An El Filibusterismo – ni Jose Rizal, 1961/7
nga nahahangit na nga uraura ngan andam na hin pagsulong. An mga api han alirong nga gin-iisurulong namaggipasirusiplat hin kabaraka, ngan daw an heneral nga nasabot han kataragman, hi Simoun an alahero ha gilayon nanabag.
—Masayunay an remedyo,—namulong hin paurusahon nga tingog, baga dapit arnerikano ha habagatnan; —ngan totoo nga nahapapausa ako kay ano nga waray hini may nakahunahuna.
Ngatanan nanlingi ha iya hin inungod nga pamati lakip an dominko. An alahero asya in usa nga tawo nga mamara, hataas, ugaton, duro kalibarhong, kanan ingles an pamanapton ngan nakakatukdo hin bastopol nga timsim. Say dida ha iya nabulang dayon ha mga mata an iya haglaba nga buhok nga lubos busag, nga iginkakatipa han iya barangas nga itom, nga halaghag, tigaman han pagkamestiso. Basi ha paghirot han silaw han adlaw, unob may niya hilapad nga salaming nga matagom nga nakakatago hin maupay han iya mga mata ngan hin bahin han iya bayhon ngan nakakahatag ha iya hin dagway hin buta o may sakit ha mata. Nagtitinukdawon, binibira an mga tiil tungod hin panimbangan, ngan an mga kamot unob ha sakob han hupdw han iya tsaleko.
—Uraura kamasayunay nga remedyo,—liniwat pagsiring,—ngan waray bisan usa nga sintimos nga gasto.
Dinmugang an mga talinga hin pamati. Isinusumat didto han mga katirukan ha Manila nga adto nga tawo amo an nagbubuot han Heneral, salit an ngatanan sugad hin nagkikita na han remedyo nga nahihimo. Bisan ngahaw hi don Custodio inmatubang.
—Kalihan hin matadong tikang dida ha tinitikangan hiton salog tubtob ngadto hiton natatapusan, paagion dida ha Manila; karuyag sidngon, magbag-o hin salog, magkali, ngan sadhan an daan nga Pasig. Diri dako an gugup’an nga tuna kay laktod, mahahalipot an sarakyon ngan mawawaray an kahimo han mga mumbon.
Dida hini nanhipanganga haros an ngatanan nga nanhihiara la hin mga remedyo nga alam-agam.
—Kanan yangki ito panhunahuna, — an pulong ni Ben Zayb nga karuyag makighiayon kan Simoun. An alahiro nag-ukoy hin maiha nga panahon didto ha America del Norte.