete.

[1]