සද්ධර්මාලඞකාරය/සද්ධර්මාලඞකාරය - iv
6. වන පරිච්ඡේදය 6. නන්දිිරාජ වර්ගනය
11. නන්දිේරාජ වස්තුව තවද මේ සඬර්ම ලඞකාරයෙහි නන්දියරාජවගැ පළමු වන නන්දිේරාජවස්තුව නම් කවරැ යත්? අප මහා ගෞතම බුදුන් බුදු වූ මහාභද්රරකල්පයට ලක්ෂදයක් වන කපින් මත්තෙහි සම්යසක්සමෙබාධිසමධියගමය පිණිස පාරමීධර්මලයන් මුහුකරුවා සසරැ සැරිසරා ඇවිදිමින් පූර්වය ජාතියෙහි කරන ලද්දා වූ කිසි කුශලානුභාවයෙකින් තමන් වහන්සේගේ ප්රූතිසන්ධිතග්ර්හණයෙහි පටන් ඒ ඒ මඞගලදිනයෙහි2 වටින් සතිස්ලක්ෂි දස දහස් තුන්සිය පනස් යොදුන් පමණ වට ඇති මේ චක්රනවාට කුහරය ඇතුළත් හි එකපැහැර පියුම් වැසි වස්වා පවත්වන ලද මහත් වූ ලොකොත්සව ඇති හෙයින් පියුමතුරා නම් වූ ලොවුතුරා බුදුකෙනකුන් වහන්සේ ලොකයෙහි පහළ ව දෙව් මිනිසුන් සහිත සියල්ලෝ වැසියන් තමන් වහන්සේගේ සද්ධර්ම නැමති සාත්ථිරවාහනයට නංවාගෙන මේ ප්රනතිභයසහිත වූ සංසාර නැමැති කාන්තිමාර්ගදයෙන් එතෙර කොට අමාමහනිවන් නැමැති නිර්භසයපුරයෙහි ගෙන හැර පිහිටුවමින් අරජ වූ අමර වූ අතෘප්තිකාර වූ අමෘතමහානිර්වාාණ සම්පත්තීන් සත්ත්වනයන් සන්තුෂ්ට කරවා සිරන්තරයෙන් මෙසේ ලොවැඩ වඩා වැඩවසන සේක. එ කලැ හංසවතී නම් නුවරැ නොයෙක් කෙළගණන් වස්තු ඇති වෙදෙහ* නම් වූ එක් කෙළෙඹි පුත්ර්යෙක් දවසෙකැ බුදුන් ගෙන් බණ අසා පහන් සිත් ඇති ව බුදුන් ප්ර ධාන කොට ඇති මහ සඟ පිරිසට ආරාධනා කොට මහදන් සරහා තමා හිඳනා ගෙය බිමැ සුවඳ පිරිබඩගෙන ලදපස්මල් ඉස උඩැ සුදුවියන් බැඳ මලලොඹු එල්වා දිව්ය‍විමානයක් මෙන් අලංකෘත කොට බුදුන් වැඩහිඳිනා ලෙස මාහැගි වූ බුද්ධාසනයක් පනවා මහා සංඝයා වහන්සේට වෙන වෙන සුදුසු ලෙස පිළිවෙළින් හිදිනා ________________________________________ 1. මඞගල්යදදිනයෙහි
- රසවාහිනියෙහි මේ නම නැත. සහස්ස වත්ථුප්පකරණයෙහි තිබේ.
200 සද්ධර්මාසලඞ්කාරය අසුන් පනවා වේලා දැන විහාරයට ගොස් මහත් වූ ගෞරවයෙනි බුදුන් වැඳ ආදර දක්වා ස්වාමීනී, භාග්ය වත් වූ බුදුරජාණන් වහන්ස, ගැත්තවුට කරුණා කොට දැන් මේ භොජනශාලාවට වඩනා වේලා ය, වැඩවදාළ මැනැවයි ආරාධනා කෙළේ ය. ඉක්බිති කරුණාගුණාකාර වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ බොහෝ මහණගණයා විසින් පිරිවරන ලදු ව1 මහත් වූ බුද්ධානුභාවයෙන් යුක්ත ව නීල පීත ලොහිතාදී වූ සවනක් ඝනබුද්ධරශ්මිමාලාවන් දසදිගැ විහිදුව විහිදුවා මහාජනයා ප්රීවති කරවමින් එබු එබු පත්ලෙහි පියුම් දක්ව දක්වා මිහිකත සනහමින් පියුම්පිටින් වැඩ ලොකයෙහි එකපැහැර2 පතළ ඝනාන්ධිකාර විධවංසනය කරමින්3 යුගන්ධිරගිරිශිඛරයට පැමිණි සහස්රතකිරණයා සේ පිනවල ලද බුද්ධාසනමස්තකයෙහි දිලි දිලිහී සහපිරිස් පිරිවරා වැඩහුන් සේක. මෙසේ අනොපමෙය වූ බුද්ධමහිමයෙනි යුක්තවූ සපිරිවරින් වැඩහුන් බුදුන් දැක මහත් වූ සන්තොෂයෙන් ඔදවැඩියා වූ සිත් ඇති ඒ කෙළෙඹි පුත්ර තෙම තමාගේ පරිවාර ජනයන් හා සමඟ භොජනශාලාවට වැද මධුර වූ නොයෙක් අන්නපානාදියෙන් බුදුපාමොක් මහා සංඝයා වහන්සේ වළදවන්ට පටන් ගත්තේ ය. එ කල්හි බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ ශාසනයෙහි ධුතාඞගධර භික්ෂූදන් වහන්සේ කෙරෙහි අග්රසස්ථානාන්තරයට පැමිණියා වූ වසභ නම් වූ එක් මහතෙරකෙනකුන් වහන්සේ සපදානව්රථතයෙන් පිඬු පිණිස හෙපිළිවෙළින් සිගා වඩනාසේක් එ ම කෙළෙමිපුත්ර්යාණන්ගේ ගෙදොරට පැමිණ සිඟා වැඩ සිටි සේක. ඉක්බිති ඒ කෙළෙඹි පුත්රාතෙම සිඟා වැඩසිටි තෙරුන් වහන්සේ දැක සමීපයට එළැඹ පසඟ පිහිටුවා වැඳ ස්වාමීනී, වසඟ ස්ථවිරයන් වහන්ස, කරුණාගුනාකර වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ බොහෝ භික්ෂුෙසංඝයා පිරිවරා දැන් මේ ඇතුළුගෙයි අහර වළදන්ට වැඩ හුන්සේක. ඒ බැවින් නුඹවහන්සේ ද ගැත්තවුට කරැණා කොට ඇතුළු ගෙට වැඩ අහර පිළිගත මැනැවැයි ආරාධනා කෙළේය. තෙරුන් වහන්සේ වනාහි තමන් වහන්සේ උත්කෘෂ්ට සපදාන චාරික හෙයින් ඇතුළුගෙට නො වැද උත්තමාධම හැම සත්ත්ව්යන් කෙරෙහි සම ව පවත්නා සඳ පහනක් සේ සියලු සතුන් කෙරෙහි මෙත් කුලුණු පතුරවා ගෙපිණිවෙළින් සිඟමින් අනික් ගෙදොරකට වැඩි සේක. එ වේලෙහි ඒ කෙළෙඹිපුත්ර්තෙම බුදුන් කරා එඝැඹ එ පවත් බුදුන්ට දන්වා කිමෙක් ද ස්වාමීනී, දෙව් මිනිසුන් සහිත මේ සමස්තලොකයෙහි සියලු ගුණධර්ම්යෙන් ලොව්තුරා බුදුන් ටත් වඩනා1 කෙනෙක් ඇද්දැයි විචාළේය. ________________________________________ 1. මහණගණයා පිරිවරා 2. එකලැතිර 3. කොට 4. වැඩි.
නන්දි රාජ වර්ගරය 201
මෙසේ කෙළෙඹිපුත්රජයා විචාළ ඉක්බිත් අසමසම වූ අප්ර ති පුද්ගල වූ අනන්යකසාධාරණ වූ ත්රි භූවනෙශ්වර වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ ඕහට පුත්රොෙපමාවක් දක්වා තෙරුන් වහන්සේගේ අප්ර මෙය වූ ගුණසමූහයන් ප්ර්කාශ කිරීම වශයෙන් වර්ණවනා කොට දක්වා වදාරණසේක්. :-
“ පොලෙන්ති නිම්මලං කත්වාව, පාතිමොක්ඛාදිසංවරං,
සමාදිත්තධුතඞගා ච, අප්පිච්ජා මුනිසුනවො.
නිච්චමන්ත කයුද්ධම්හි, නද්ධා යොධාවා දප්පිතා,
පුඤ්ඤානං වත්ථු්භුතා තෙ, දෙවමනුසකා දිනං.
ධාරෙමහං වණ්ණවන්තං” සීවෙය්යධම්පි ච චීවරං,
බුද්ධපුත්තං මහානාගා, න ධාරෙන්ති තථාවිධං.
ධාරෙන්ති තෙ පංසුකුලං, සඞඝාටෙත්වා පිලොතිකෙ,
වණච්ඡාදනචොලංව, ඉච්ඡාලොහවිවජ්ජිතා.
සාදියාමි සදාමෙහා, උපසකනිමත්තණං,
නෙව සාදෙන්ති සම්බුදධපු‍ත්තොපාසාකයාචනං.
සපදානෙන යං ලඬං, ලුවං වාපි පර්ණසතකං,
තෙන තුස්සන්ති මෙ පුත්තං, රසහෙධවිවජ්ජිතා.”
යනාදීන් එම්බල කෙළෙඹිපුත්රධය, චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසන ගිලානප්රඑත්යපය යන සිවු පසලාභයෙහි ඉතා අල්පෙච්ඡ වූ මාගේ සඟහු වනාහි ප්රා්තිමොක්ෂධසංවර ශීලය ය. ඉන්ර් වූය සංවරශීල ය. ආජිවපාරිශුද්ධශීල ය, ප්රෙත්ය‍යසන්තිශ්රිිතශීල ය යන මේ සතර සංවර ශීලය අත්යරන්ත නිර්මරල කොට තමන්ගේ ජීවිතය පරිද්දෙන් නිරන්තරයෙන් රක්ෂාර කරන්නාහ. එසේ ම පංසුකුලිකඞග ය, තෙවිවරිකඞගගය. පිණ්ඩපාතිකඞග ය, සපදානචාරිකඞග ය, එකාසනිකඞග ය, පත්නපිණ්ඩිකඩග ය යනාදී නාම ව්යාවහාර වශයෙන් තෙරසප්රනකාර‍යක් ඇත්තා වූ උත්කෘෂ්ට මධ්යවම මෘදුක වශයෙන් එකුන්සතලිස් ප්රනකාරයෙකින් යුක්තවූ මේ සියලුම ධුතාඞග ගුණයන් නො පිරිහෙළා සමාදන් ව අඛණ්ඩ කොට රක්ෂාය කරන්නාහ. නිරන්තරයෙන් මාරයුද්ධය පිණිස හෙවත් “කාමාතෙ පඨමා සෙනා” යනාදීන් දක්වන ලද හෙයින් මරහුගේ සේනාව ය යි කියන ලද කාමක්රො ධාදිකෙලෙස්සතුරන්ගේ එඩි මඩනා පිණිස සන්නාහසන්නද්ධව සැරැහී දක්ෂව ව සිටියා වූ සටන්හි අඩි පසු නොලන එඩිතර යොධභටයන් වැනියහ. සියලු දෙව්මිනිසිනු විසින් කරන ලද්දා වූ කුසල් නමැති බීජ ප්රිතිෂ්ඨාවට ක්ෂෙද වැනියහ.1 ________________________________________
1. ක්ෂේත්ර්ව සිටියහ
202 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය එම්බල කෙළෙඹි පුත්ර ය, මම වනාහි මනහර වර්ණ සම්පත්තීන් යුක්ත සීවෙය්යෙවස්ත්ර යෙන් කරන ලද්දා වූ මාහැගි සිවුරු ද ප්ර්යෝජන විදිම් ම ය. මණිකවචසන්නද්ධ ගන්ධසහස්තිරාජයන් හා සමාන සර්වූඥපුත්රු වූ මහසඟහු වනාහි රතිජනක වූ එ බඳු වර්ණජ සම්පත්තීන් යුක්ත මහාර්ඝදචීවරයන් නොඉවසන්නාහු ම ය. චීවරප්ර්ත්යතයෙහි ඉතා අල්පෙච්ඡ හෙයින් ලොභතෘෂ්ණාවෙන් පහ වූ ඉතා පවිත්රව වූ චාරිත්රත මා නිර්මඅල වූ චිත්තසන්තාන ඇති ප්රණතිපත්තිසාර වූ මාගේ සඟහු වනාහි දුගඟ පිළිකුල් වණ වසන්නට ලන තෙල්පියලි සෙයින් කඩරෙදි ගොතා කරන ලද ඉතා රූක්ෂ වූ පාංශුක්ලචීවරයන් දරන්නාහ.1 තවද මම වනාහි ඇමකල්හි ම උපාසක ආරාධනා ගිවිස නොයකේ සූපව්ය ඤ්ජනයෙන් යුක්ත වූ දිවබො‍ජුන් හා සමාන මිහිරි ආහාරය අනුභව කෙරෙම් ම ය. සම්යවක්සම්බුද්ධයන්ාගේ පුත්රහ වූ මේ සුපිළිපන් මහසඟහු වනාහි එ පරිද්දෙන් උපාසක ආරාධනා නො ගිවිස්නාහ. යළි2 කෙසේ ජීවත් වෙද්ද යන හොත්? නිරන්තරයෙන් වෙහෙරැ කළමනා වත් සපයා සියල්ලවුන් කෙරෙහි මෙත් පතුරුවා ධාතුකර්මයස්ථාන මෙනෙහි කෙරෙමින් සිවුරු ගැට ගන්වා පාත්ර ය අතින් ගෙන ගමට වැද හීනොත්කෘෂ්ටමධ්යරම යන හැම සත්ත්ව්යන් කෙරෙහි ඒකාකාරයෙන් පවත්නා සොමි සිහිල් සඳපහනක් සේ සපදානව්රතතයෙන් යෙදී ගෙපිළිවෙළින් සිඟා රුකෂ්ය වූ හෝ ප්රහණීත වූ හෝ යම් කිසි ආහාරයක් ලද්දාහු වී නම් රසයෙහි ගිජුබවක් නැත්තා වූ මාගේ සඟහු එයින් ම සන්තුෂ්ට වන්නාහ. තවද කෙළෙඹිපුත්රසය, මම වනාහි ශරීරයට සුවපහස් දෙන මාහැගි වූ පිඩහම්තිළි3 කොඳුපලස් අතුට කොඳමල් හා සමාන මනහර සුදුසිනිදු මොළොක් ඇතිරි4 අතුරන ලද යහපත් යහන්හි සැතපෙම් ම ය මාගේ සඟහු වනාහි සිංහ ව්යා ඝ්රාහචී චණ්ඩ සත්ත්වයයන් කෙරෙහි භයින් නිඳිවර්ජිත ව වසන මෘගජාතීන් සසරභයින් භයපත් වූවාහු එ පරිද්දෙන් නොසැතැපෙන්නාහු ම ය. චිත්තානුකූල වූ කර්මවස්ථානයක් ගෙන හිඳීම සිටීම සක්මන් කිරීම යන මේ තුන්වැදෑරුම් වූ ඊය්ය්ල පථවතීනයෙන්5 දවස් යවන්නාහ. තවද මම වනාහි එක්මහල් දෙමහල් තුන්මහල් සතර පස් සත් මහල් ආදී වූ ප්රහභෙද ඇති දිව්යනවිමාන හා සමාන ________________________________________ 1. ධරන්නාහ 2. ඔවුහු 3. පඩම් පිළි 4. ඇතිරිලි 5. පරිවර්ත්නයෙන්
නන්දි රාජ වර්ග.ය 203 උතුම් වූ ප්රාිසාදයෙහි දු වාසය කෙරෙම් ම ය. බුදුන් දරුසුපිළිපන් මහසඟහු වනාහි ශරීරයට සැප දී සැතැපෙනු සඳහා එ බඳු ප්රා සාද ආදියට කිසිකලෙකත් නොවදනාහු ම ය. නිරන්තරයෙන් භවදුඃඛවිනාශයට කාරණ වූ උතුම් භාවනාමාර්ගපයක් සිතින් ගෙන එකාවන් ව භාවනා කෙරෙමින් සෙනසුන් පිළිරොධ හැර සමහරකෙනෙක් අභ්යගවකාශයෙහි වාසය කරන්නාහු ය.1 එබ්බල කෙළෙඹි පුත්රවය, තව ද මම වනාහි බොහෝ ජනයන් නිර්වා‍ණපුරයට පමුණුවමින් ජනසම්බාධ වූ ග්රිමෙන්තසෙනාසන යෙහිදු වාසය කෙරෙම් ම ය. මාගේ සඟහු වනාහි එකවර2 සිංහරාජයන් සේ ගණසඞගර්ණ කාවෙන් දුරු ව ජනවිචික්ත වු ප්රාින්තසෙනාසතයෙහි එකඟ වූ සිතින් භාවනානුයොගයෙහි යෙදී උදෙකලාව3 වාසය කරන්නාහ. මෙ බඳු මේ සියලු ගුණාගණාඞගයෙන් සැරැහී සිටියා වූ ඒ මාගේ ශ්රාඳවක සමූහයා කෙරෙහි ඇතුළත් වූ මේ වසඟ නම් මහතෙරහු වනාහි නසන ලද සියලු අකුශලධර්මායන් ඇති ව ධුතාඞගධරයන් කෙරෙහි අග්රහ වූ ස්ථානාන්තර ලදින් මාගේ ශාසන නැමැති ආකාශයෙහි හිර සඳ සේ ප්රරසිද්ධ වූ උත්තමයාණ කෙනෙක් වෙද්ද4 යනාදීන් මෙසේ ඒ භාග්යරවත් වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ අත ඔසවා සඳමඬල පානා සේ5 තෙරුන්වහන්සේගේ අප්රතමෙය වූ ගුණසමූහයන් ප්ර කාශ කොට දක්වා වදාළ සේක. ඉක්බිති ඒ කෙළෙඹිපුත්රය තෙමේ තෙරුන්වහන්සේගේ ඉතා ආශ්චය්ය්. ස ගුණවිශෙෂයන් අසා තෙමේ ද ඒ ස්ථානාන්තරය කැමැති ව මම ද මේ මහතෙරුන් වහස්සේ පරිද්දෙන් ම මතු එන දවසැ එක්තරා ලොවුතුරා බුදු කෙනකුන් වහන්සේ ශාසනයෙහි ධුතාඞගධරයන්ට අග්රත වීමි නම් යෙහෙකැයි සිතා ඒ ස්ථාන්නාතරය කැමති ව ප්රාිත්ථටනා6 කෙරෙමින් බුදුන්ගේ ශ්රීස පාද මූලායෙහි වැඳගෙන හොත්තේ ය. බුදුහු ඒ කාරණය දැන තමන් වහන්සේගේ අසාධාරණ වූ අනාගතඥනයෙන් බලාවදාර ඔහුගේ ප්රාගත්ථවනාව සිද්ධ වන7 සේ දැක කෙළෙඹි පුත්රබයාහට වදාරන සේක් එම්බල පින්වත් කෙළෙඹි පුත්රතය මේ කල්පයට ලක්ෂයක් කපින් මත්තෙහි ලොකොතතම වූ ගෞතම නම් බුදුන්කෙනෙක් ලොකයෙහි උපදනාහ. එ කලැ තෙපි ඔවුන්ගේ ශාසනයෙහි මහණ ව ධූතාඞගධරයන් කෙරෙහි අග්රක වූ ස්ථානාන්තර ලදින් මහා කාශ්යමපස්ථවිර ය යන නමින් ප්රවස්ද්ධ ව මුව ලොවට අග්රකදක්ෂිනණිය8 වන්නාහ යනාදීන් විවරණ දී වදාළ සේක. ________________________________________ 1. කරන්නාහ 2. එකචාර්ක 3. උදකලාව 4. වේද 5. පහ‍රන්නා සේ 6. ස්ථානාන්තරය ප්රා.ර්ථනා 7. වෙත 8. අග්රවදක්ෂ ණෙය
204 සද්ධර්මා‍ලඞ්කාරය
ඒ වෙලෙහි ඒ කෙළෙඹිපුත්රයයාණෝ එ ම විටැ ලද්දාව වූ ස්ථාන්නාතරයක් මෙන් මහත් වූ සත්තොෂයට පැමිණ එ තැන් පටන් බොහෝ කුශලසම්භාරයන් රැස් කොට ඒ ආත්මභාවයෙන් චුත ව දිව්යකමනුෂ්යරලොකදෙක්හි1 ච්යුයත්ප්රගත්සන්ධි වශයෙන් බොහෝ කාලයක් දෙව් මිනිස් සැපත් වළදා මීට එකානුවන කල්පයෙහි බුදු වූ මහාවිපස්සී නම් බුදුන් සමයෙහි එකසාටක නම් බමුණු ව ඉපිද මහදන් දී බුදුන්ට උපස්ථාන කොට මෙ ම ස්ථාන්න්තරය පිණිස ඔබගෙන් ද විවරණ ශ්රීි ලදින් දිවිපමණින් බොහෝ පින්කම් කොට එයින් ගොස් පෙරැ පරිද්දෙන් ම අප්රනමෙය වූ දිව්යපමනුෂ්යි සම්පත් විඳ මේ මහාභද්ර්කල්පයෙහි තුන් වැනි ව බුදු වූ කාශ්යවප සර්වනඥයන් වහස්සේ පිරිනිව් පසු බරණැස් නුවරැ සියලු උපභොග පරිභොග වස්තුවෙන් ආඪ්යන වූ සිටු කුලයෙකැ ඉපිද වැඩි විය පැමිණ මහත් වූ ශ්රීඪසම්පත්තීන් යුක්ත ව වාසය කරන්නාහු පූර්ව හෙතුබලයෙන් ලද්දා වූ ශ්ර්ද්ධා ඇති ව බුදුන්ගේ ශාරීරික ධාතූන් වහන්සේට2 බොහෝ පූජාසත්කාර කිරීමෙන් අපමණ වූ පුණ්යග සම්භාරයන් රැස් කොට එයින් චුත ව සසරැ සැරිසරා ඇවිදිනාහු විසිදහසක් අවුරුද්දට ආයුෂය ඇති කාලයෙහි බුදු වූ කාශ්යනප සර්ව ඥයන් වහන්සේගේ ශාසනාවසානයෙහි පටන් සතත්වෙයන්ට පරමායු පිරිහෙමින් ක්රසමයෙන් අවුත් දසදහසක් අවුරුද්දට ආයුෂය පැමිණි කල්හි නැවැත දඹදිවැ බරණැස් නුවරැ කෙළෙඹිපුත්ර ව ඉපිද වැඩිවිය පැමිණ සහඹු ව රැකෙමින් දවසෙකැ කිසිකටයුත්තක් පිණිස වලට වැද වනාන්තරයෙහි ඇවිදිනාහු ප්රිත්යණවන්තජනපදයෙහි වනමැදැ රුකක් මුලැ වැඩහුනනනා වූ එක්තරා පසේ බුදු කෙනෙකුන් වහස්සේ දැක ඔබ සමීපයට එළැඹ පසඟ පිහිටුවා වැඳ එකත්පස් ව සිටියහ. එ කල්හි පසේබුදුන් වහන්සේ ද සිවුරක් ද සිවුරක් ගෙත්තම් කරන සේක් තමන් වහන්සේ ගෙත්තම කරන්නා වූ සිවුරට නුවා නැති හෙයින් සිවුරු හකුළුවා පත් කොට3 තබන්ට වන්සේක. ඒ දැක කෙළෙඹිපුත්රුයාණෝ විචාරන්නාහු කිමෙක් ද ස්වාමීනි, සිවුර ගෙත්තම් නො කොට කවර කාරණයක් පිණිස හකුළුවා තබන සේක් දැයි විචාළහ. එ බසට පසේ බුදුන් වහන්සේ අල්පෙච්ඡතා වෙන් කිසිවකුත් නොවදාළසේක. එ කල්හි ඒ කෙළෙඹිපුත්රියාණෝ සිවුරට නුවා නැති හෙයින් හකුළුවා තබන සේක් වනැ යි දැන තමන්ගේ උතුරුසළුව ගෙන පසේබුදුන් වහන්සේ ගේ පාමුලැ තබා ස්වාමීනී. ගැත්තවුට පින් පුරවා වදාළ මැනැවැ යි කියා පසේබුදුන් වහන්සේ වැඳ අවසර ඉල්වා ගෙන4 ගියහ. ඉක්බිති පසේබුදුන් වහන්සේ ඒ උතුරු සළුව ගෙන සිවුරෙහි දිගැ සරසැ නුවා ලා ගෙත්තම් කොට නිමවා කැපසරුජ ලෙස ________________________________________1. දෙකෙහි 2. ශරීරධාතුන් 3. තැන්පත් කොට 4. අවසර ගෙන නන්දි රාජ වර්ග ය 205 රඳන් කොට සිවුරු වැළැදගත් සේක. කෙළෙඹිපුත්ර යාණෝ වනාහි එ පමණ කුශලානුභාවයෙකින් තව්තිසා දිව්ය ලෝකයෙහි ඉපිද තුන් කෙළ සැටලක්ෂභයක් හවුරුදු මුළුල්ලෙහි අපමණ වූ දිවසැපත් විඳ ජීවිතාවසානයෙහි එයින් ගොස් දඹදිවැ බරණැස් නුවරට තුන් යොදුන් පමණ තන්හි එක්තරා නියම් ගමෙකැ නාමගොත්රසයෙන් අප්රුසිද්ධ වූ එක්තරා කුලගෙයෙකැ1 උපන්හ. එ කල්හි මවුපිය දෙදෙන ඔවුන්ට නන්දිාකයෝ ය යි නම්2 තුබූහ. තවද ඒ නන්දිකකයන් හා කුසෙහි එත් සත්වෑ කෙනෙක් වූහ. එයින් වැඩිමහලු සබෑයෝ ගෙවිතැන් වෙළදාම් ආදී වූ නොයෙක් කර්මෙන්තයෙහි ව්යාිවෘත වූවාහු නිරන්තරයෙන් අප්රනමාණ වූ දුක් ගෙන3 මවුපිය දෙදෙනා රක්නාහ. නන්දිනකයෝ වනාහි දඩබිමැ කළමනා කර්මකන්තයන් නො කොට ගෙයි ම හිඳනාහ. එසේ හෙයින් වැඩිමහල් සබෑයෝ නන්දිිකයන් කෙරෙහි නොසතුටු ව මේ සොරු බඩ පුරා බත් කාලා බිජුවට රකිනා කිකිළියක සේ සිහිල්සෙවණැ ගෙට වැදලා හින්දදී අපි කුමක් පිණිස මෙහෙ කරමෝ දැයි කියා නිරන්තරයෙන් නන්දිකයන්ට කිපෙන්නාහ. ඒ තෙපුල් අසා නනදිකයන්ගේ මව්පියදෙදෙන නන්දිකයන් සමිපයට කැඳවා එම්බා පුත නන්දිකයෙනි, දුක්පත් ව ගිහිගෙයි වසන්නවුන් විසින් කිසි කර්මානන්තයක් නො කොට හැම දවස් ම ගෙට වැදලා හිඳ ජීවත් විය නො හැක්ක. තමාගේ උපයන වහල්සරක්4 නැතිකලැ දුක්සැප නො සිතා කල් නො වරදවා දඩබිමැ කළමනා මෙහෙවර කොට ගෙන හැම වේලෙහි අප්ර මාද ව සිහිනුවණින් යෙදී අනලස් ව රැකුණමනා නො වේ ද5 යනාදීන් අවවාද කියන්නාහ. එසේ මව්පිය දෙදෙන අවවාද කරනකල්හි නන්දිදකයෝ එකබසකුත් මුවෙන්6 නොබණන්නාහු ම ය7 ඉක්බිති එක්දවසෙකැ රාජපුරුෂයෝ හැමදෙනා ම නැකත් කෙළි කෙළිය මැනැවැයි කියා එ ගම්හි බෙර ලැවූහ. එ කල්හි නන්දිූතයෝ තමන්ගේ මෑණියන් සමීපයට ගොසින් කියන්නාහු, මෑණින් වහන්ස, අද මම ද නැකත්කෙළි කෙළනා කැමැත්තෙමි, ඇදගන්නට යහපත් හිණකඩක් දුන මැනැවැයි කීහ. ඒ තෙපුල් අසා නන්දි,තයන්ගේ මෑණියෝ තෙල ගුණකඩ ________________________________________ 1. කුලයෙක 2. “නන්දිුය” යි නම තුබූ බව අඞගුත්තර අටුවායෙහි හා රසවාහිනියෙහි ද සහස්ස වත්ථුතප්පකරණයෙහි ද එයි. නන්දි ත, නන්දිහය යන දෙක ම මෙහි පුස්කොළ පිටපත් හි ද රසවාහිනියේ තන්හි තන්හි ද පෙනේ. 3. නිරන්තරයෙන් දුග්ගෙන 4. වහලක් සරකක් 5. රැකුණු මැනැවැයි 6. මුයෙන් 7. නොබැන්නාහුය
206 සද්ධර්මාිලඞ්කාරය ඇඳගන කෙළින්ට යව යි කියා යහපත් කොට අපුළා1 තිබූ ඉණකඩන් දුන්හ. ඒ දැක නන්දිතතයෝ මෑණියන්ට කියන්නාහු මෑණියන් වහන්ස, මේ ඉණකඩ ඉතා ම දළ ය. අනික් ඉණකඉක් දුන මැනැවැයි කීහ. කෙසේ නොකීකරු වුවත් දරුවන්ගේ තෙපුල් දෙමව්පියන්ට ඉතා ප්රිැය වන බැවින් නැතැයි නො කියා නැවත අනික් ඉණකඩක් දුන්හ. නන්දිිකයෝ වනාහි ඒ වස්ත්ර ය ද අතින් ගෙන බලා මෙසේ වූ පිළි ද අප අඳින්නේ ය යි කියා නොකැමැති ව දැමූහ. ඉක්බිති නන්දි කයන්ගේ මෑණියෝ කියන්නාහු, එබ්බා පුත නන්දිහකයෙනි, අපගේ මේ කුලයෙහි මීට වඩනා සිහින් මොළොක් පිළියෙක් ඇත්තේ නො වෙයි. ඉදින් යහපත් පිළියෙක් ඇත් නම් මෙ බඳු උත්සව දිනයෙකැ තොපට නො දී තව කවුරුන්ට තබමෝ දැයි කීහ. ඒ තෙපුල් අසා නන්දිිකයෝ එසේ කලැ මෑණියන් වහන්ස, යහපත් පිළි ලැබෙන තැනකට දැන්ම යෙමි යි කීහ. ඒ වෙලෙහි නන්දිදකයන්ගේ මෑණියෝ කියන්නාහු, කුමක් කියව් ද පුත, සෙසු දෑ තබා අද ම තොප බරණැස් නුවරැ රාජ්යමසම්පත්තියට පැමිණෙන්නා කැමැත්තෙමි. ඉදින් තොපට අභිවෘධියෙක් වේ නම් එ ම2 කැමැත්තෙමි යි කිහ. ඉක්බිති නන්දි්කයෝ වනු සමබස්3 බණවයි කීවා සේ මෑණියන් කී තෙපුල් අසා එසේ වී නම් යහපත, මෑණියන් වහන්සැයි කියා තමන්ගේ මෑණියන් වැඳ අවසර ඉල්වාගෙන නික්මුණාහ. ඒ දැක නන්දියකයන්ගේ මෑණියෝ සිතන්නාහු මාගේ මේ බාලදරුවෝ ගමින් බැහැර කොයි යෙ ත් ද, පළමු සේ ම තමන්ගේ අඳුනන ඉතා පුරුදු යහළු මිත්රොයන්ගේ ගෙයෙකැ හිඳ සවසැ බත් කන වේලාවට වීනමුත් ගෙට එන්නෝ වේ දැයි සිතූහ. නන්දිබකයෝ වනාහි පූර්වනජාතියෙහ් කරන ලද්දා වූ කුශලකර්මිය විසින් මෙහෙයන ලදු ව තමන් හුන් ගමින් නික්මුණාහු බරණැස් නුවරට ගොස් සෙනෙවි රදුන් දැක ඔවුන්ගේ ගෙයි ම රැඳුණාහ. ඉක්බිති නන්දිුකයෝ එක් දසවෙසැක සෙනෙවිරදුන්ගේ දාසකර්ම කාරයන් හා සමඟ කථා කෙරෙමින් හිඳ නිදන්නාහු සීනයක් දැක පිබිද භයපත් ව මහත් කොට මුරගා පීහ. ඒ ශබ්දය අසා සෙනෙවිරද්දු කුමක් පිණිස මුර ගාපි දැයි විචාළහ. එ වේලෙහි නන්දිනකයෝ සීනයක් දැක භයින් මුරගා පීමි යි කීහ. කෙසේ වූ සීනයෙක් ද තොප දුටුයේ? යයි විචාළ කල්හි නන්දි කයෝ තමන්ගේ බඩවැල තුඹස්සිකුරෙකින් පිටතැ නික්මුණු හැළිනාගරාජයකු සේ තමන් මුඛයෙන් පිටතට4 නික්ම දසදහසක්5 යොදුන් පමණ ඇති ________________________________________ 1. අපුල්ලා 2. මම 3. සමස් 4. පිටත 5. නික්ම මේ දහදහසක්
නන්දි රාජ වර්ගමය 207 මේ සියලු මුළු දඹදිව්තෙලෙහි පැතිර නැවැත තමන්ගේ කුසයට ම වන්නා සේ දිටීමි යි කීහ. එ වෙලෙහි සෙනෙවිරද්දු මේ කවර කාරණයක් පිණිස දුටු සීනයෙක් දෝ හෝ යි සිතා තමන්ගේ කුලුපග වූ පරිබ්රා ජිකා කෙනෙකුන් සමීපයට ගොස් විචාරන්නාහු ස්වාමීනී, යම් කිසිවෙක් සීනයෙන් තමාගේ1 බඩවැල මුඛයෙන් පිටතට නික්ම මුළු දිඹදිව් තෙලෙහි පැතිර නැවැත එම බඩවැල මුඛයෙන් ගොස් බඩට වන්නා සේ දිටී නම් ඕහට කෙබඳු විපාකයෙක් දේ දැයි විචාළහ. එ කලැ පරිබ්රාාජිකාවෝ කියන්නාහු ඉදින් යම් ගැහැනියක් මෙබඳු සිනයක් දුටු නම් සත්දවසක් ඇතුළතැ අභිෂෙක පළන් රජක්හට අගමෙහෙසුන් වන්නී ය. ඉදින් පුරුෂයෙක්2 මෙබඳු සීනයක් දුටුයේ නම් සත්දවසක් ඇතුළතැ ම රාජ්යදයට පැමිණෙන්නේ ය යි කීහ. මෙසේ පරිබ්රා්ජිකාවන් කී තෙපුල් අසා සෙනෙවිරද්දු පළමු කොට ම නන්දිාකයන් හා නෑ ව ගන්නා කැමැති ව තමන්ගේ එ වකට දීගයට යන තරම් යොග්යු ව සිටි දූන් සත්දෙනා සමීපයට කැඳවා, එම්බා දරුවෙනි, තෙල නන්දිදතයන් අතුරෙහි හිඳව යි කියා වැඩිමහලු දියණියන් පටන් පිළිවෙළින් විචාළහ. එ බසට වැඩිමහලු දූහු3 සදෙන කියන්නාහු මේ නන්දිිකයෝ තුමු ඉවතැ රටින් අළුතැ ආගන්තුක ව ආ තැනැත්තෝ ය. එසේ හෙයින් කවුරුන් බවත් නො දනුම් හ යි කියා නො ගිවිස්සාහ. එ විටැ සෙනෙවිරද්දු හැමදෙනාට බාල දියණියන් ළඟ කැඳවා පුත, තෙපි නන්දි කයන් අතුරෙහි හිඳු දැකි විචාළහ. එ බසට බාලකුමාරිකාවෝ තමන් මහපිනැති හෙයින් සිතන්නාහු දෙමව්පියෝ නම් දරුවනට ඒකාන්තයෙන් ම වැඩක් මිස අවැඩක් වන්නා නො කැමැත්ත්හ. එ බැවින් මාගේ මව්පිය දෙදෙන යම්බඳු කෙනකුන්ට මා පාවා දෙත් නම් එ ම යහපත් වේ දැයි සිතා යහපතැයි නන්දිදකයන් අතුරෙහි හිඳමි යි කීහ. ඒ තෙපුල් අසා සමාධි ව සෙනෙවිරද්දු නන්දි කයන් ළඟට කැඳවා තමන්ගේ දියණියන් ඔවුන්ට4 පාවා දී බොහෝ සැපත් දුන්නාහ. එයින් සත් දවසක් ගියකල්හි නන්දිටකයෝ එක් දවසෙකැ ගෙන් නික්ම ඒ ඒ තන්හි සිත් සේ කෙළ ඇවිදින්නාහු රජ්ජුරෙවන්ගේ මඟුල් උයනට වැද නොයෙක් විසිතුරු බලමින් ගොස් මඟුල් සලවට පිටට පැනනැගී5 හිස වසා පෙරෙවගෙන වැදහොත්තාහ. හෙ ද වනාහි බරණැස් රජ්ජුරුවන් කාලක්රි5යා කළ සත් වන දවස ය. එසේ හෙයින් පුරොහිතයා හා අමාත්යකවරු ________________________________________ 1. තමන්ගේ 2. පුරුණකෙනෙක් 3. දුන් 4. ඕහට 5. මඟුල් සලවට පැන නැගී
208 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය එක් ව මහ පෙරහරින් රජ්ජුරුවන් ආදාහන කොට සොහොන්හි කළමනා කටයුතු නිමවා හැම දෙනා ම රාජාඞගණයෙහි රැස් ව එක් ව හිඳ මන්ර්ද ණය කරන්නාහු අපගේ රජ්ජුරුවන් වහන්සේ ස්වර්ගසස්ථ වූසේක, දැන් මේ රාජ්යාය රැකලන්ට නිසි ඔබගේ පුත්රුවනෙකුත් නැත. ඇති සේකුත් එක ම දියණිකෙනෙකුන් වහන්සේ ය. රාජ්යෙය නම් කවර තරම් අමාත්යක බලයක් ඇතත් රජදරුකෙනෙකුන් නැති ව රැකගත නොහැක්කේ ම ය. එ බැවින් වහා මඟුල් රථය හළ මැනැවැයි කියා නොයෙක් රථලඞකාරයෙන් සරහන ලද්දා වූ රජ්ජුරුවන්ගේ මඟුල් රථයෙහි හෙළඇඹුලපෙති හා සමාන සුදු අසුන් සතර දෙනකුන් යොදා නළල්පට ය, වල්විදුනා ය, සේසත ය, මඟුල් කඩුව ය, මිරිවැඩිසඟළ ය යන පඤ්චරාජකකුධභාණ්ඩයන් රථයෙහි තබා රථය ඉදිරියේ හැර පුරොහිතයා ඇතුළු වූ මහඇමතියෝ සිව්රඟසෙනග හා සමඟ නොයෙක් සියගණන් භෙරිතුය්ය්ච භාණිඩයන් ගස්වමින් පස්සෙහි නික්මුණාහ. එ කල්හි රථය නැගෙනහිරි වාසලින් නික්ම මඟුල් උයන බලා නික්මුණේ ය. ඒ දැක සමහර කෙනෙක් මේ රථය පළමු මේ උයන්ට ගිය අභ්යාුසයෙන් දැනුදු උයන බලා ම යන්නේය, එ බැවින් රථය නවතමෝ දැයි කීහ. ඒ තෙපුල් අසා පුරෝහිතයාණෝ, කවුරු දනිද්ද?1 උයනෙහි පින්වත් කෙනෙකුන් ඇති නියා ය, රථය නොනවතුව යි කීහ. ඉක්බිති රථය උයනට වැද ක්ර මයෙන් ගොස් නන්දිථකයන් වැදහොත් මඟුල් සලවට වටා තුන්වරක්2 පැදකුණු කොට නන්දිථක කුමාරයන් රථයට නැ‍ඟෙන ලෙස නුවරදසාවට3 අභිමුඛ ව සැරැහී4 සිටගත. ඒ වේලෙහි පුරෝහිතබමුණාගේ සලවට සමීපයට ගොස් නන්දිික කුමාරයන් පෙරවගෙන හොත්තා වූ ඉණකඩ එක්කොනෙකින් ඉවත් කොට දෙපත්ලෙහි ලක්ෂ ණ බලා මේ එක දසදහසක් යොදුන් ජම්බුද්වීපය තබා දෙදහසක් කෙදිව්5 පිරිවර කොට ඇති සතර මහාද්වීපයෙහි එනාතපත්රය චක්ර වර්තණතිරාජ්යොය කරන තරම් මහපින් ඇතිසේකැයි කියා දැන රාජධෛය්ය්‍ා පරීක්ෂාත කරනු පිණිස නොයෙක් දහස්සුවහස් රණරඟඝොෂා ආදී වූ සියලු හෙරිතුය්ය්ව භාණ්ඩයන් එක පැහැර තුන්විටෙකැ ඝොෂා කරවූහ. ________________________________________ 1. කවුරු කියද්ද දනිද්ද 2. වරෙකැ 3. දිසාවට 4. සැරසී 5. කොදෙව්
නන්දිැරාජ වර්ගනය 209
එ කල්හි නන්දිවක කුමාරයෝ තමන් පෙරවගෙන හොත්තා වූ ඉණකඩ මුහුණින් මඳක් පහ කොට සලවට වඩා සිටි මහ සෙනඟ හා පුරොහිතයා දැක කුමක් පිණිස අවු දැයි විචාළහ. එ බසට පුරොහිතයා, දෙවයන්වහන්ස, බරණැන් නුවරැ රාජ්ය ය නුඹවහන්සේට පැමිණියේ ය. එසේ හෙයින් නුඹවහන්සේ නුවරට කැඳවා ගෙන යන පිණිස ආම්හ. වහා වැඩි‍ය මැනැවැයි කිහ. ඒ වේලෙහි නන්දිහකකුමාරයෝ තොපගේ රජ්ජුරුවෝ කොයි දැයි විචාළහ. ස්වර්ගහස්ථ වූයේ කැයි කී කල්හි දැන් කෙනෙක් දවස් ඉක්මිණි දැයි විචාරා අදට සත්දවසෙකැයි කී කල්හි රජ්ජුරුවන්ගේ අනික් දුදරුකෙනෙක්1 නැද්දැයි විචාරා දියණිකෙනකුන් වහන්සේ ඇත, පිරිමිදරුවෝ නැතැයි දී කල්හි එසේ වී නම් යහපතැයි කියා රාජ්යේය ගිවිස්සාහ. එ කෙණෙහි අමාත්යගවරු එ ම උයන්හි විසිතුරු අභිෂෙක මණ්ඩපයක් කරවා බරණැස්රජ්ජුරුවන්ගේ දියණියන් පට්ටකාර1 පමුත්තිලංගන් කෘදුකාප්පු කොණ්ඩමාල2 ආදී වූ සියලු බිසෝපළදනායෙනි දෙවඟනක සේ සරහා මහත් වූ පෙරහරින් එම විටැ මඟුල් උයනට කැඳවා ගෙනවුත් නන්දිසක කුමාරයන්ට අභිෂෙක මඟුල් කළහ. මෙසේ අභිෂෙකප්රා්ප්ත ව සිටියා වූ නන්දිකක රජ්ජුරුවන්ට ලක්ෂමයක් වටනා සළුවක් ගෙනාහ. ඒ දැක නන්දිික රජ්ජුරුවෝ සගයෙනි, මේ කිමෙක් දැයි විචාරා දෙවයන්වහන්ස, නුඹ වහන්සේට අඳිනට ගෙනා සළුවෙකැයි කී කල්හි සගයෙනි, මේ ඉතා ම දළ වේ දැයි කීහ.3 දෙවයෙනි, මේ මනුෂ්යවලෝකයෙහි මීට වඩනා වස්ත්රැයෙක් නැතැයි කී කල්හි තොපගේ රජ්ජුරුවෝ මෙබඳු පිළි ඇන්දාහු දැයි4 විචාරා එසේ ය, දෙවයන් වහන්සැයි කී කල්හි තොපගේරජ්ජුරුවෝ ඉතා පින්මඳ කෙනෙක් වනැයි කියා මනුෂ්යහ ලොකයෙහි මීට වඩනා වස්ත්රන නැති බැවින් ස්වර්ණ‍හිංකාරයෙන් වහා පැන් ගෙනෙව යි, දැන් ම සිහින් මොළොක් පිළි ලබන්නෝ වේ දැයි කීහ. ඒ තෙපුල් අසා ස්වර්ණහභිංකාරයෙන් පැන් ගෙනා කල්හි නන්දිුකරජ්ජුරුවෝ හුනස්නෙන් නැගී අත මුව ශුද්ධ කොට දෝතින් පැන් ගෙන නැගෙනහිර දසාවට5 දැමූහ. එ කෙණෙහි ඝනකඩමහබොල් පොළොව පළාගෙන කප්රුක් සොළසෙක් පැන නැංගේ ය. නැවැතත් දෝතින්6 පැන් ගෙන දකුණු දිග ය, ________________________________________ 1. කෙනෙකුන් 2. කොණ්ඩමල් 3. කියා 4. අඳිනත් දැයි 5. දිසාවට 6. දෙ අතින්
210 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
පැළදිග ය, උතුරු දිග ය, යන තුන්දිසාවට පළමු පරිද්දෙන් ම පැන් දැමූහ. ඒ සියලු දිශාභාගයෙහි එකී එකී දිගැ සොළසක් සොළසක් බැගින් සූසැටක් කප්රුප් පහළ විය. නන්දි්ක රජ්ජුරුවෝ එයින් දිවසළු දෙකක් ගෙන එක් දිවසළුවක් විදා හැඳ එක් දිවසළුවක් එකාංස කොට බහාගෙන මෙ තැන් පටන් නන්දිවක රජ්ජුරුවන්ගේ අණසක පවත්නා විජිතයෙහි හූ කටනා ස්ත්රී්න් හූ කැට දුක් නො ගෙන කප්රුක්වලින් කැමැති කැමැති වස්ත්රක හැරැගෙන සැපසේ හැඳ පෙරවා වාසය කරන ලෙද බෙර ලව යි කියා නුවරැ බෙර ලවා රන්පට රැවන්පට සෝළු ආදී වූ සූසැට ආභරණයෙන් සැරැහී සේසත් නංවා මඟුල් කඩුව අතින් ගෙන රන්සැත් රන්පොරොදු ගලමුතුමාලා කුම්භාලඞකාර රන්දැල් කර්ණසචූලිකා ආදියෙන් ස්වර්ණමපර්වලතයක් මෙන් සරහන ලද්දා වූ උතුම් ඇත්වාහනයකට පැන නැගී මහත් වූ ඓශ්චය්ය්වලඞයෙන් යුක්ත ව ඓරාවණ නම් ඇත්රජහු පිටට පැන නැගී දෙදෙව්ලොවැ දෙවියන් පිරිවරා දිව්යයවීථියෙහි ගමන් ගත් ශක්ර දෙවෙන්ර්න් යා පරිද්දෙන් අපමණ වූ චතුරඞගිණී සේනාව විසින් පිරිවරන ලදු ව රන් රිදී රඹ තොරණ පූර්ණදඝට ආදියෙන් සරහන ලද්දා වූ රාජමාර්ග්යෙන් ගොස් මහත් වූ උත්සවයෙන් නුවරට වැද දිව්යූවිමානයක් හා සමාන ඉතා ප්රරසාදකර වූ ප්රාසසාදයෙහි මතුමහල් තලයට පැනනැගී දිවසැපත්1 හා සමාන උතුම් වූ ශ්රීෙසම්පත්තීන් අනුභව කරන්නට පටන් ගත්හ2 අහෝ! එකල්හි පසේ බුදුන් වහන්සේගේ සිවුරට දුන්නා වූ නුවකඩෙහි ආනුභාවයක් බලව ඉතා3 ආශචය්ය්න නිසා ය.
හේ එසේ ම ය.
මේ ලොකයෙහි අබබිජුව පමණ ඉතා සූක්ෂශම වූ බිජු වටින් නුගපැඳය නැගී ක්රහමයෙන් වැඩී නොයෙක් සියගණන් අතුපතරින් ගැවසී නිල් මහමේකුළක් මෙන් ශොභාවත් වෙමින් ආකාශකුහරය වසා සිටිනා පරිද්දෙන් නුගරුක යම්සේ මහත් වේ ද? එ පරිද්දෙන් ම කුශලකර්මනය ඉතා ස්වල්ප වී නුමුත් විපාක කෙන කල්හි ඉතා අප්රවමෙය වූ විපාක දෙන්නේය. එසේ හෙයින් නුවණැත්තා වූ සතත්ව්තෙම කුසලය4 නම් දෙය ස්වල්ප ය යි නින්දාය නොකරන්නේ ම ය.
එයි කීහ. පූර්වාතචාය්ය්.කුවරයෝ :-
“ යථා සාසපමත්තමහා, බිජා නිග්රොරධපාදපො
ජායතෙ සතසාබ්ඩ්ඪො, මහානීල මුබුදොපමො. ________________________________________
1. දිව්ය් සැපතක් 2. ගත්තාහ 3. අනුභාවයක් ඉතා 4. කුසල්
නන්දි රාජ වර්ගාය 211 තථෙව පුඤ්ඤභම්මමහා, අණුමහා විපුලං ඵලං, හොතීති අප්පපුඤ්ඤන්ති, නාවමඤ්ඤෙය්ය පණ්ඩිතො”යි. මෙසේ මහත් වූ රාජ්යත ශ්රීු විඳීමෙන්1 කල්යාමක් ගියකල්හි අවසෙකැ අගමෙහෙසුන් බිසවූ රජ්ජුරුවන්ගේ අපමණ වූ සම්පත්2 බලා අපගේ රජ්ජුරුවන් වහන්සේ ඉතා බැගෑපත්සේ කැයි කරුණා උපදවා කලකිරුණා වූ ආකාර දැක්වූහ. ඒ දැක මේ කිමෙක් ද දෙවිනි, රජ්ජුරුවන් විචාළ කල්හි දෙවයන් වහන්ස, නුඹවහන්සේ පූර්වුජාතියෙහි පිරිසිදු සිතින් කරන ලද්දා වූ කුශලානුභාවයෙන් දැන් මෙබඳු රාජසම්පත්තියක් ලත් සේක. එසේ හෙයින් මතු සැප විඳනා ලෙස දැන් කුසල් නොකරනසේක් නු යි කීහ. ඒ තෙපුල් අසා රජ්ජුරුවෝ සිල්වතුන් වහන්සේ නැත, කාට දන් දෙමෝ දැයි කිහ. එ බසට බිසවු කියන්නාහු දෙවයන් වහන්ස, මේ ජම්බුද්වීපයෙ නම් වටින් දසදහසක් යොදුන් පමණ ඇති‍වහයේ ය. සුවාසූදහසක් පමණ රාජධානීන් හොබනේ ය. සපනසක් රුවන් ආකාරයෙන් සැරැහුණේ ය3. නවඅනූ ලක්ෂහයක්4 පමණ ද්රෙ ණමුඛයෙන් විරාජමාන ය. සයානූකෙළක් පටුන්ගමින් ශොභාවත් විය. ධර්මිෂ්ඨ වූ සක්විතිරජුන් හා බුදු පසේ බුදු මහරහතුන්ට වාසස්ථාන විය. මෙසේ හැමලෙසින් අනූන වූ මේ ජම්බුද්වීපයෙහි දන් පිළිගන්ට සුදුසු රහතුන් වහන්සේ නැතැයි නො සිතුව මැනැව. ඒකාන්තයෙන් ඇතිසේක් ම ය. නුඹ වහන්සේ සැකයක් නො සිතා දන් සැරැහුව5 මැනැව, රහතුන්වහන්සේ6 ගෙන්වීම මට භාර ය යි කීහ. එ කලැ රජ්ජුරුවෝ යහපතැ යි ගිවිස දෙවන දවස් මෙනම් දෙයෙක් මෙහි නැතැයි නොකියන පරිද්දෙන් මහදත් සරහා තිබූහ. බිසවු වනාහි උදාසන්හි ම උපොසථාඞගසීලය7 සමානදන් ව මතුමහල්තලයට නැගී8 උතුරු දිග බලා හිමාලය පර්වෙතයට අභිමුඛ ව සිට ඉඳන් මේ දිශාභාගයෙහි රහතුන් වහන්සේ6 ඇත් නම් අප හැම කෙරෙහි කරුණාවෙන් දැන් මේ මාලිගාවට වැඩ ආහාර පිළිගන්නාසේක් ව යි කියා සමන් මල් මිටක් ගෙන ආකාශයට දමා දණ්ඩනමස්කාරයෙන් වැදගෙන ඔත්හ. එ වේලෙහි ආකාශයට දමන ලද්දා වූ ඒ ජයසුමන කුසුම‍යෝ බිසවුන්ගේ ශ්ර ද්ධා බලයෙන් බිමැ නො හී ආකාශයෙන් ගොස් පද්මාවතී බිසවුන්ගේ පුත් වූ එ කලැ හිමාලය පර්ව තයෙහි වසන පන්සියයක් පසේබුදුවරුන් වහන්සේ අතුරෙන් ________________________________________ 1. විඳිමින් 2. සම්පත්තීන් 3. සැරසුනේය 4. නවඅනූදහසක් - නව අනූවක් 5. සැරසුව 6. රහතන් 7. පෞෂථාබහ 8. පැන නැගී.
212 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය හැමදෙනාවහන්සේට වැඩිමහලු මහාපදුම නම් පසේබුදුන් වහන්සේ ගේ පාමුල්හි හුණුවාහු ය1 අහෝ! පින්වත් සත්ත්වසයෙනි, කුශලකර්මපයාගේ ආශ්චය්ය් හුයක් බලව. මේ ලොකයෙහි අවෙතතික2 වූ පුෂ්පයෝ පවා කුසල් කළවුන්ට දූතමෙහෙවර කරන්නාහ. එසේ හෙයින් මේ ලොකයෙහි සියල්ලම තමාගේ වශගත්වායට පමුණුවනු කැමැත්තාවූ නුවණැත්තහු3 විසින් හැමකල්හි ම නොපමා ව තමාගේ ශක්ති වූ පරිද්දෙන් උත්සාහවත් ව කුසල් කටයුත්තේම ය. එසේ හෙයින් කියන ලදී:- “අහෝ පස්සථ හො දාති, විමහයං පුඤ්ඤාකම්මිනො4 අවෙතනාපි පුප්ඵානි, දුතකි‍ච්චෙසු ව්යාොවටා. කතුතුකාමෙන ලොකස්මිං, සකලං අත්තනො වසං, සබ්බත්තා,මෙන කත්තබ්බං, පුඤ්ඤවතා සදා”යි. මෙසේ අවකාශයෙන් ගොස් තමන් වහන්සේගේ පාමුල්හි හුණුවා වූ මල් දැක ඉක්බිති මේ කවර විස්මයෙක් දෝ හෝ යි දිවසින් බලා වදාරන්නා වූ මහා පදුම නම් පසේබුදුන් වහන්සේ එ පවත් දැන සෙසු මල් පසේබුදුවරුන් වහන්සේ සමීපයට කැඳවා එම්බා සත්පුරුණයෙනි, නන්දික රජ්ජුරුවෝ තොප හැම දෙනාහට ආරාධනා කොට කැඳවා එවු ය. එ බැවින් පෙති හැමදෙනා ම ඔහුගේ ආරාධනා ඉව්සකවු ය යි. වදාළ සේක. ඒ තෙපුල් අසා මුවෙන් නොබිණීමෙන් හැමදෙනාවහස්සේ ම ආරාධනා ගිවිස දෙවන දවස් උදාසන්හි ම අනවතප්තවිලින් මුවමුහුණු ශුද්ධ කොට5 හැට වටු ගන්වා පාත්රනය අතින් ගෙන පියුම් විලකට නික්මුණු හංසසේනාවක් සේ ආකාශයෙන් අවුත් බරණැස් නුවරැ උතුරු වාසල් දොර8 සමීපයට බට සේක, එ කෙණෙහි මනුෂ්යොයෝ දිවගෙන ගොස් දේවයන්7 වහන්ස, පන්සියයක් පසෝබුදුවරුන් වහන්සේ අවුත් උතුරු දිගැ වාසල් දොර සමීපයෙහි වැඩසිටි සේකැයි කියා රජ්ජුරුවන්ට දැන්වූහ. එ පවත් අසා බිසවුන් හා රජ්ජුරුවෝ පෙරගමන් කොට ගොසින් පසේබුදුවරුන් වහන්සේ වැඳ පාත්රාෝ8 ගෙන හැමදෙනාවහන්සේ රජගෙට වඩා ගෙනවුත් මහදන් දී වළඳවා ඉක්බිති රජ්ජුරුවෝ වැඩිමහලු පසේ බුදුන් වහන්සේ ගේ පාමුල්හි වැඳගෙන හොත්තාහ, බිසවු හැමදෙනාවහන්සේට බාල පසේ බුදුන් වහන්සේ කේ පාමුල්හි වැඳගෙන හොත්තාහ. මෙසේ ________________________________________ 1. හුණුවාහ 2. අචෙතසික 3.නුවණැත්තවුන් 4. කර්මනමුතො 5. මුවශුද්ධ කොට 6. උතුරු දිග 7. රජ්ජුරුවන් 8. පාත්ර ය
නන්දි රාජ වර්ගුය 213 වැඳගෙන හෙව දන්වන්නාහු ස්වාමීනී, හැමදෙනා වහන්සේ ප්රනත්යරයෙන් නොමිරිකුණ මැනැව, අපි පින්කමින් ඉස් සෝදා නහා පිරිසිදු වම්හ. එ බැවින් ආහාරය පිණිස බැහැර නො වැඩ මෙහි ම වසන ලෙස අපට ප්ර තිඥා දුන මැනැවැයි කියා හැම දෙනා වහන්සේ ලවා ප්රනතිඥා කරවාගෙන ඵලපල්ලවකුසුම යෙන්1 සශ්රී ක වූ තමන්ගේ මගුල් උයන්හි3 හැමදෙනා වහන්සේට වෙන වෙන රාත්රිපස්ථාන දිවාස්ථාන සක්මන් මණ්ඩප ආදී වූ වාසස්ථාන කරවා ජීවිතාන්තය දක්වා සිටුපසයෙන් උපස්ථාන කොට ඒ සියලු පසේබුදුවරුන් වහන්සේ පිරිනිවි කල්හි සාධු ක්‍ිො ඩා කරවා මහපෙරහරින් ආදාහන කොට පිනිදිය මුසු සඳුන් සුවඳ කස්තුරි කපුරු තුවරලාදී වූ සුවඳබඩු සුණු කොට බහන ලද සුවඳ ජලයෙන් සොහොන් නිවා ධාතුන් වහන්සේ ගෙන දාගබ්2 කරවා නොයෙක් භෙරිතුය්ය්් භාණ්ඩයන් හා බත් මල් පහන් ආදියෙන් අපමණ වූ පූජා කොට මෙබඳු දෙයාසඞඛ්යරකල්පලක්ෂඩයක් පාරමිතා පුරා පසේ බුදු බවට පැමිණියා වූ මහානුභාවසම්පන්න මහොත්තමයන්ට4 පවා මරණය ඒකාන්ත වන්නේ ම ය. අප වැන්නවුන්ට කියනු ම කවරේ දැයි කියා මහත් වූ සංවේගයට පැමිණ සසරැ කලකිරුණා වූ රජ්ජුරුවෝ වැඩිමහලු පුතණුවන් රාජ්යියෙහි පිහිටුවා තුමූ භික්ෂූඩප්රුව්රකජ්යාසවෙන් මහණ වුහ. බිසව් ද රජ්ජුරුවන් මහණ වූ කලැ මම තව කුමක් පිණිස ගිහිගෙයි හිඳම් දැයි කියා රජසැපත් හැර මහණ වූහ දෙදෙන ම මඟුල් උයනට5 වැඳ බ්රමහ්මරාජයන් දෙදෙනකු සේ වෙන වෙන ම පන්සල්හි වෙසෙමින් නොබෝ කලෙනික් පඤ්චාහිඥ අෂ්ට සමාපත්ති උපදවා ධ්යා්නසුවයෙන් දවස් යවන්නාහු ජීවිතාවසානයෙහි අපරිභීනධ්යාානයෙන් ගොස් බ්රවහ්ම ලෝකයෙහි ඉපිද එහි ආයුපමණින් ධ්යාරනසුව විඳ අප මහා ගෞතම බුදුන් සමයෙහි බ්රිහ්මලෝකයෙන් අවුත් බමුණු මහමහසල්කුලයෙකැ ඉපිද බුදුසසුන් වැද මහණ වූහ. එ කලැ නන්දිහක රජහු ගියදවසැ6 පියුමතුරා නම් බුදුන් සමයෙහි තමන් ප්රායත්ථ නා කළ පරිද්දෙන් ම ධූතාඞගධරයන් කෙරෙහි අග්රහ වූ ස්ථානාන්තර ලදින් මහා කාශ්යමප ස්ථවිර ය යන නමින් බබළමින් බුදුන් පිරිනිව් කල්හි පන්සියයක් රහතන් පිරිවරා අජාසත් මහරජහුගේ ආරක්ෂාුවෙන් ධර්මහ සඞගායනා කොට බුදු සසුන් බැබළවූහ. එ කල්හි නන්දික රජ්ජුරුවන්ගේ බිසව ද මේ බුද්ධෝත්පාද යෙහි භද්ද කාපිලානී නම් වූ බ්රාවහ්මණ කුමාරිකා ව ඉපද බුදු ________________________________________ 1. පලුපල්ලව 2. උයනෙහි 3. දාගැප් 4 .මහාත්මයන්ට 5. මහණව මඟුල් උයනට 6 . එකල ගිය දවස
214 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය සසුන් වැද මහණ ව රහත් වූහ. මෙසේ ගියදවසැ වනාන්තරයෙහි ඇවිදිනා වූ එක් කෙළෙඹිපුත්රතයෙක් පවා පසේබුදු කෙනකුන් වහන්සේ ගේ සිවුරට නුවා පමණක් දන් දී දිව්යහ ලොකයෙහි ඉපිද බොහෝ කාලයක් දිවසම්පත් විඳ නැවත මිනිස්ලොවැ ඉපද එ ම කුශලානුභාවයෙන් පොළොව පළාගෙන නැංගා වූ කල්පවෘක්ෂ සමූහයෙන් සියලු රාජ්යෙය උතුරුකුරු දිවයින පරිද්දෙන් ශොභාවත් කරවා මහානුභාව සම්පන්න අපමණ වූ රාජ්යනශ්රීශ වින්දේ ය. එ බැවින් පින්වත් සත්ත්වරයෙනි, තොප හැම විසිනුදු එ පරිද්දෙන් ම සියලු භවභොගසම්පත් ලබන ලෙස අප්රපමාද ව සිල්වතුන් වහන්සේට තමා තමා ශක්ති පමණින් දන් දෙව. එසේ දෙන ලද්දා වූ දානය මතු තොපට ඒ ඒ ජාතියෙහි සියලු ඓශ්චය්ය්ස අ ලැබීමට ප්රයතිෂ්ඨාධාර නමුදු වෙයි. කැමැති කැමැති වස්තු සිද්ධ කොට දෙන සිතුමිණිරුවනක් නමුදු වෙයි. නොයෙක් සම්පත්තීන් සමෘද්ධ ව සිටියා වූ කල්පවෘක්ෂකයක් නමුදු වන්නේ ය1 එසේ හෙයිනි තම තමා ශක්ති පමණින් පිළිවන් දන්පින් කොට නිවන් පුරසිරි විඳනට උත්සාහ කළ මැනැවි. එසේ හෙයින් කියල ලදුයේ මැයි:- “ දත්වාය පුරෙ’ කො විපිනෙ චර‍ත්තො පච්චෙකබුද්ධස්ස’ නුවාතමත්තං ආකාසි රට්ඨං කුරුදිපසොහං මහානුභාවො’ වත්පො අහොසි2 තුම්හෙ ච හොන්තො බදු සීලවන්තෙ දදාථ දානානි අනප්පකානි. තා වො පතිට්ඨා ච භවන්තරස්මිං චින්තාමණිං කප්පතරුංව සාරං”යි මෙ තෙකින් මේ සඬර්මාවලඞකාරයෙහි නින්දි රාජවහැ පළමු වන නන්දිකරාජවස්තුව කියා නිමවන ලදී________________________________________ 12. උත්තර සාමණෙර වස්තුව තවද මේ නන්දිදරාජවගැ දෙවන උත්තරසාමණෙර වස්තුව නම් කවරැ යත්? එහි පිළිවෙළ කථාව මෙසේ දතයුතු - ඒ උත්තර නම් සාමණෙරයන් වහන්සේ පූර්වකසර්වුඥයන් දැක දානමාන්නාදී වශ ________________________________________ 1. වෙයි 2. රසවාහිනියෙහි “කත්වාර සරට්ඨ කුරදීපසොතං, මහානුභාවෙ සවුබාධිපො යි” යි එයි නන්දිධරාජ වර්ගයය 215 යෙන් රැස් කරන ලද මහපින් ඇති ව ඒ ඒ ජාතියෙහි නිවන් පතා කුසල් කෙරෙමින් සසරැ ඇවිදිනාසේක් මේ මහාභද්රත කල්පයට තිස්දහසක් කපින් මත්තෙහි ලොවැ පහළවූ සුමෙධ නම් බුදුන් සමයෙහි විද්යාපධර ව හිමවතැ වසන සේක. ඒ කල්හි ඒ සුමෙධ නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ එක් දවසෙකැ විවෙකස්ථාන කැමැති ව හිමාලවනයට එළැඹ ඉතා සිත්කලු වූ එක් භූමිප්රථදේශයක්හි පලක් බැඳ වැඩහුන්සේක. එ කලැ ඒ විද්යාේධරපුරුෂයා ත්රි.ශුලායුධයක් අතින් ගෙන අහසින් යනුයේ පර්ව තයක් මුඳුනෙහි දිලියෙන1 ගිනිකඳක් සේ ද පුරපසළොස්වක් දවස් සොළොස් කලාවෙන් සම්පූර්ණද ව ආකාශ මණ්ඩලයෙහි2 දිලියෙන1 පූර්ණසචන්ර්වෙ යා සේ ද මුලැ පටන් අග දක්වා එකපැහැර පිපී වැනී ගිය ශාලදාමරාජයකු සේ ද මහ වනය හොබවමින් වැඩහුන්නා වූ ඒ බුදුරාජණන් වහන්සේ හා හුණුවනයක් ගිනිගත් කලැ අහසැ නැගෙන ගිනිසළා සේ සියලගින් නික්ම දසදිග3 බුබුළුවා මහවනය මුඳුනෙන් දිවන බුදුරැස් කද දැක මහත් වූ සන්තොෂයෙන් යෙදී මෙ බඳු ආශ්චය්ය්ව වත් වූ බුදුන්ට පූජාවක් කළ මැනැවැයි සිතා පිදිය යුතු වස්තුවක් පරීක්ෂාර කරනුයේ4 මල් පිපී සිටි කිණිහිරිගසක් දැක එයින් කිණිහිරිමල් තුනක් කඩා ගෙනවුත් බුදුන්ට පූජා කෙළේය. එ කලැ ඒ කිණිහිරිමල් තුන බුදුන්ගේ බුද්ධානුභාව යෙන් තුවටු උඩ බලා පෙති බිම5 බලා බුදුන් සිරසට ඡායා කොට ගෙන රන්ඡත්රවතුනක් සේ ශොභවත් ව සිටගත.ඒ බව හඟවා තමන් වහන්සේගේ පූර්ව්චරිතය දක්වන පිණිස එ ම උත්තරසාමණේරයන් විසින් කියන ලදී:- “ පබ්බග්ගෙ යථා අග්ගි, පුණ්ණමාසෙව චන්දිාමා, වනං ඔහාසතෙ බුද්ධො, සාලරාජාව පුල්ලිතො. වනල්ලා නික්ඛමිත්වාථන, බුද්ධරංසා විධාවරෙ, නලග්ගිවණ්ණ සංකාසා, දිස්වා චිත්තං පයාදයිං. විවිනං අදදසං පුප්ඵං, කර්ණිකාරං දෙවගන්ධිතකං, තීණි පුප්ඵාංනි ආදාය, බුද්ධ සෙට්ඨං අපූජයිං. බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, තීණි පුප්ඵානිමෙ තදා, උද්වණ්ටා අධොපත්තා, ඡායා කුබ්බාන්ති සත්ථු්නො”යි. එ කලැ විද්යාථධරපුරුෂයා බුදුන්ගේ බුද්ධානුභාවයෙනි සිද්ධ වූ ඒ ආශ්චය්ය්ද්ය දැක වඩ වඩා සතුටු වූ සිත් ඇති ව මෑතභාගයෙහි එයින් චුත ව එ ම කුශලානුභාවයෙන් තව්තිසා දෙව්ලොවැ ________________________________________ 1. දිලි‍සෙන 2. මධ්යූයෙහි 3. දසදික් 4. කුරනුවෝ 5. බිම් 216 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය උපත. එ කලැ ඕහට සැටයොදුන් උස ඇති තිස් යොදුන් දිග පුළුල ඇති ලක්ෂරයක් කන්කුළු පෙළින්1 ශොභමාන වූ කිණිහිරි නම් දිව්යඇ විමානයෙක් පහළ විය. ඒ දිව්යමවිමානයෙහි දහස් ගණන් කඩ ඇති සියගණන් හෙණ්ඩුකයන් ඇති රන්වන් වූ ධජමාලාවෝ මඳ මඳ පවනින් කම්පා කරන ලද්දාහු රන් රස ධාරාවන් ඉස්නා කලක් මෙන් තන්හි තන්හි ලීලොපෙත ව ලෙලදෙන්නාහ. තවද ඒ විමානය කැමති කැමති සුවපහස් දෙන්නා වූ ඝනරන්මය වු ද ඉන්ර්ාවනනීලමාණික්යවමය වූ ද ලොහිතඞකමාණික්ය්මය වූ ද ස්ඵටිකමාණික්යනමය* වූ ද දහස් ගණන් ආසනවලින් සැදුම් ලද්දේ ය. එසේ ම දිවකන්වයින් සහිත වූ මනහර දිවතිළි2 හා සිංහව්යා්ඝ්රාගදී නානාප්රිකාර විචිත්රහරූපපඞක්තීන් විසිතුරු වූ මනහර දිවඇතිරි හා එක්පස රොමයන් සහිත ඇතිරි ය. දෙමසැ රොමයන් සහිත ඇතිරි ය. දෙවගනන් සොළොස් දෙනෙකු සිට නැටිය හැකි මහ අවන් ඇතිරිය යනාදී වූ මනහර දිව ඇතිරි අතුරන ලද මාහැගි3 දිවයහන්වලින් ශොභමාන ය. තවද ඒ දිව්ය්පුත්රුයා යම් දවසෙකැ තමා වසන ඒ කිණිහිරි නම් දිව්ය මිවානයෙන් පිටත් ව දිවසෙනඟ පිරිවරා දෙවචාරිකාවෙහි4 නික්මේ ද. එ කල්හි හාත්පසින් සියක්යොදුන් පමණ තැනැ ආකාශකුහරය වසා කිණිහිරිමලින් ම අහස් වියන් වෙයි. එසේ ම එ පමණ තන්හි බිම නොපෙනෙන සේ කිණිහිරි මලින් ම බුමුතුරුණු වෙයි. දෙපසැ රන්තිර ඇද්දා සේ කිණිහිරි මලින් ම තිර මැවී සිටගන්නේ ය. තවද සැටදහසක් පමණ දිව්ය නාටකයෝ නොයෙක් දිව්යමලීලාවෙන් සැරැහී නානා ප්රැකාර හෙරිතුය්ය්ි භාණ්ඩයන් ගෙන හැම දවස් ම සවසැ උදෑසනැ ඒ දිව්යහ පුත්රකයාහට උපස්ථානයට එළැඹ පිරිවරා සිටිති. එ කලැ ඒ දිව්ය පුත්රාතෙම ඔවුන්ගේ දිව්යඩමය වූ මනහර නෘත්යරගීතවාද්ය ආදියෙන් සන්තුෂ්ට ව තමා කැමැති වූ දිව්ය‍ක්රීගඩාවෙන් දවස් යවන්නේ ය. මෙසේ නළුනාටකයන් හා මනහර සුරසුන්දිරීන් පිරිවරා කැමති කැමති දිව්යකභෝජනයන් අනුභව කොට දිව්ය පානයන් බොමින් තව්තිසාදෙව්ලොවැ ඒ කිණිහිරි නම් දිව්ය‍විමානයෙහි මහත් වූ සන්තොෂයෙන් යුක්ත ව බොහෝ කාලයක් දිව්ය‍සම්පත් අනුභව කෙළේය. ඒ බව හඟවන පිණිස එ ම උත්තමසාමණෙර යන් වහන්සේ විසින් කියන ලදී:- “ සට්ඨිතුරියසයස්සානි, සායං පාතං උපට්ඨහුං, පැරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, රන්නින්දි වමතන්දි්තා. ________________________________________ 1. ලක්ෂිගණන් කුථ- 2. දිවතුලින් 3. මහඇති 4. චාරිකාවෙන්
- “ස්ඵටික මාණික්යණමය” යනු මුද්රිිත පිටපත් හි නැත.
නන්දි රාජ වර්ගිය 217 තත්ථි න‍ච්චෙහි ගිතෙහි, තාලෙහි වාදිතෙහි ච. රමාමි බිට්ඪරතියා, මොදාමි කාමකාමහං. තත්ථා භුත්වා ච පීත්වා ච, මොදාමි ති‍දයෙ තදා, නාරීගණෙහි සහිතො, මොදාමි ව්යීමහමුත්තමෙ”යි. තවද ඒ උතුරු1 නම් සාමණෙරයන් වහන්සේ එ ම විද්යාතකර ව උපන් සමයෙයි සුමෙධ නම් බුදුන් දැක පහන් සිතින් පිදූ කීණිහිරිමල් තුනෙහි අනුසසින් පන්සියයක්වාරයෙහි ශක්රක දෙවෙන්ර්කීණ ව ඉපිද චාතුර්මඅහාරාජික ය, තාවතිංස ය යන දෙදෙව් ලොවට අධිපති ව දිව්ය රාජ්යිය කළසේක. තුන්සියයක් වාරයෙහි දෙදහසක් කෙදිව්2 පිරිවර කොට ඇති සතරමහද්වීපයට එතචඡත්රස නංවා චක්රසවර්තිරාජ්ය ය කළ සේක. තවද අසඞථ්ය් ගණන් ජාතියෙහි දඹදිවැ ප්රරදෙශරාජ්යිය කළසේක. මෙසේ කුදුමහත් භවයෙහි සැරිසරා ඇවිදින්නා වූ ඒ සාමණෙරයන් වහන්සේ එ ම මල් පූජාවෙහි අනුසසින් අපමණ වූ උපභොගපරි භොගසම්පත් ලබන සේක. කොපමණ වියදම් කළත් ඒ සමපත්තියෙහි අඩුවෙක් නොපෙනෙන්නේ ය. තවද එ ම මල් පූජායෙහි අනුසසින් තිසිදහසක් කප්මුළුල්ලෙහි දිව්යමගතිය, මනුෂ්යන ගතිය යන මේ දෙගතිය හැර අනික් නරක ගතිය ප්රෙ තගතිය යනාදී වූ දුර්ගතියෙකැ නූපන් සේක. ඉනුත් මනුෂ්යිගතියෙහි උපදනා සේක් වී නම් රජකුලයෙහි හෝ බමුණු කුලයෙහි හෝ උපදනා සේක. එයින් අන්ය වූ හීනකුලයෙකැ නුපන්සේක් ම ය. ඒ උපනුපන්4 හැමතන්හි මෙ තෙකැයි පමණ නැත්තා වූ ඇත්වාහන අස්වාහන රථවාහන ඉදෝලිදෝලිකුණම් රන්සිවි‍ගෙවල් ආදී වූ බොහෝ වාහන සම්පත් ලබන සේක. එසේ ම ගණන් නැති දැසිදස් ගමවහිෂාදීන් හා නොයෙක් වස්ත්රාණලඞකාරයෙන් සැරහී සිව්සැටක් පමණ ස්ත්රී් ලක්ෂඞණයෙන් විරාජමාන වෙමින්5 තම තමන්ගේ භාවභාවලීලා විලාසයෙන් හා ප්රෙ මණීය වූ ළද බොළඳ මුඛ වචනයෙන් සිත් පොලඹා වසන ඒකාත්මික වූ6 ස්ත්රීම ජනයන් ද එසේ ම මාහැගි වූ තිහිරිපිළි ය, කපුපිළි ය, උතුම්7 පලස, දෙවාහ ය යනාදී වූ ඒ ඒ දෙශයෙහි උපන් අනර්ඝි වූ වස්ත්රපජාතීන් ද ලබන සේක. තවද එසේ ම අළුත් වූ උතුම් උතුම් ව සිටි අග්රඝවස්ත්ර ය, අග්රපඵලය, අග්රී වූ රසභොජනය යන මේ සියල්ල ද හැමකල්හි ම ලබන සේක. මධුර වූ මේ කන දෙය කව, මේ මිහිරි වූ ආහාරය අනුභව කරව, මේ පානවර්ගර පානය කරව, මේ මනෙඥ වූ මොළොක් ශයනාසනයෙහි සැතපෙව යි ________________________________________ 1. උත්තර 2.කොදෙව් 3.සම්පතෙහි 4.උපන් 5.ව 6. කාමික වූ 7. උත්තම වූ 218 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
මෙසේ උතුම් වූ කනබොනදෑ හා සයනාසන එළවා මහත් වූ ආදර ගෞරවයෙන් පියවදන් කිය කියා පිරිවරා සිටිනා පෙම් සහිත1 පරිවාරජනයන් ලබන සේක. ඒ බව හඟවන පිණිස එ ම උත්තම සාමණෙරයන් වහන්සේ විසින් කියන ලදී :-
“කොසෙය්යහකම්බලියානි, ඛොමකප්පාසිකානි ච, ලහාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං. නවවත්ථංබ නවඵලං, නවග්ගරසභොජනං, ලහාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායි දං ඵලං. ඉමං ඛාද ඉමං භුඤ්ජ, ඉමම්හි සයනෙ සය, ලහාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං” යි තවද එ ම මල්පූජායෙහි අනුසසින් උපනුපන් යම් ම ජාතියෙකැ හිරසඳ සේ හැමතන්හි පූජිත වන සේක. දසදැග පතළැ යසොතෙජස් ඇතිවන සේක. මහත් වූ පක්ෂ බල ලබන සේක. කිසි කෙනකුන් විසින් බිඳුවා වෙනස් කරවාපිය නො හැකි පරිවාරජනයන් ලබන සේක. බන්ධුාජනයන්ට ජ්යෙවෂ්ඨ ව උතුම් වන සේක. තවද උන්වහන්සේට ඍතු පෙරළීමෙන් වන ශිතොෂණාදී වූ ව්යයසනයෙකුත් නැත. ශරීරදාහයෙකුත් නැත. සිත්හි උපදනා වූ චෛතසිකදුඃඛයෙකුත් නැත, ඒ හැම කල්හි එකජාතියෙකත් අ‍මනොඥ වූ නපුරු ශරීරවර්ණුයක් ඇති ව නූපන් සේක. ඝන රන්කඳක් සේ3 ශොභාවත් වූ රන්වන් ශරීර ඇති ව ම උපන් සේක. ඒ බව හඟවන පිණිස එ ම හෙරණුන් වහන්සේ විසින් කියන ලදී:- “සබ්බත්ථි පූජිතො හොමි, යසො අවවුග්ගතො මම, මහා පක්ඛො4 සදා හොමි, අභෙජ්ජපරිසො සදා. ඤාතීනං උත්තමො හොමි, බුද්ධපූජායි දං ඵලං, සීතං උණ්හංන ජානාමි, පරිළාහො න විජ්ජති. අථො චෙතසිකං දුක්ඛං, හ‍දයෙ මෙ න විජ්ජති, සුවණ්ණව‍ිණ්ණෝ හුත්වාමන, සංසරාමි භවා භවේ, වෙවණ්ණියං න ජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං” - යි මෙසේ ආශ්චය්ය්ානාවත් වූ නොයෙක් ශ්රීජ සම්පත් විඳිමින් දෙව් ලොවින් මිනිස් ලොවට එමින් මිනිස් ලොවින් දෙව්ලොවට යෙමින් තිස්දහසක් කපමුළුල්ලෙහි දිව්යලමනුෂ්යවලොකදෙක්හි සැරිසරා ඇවිදිනා සේක් එ ම කුශලකර්මලයා5 විසින් මෙහෙයන ලදු ව මේ බුද්ධෝප්පාදයෙහි රජගහනුවර බොහෝ ධනධාන්ය නම්පත් ඇති ________________________________________ 1. පෙම්වඩන 2. යම් යම් 3. මෙන් 4. මහෙසක්කො -(රස.) 5. -කර්ම.ය නන්දි රාජ වර්ගනය 219 බමුණු මහසල්කුලයෙකැ උපන් සේක, එ කලැ උන්වහන්සේට උත්තර කුමාරය යි නම් තුබූහ. ඒ කුමාරයෝ බාල අවස්ථාවෙහි ම ස්වර්ණමප්රයතිබිම්බයක් හා සමාන වූ මනහර රූපසම්පත්තියක් ඇති ව විඥ බවට පැමිණ බමුණන් විසින් උගතමනා සියලු ශිල්පශාස්ත්රිපයහි නිෂ්පත්තියට පැමිණ තමන්ගේ ජාතිය, රූපය, විද්යාය ය, ශීල ය, ආචාර ය, ගුණ ය, නුවණ ය යනාදී වූ උත්තමභාවය නිසා ලොවැසියන් විසින් සම්භාවනීය වුහ. එ කලැ ඒ කුමාරයන්ගේ ගුණනුවණ හා මහත් වූ ඓශ්චය්ය්දී සම්පත් දැක වස්සකාර නම් වූ මගධමහා අමාත්ය්යෙක් තමාගේ දුවක ඕහට පාවා දී ඒ කුමාරයන් නෑ කොට ගන්නා කැමැති ව තමාගේ ඒ අභිප්රා ය බ්රාෑහ්මණ කුමාරයන්ට හැඟවීය. ඒ තෙපුල් අසා ඒ උතුරු නම් බමුණු කුමාරයෝ තමන් ගිහිගෙයි ඇල්මක් නැති හෙයින් ඒ වචනය ප්රුතික්ෂෙගප කොට බොහෝ සේ සැරියුත් මහතෙරුන් වහන්සේ කරා එළැඹ බණ අසමින් බුද්ධශාසනයෙහි පැහැද මහණ ව වත්පිළිවෙත් සරු ව සැරියුත්මහ තෙරුන් වහන්සේට උපස්ථාන කරන සේක. එ සමයෙහි දවසෙකැ සැරියුත් මහතෙරුන් වහන්සේට එක්තරා ව්යාතධියෙක් උපන. ඒ ව්යාහධියට බෙහෙත් පිණිස ඒ දවස් ඒ උතුරු නම් සාමණෙරයන් වහන්සේ උදෑසන්හි ම පාසිවුරු ගෙන විහාරයෙන් නික්ම අතරමඟැවෑමියරක් පිටැ පාත්රනය තබා ජනසමීපයට ගොස් මුවදෝවනය කරන සේක. එ කල්හි එක්තරා උමං බිඳිනා සොරෙක් නුවරැ සොරකම් කොට ගෙන එනුයේ නුවරැ රකවලැ1 සිටි ගම්රකවලුන්2 විසින් ලුහුබඳවන ලදුව නුවරැ මහාවාසලදොරින් නික්ම පලා යනුයේ තමා ගෙන යන රුවන් පොදිය සාමණෙරයන් වහන්සේගේ පාත්රේයෙහි ලා පලා ගියේ ය. එ කෙණෙහි ඒ උතුරු නම් සාමණෙරයන් වහන්සේ ද එ ම පාත්රාය සමීපයට වැඩි සේක. එ කලැ ඒ සොරුන් ලුහුබඳවා ගෙන ආවා වූ රාජපුරුෂයෝ සාමණෙරයන් වහන්සේ ගේ පාත්රසයෙහි තිබූ රුවන් පොදිය දැක කොල, මේ සොරා නො වේ දැයි මොහු අල්වව යි කියා නිරපරාධ වූ සාමණෙරයන් වහන්සේ අල්වා පිටතොල හයා බැඳගෙන ගොස් වස්සකාර නම් බමුණාට දැක්වූහ. එ කලැ ඒ වස්සකාර නම් බමුණු රජ්ජුරුවන්ගේ3 සියලු රාජ්යලධූරයෙහි නියුක්ත ව ජෙද්ය භෙද්යුදියෙන්4 අනුශාසනා කරන්නේ ය. එසේ හෙයින් ඒ බමුණු සාමණෙරයන් වහන්සේ දකිමින් ම මේ ________________________________________ 1. රකවල් 2.රැකවලුන් 3.රජ්ජුරුවන්ට 4.භෙද්යාඒදිය 220 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය තෙමේ පළමු මාගේ කියමන් නො ගෙන හුදු පාෂණ්ඩයන් කෙරෙහි මහණ වී ය යි බඬවෛර ඇති හෙයින් වැරැදි නො විචාරා ම මොහු ගෙන ගොස් දිවස් උලැ හිඳුවා පයව යි විධාන කෙළේ ය. ඒ තෙපුල් ඇසූ රාජපුරුෂයෝ සාමණෙරයන් වහන්සේ ගෙන ගොස් කොසොඹඋලක් සැස1 සිටුවා ඒ2 උලැ හිඳුවා පිහ. එ කලැ උලැ උන්නා වූ ඒ සාමණෙරයන් වහන්සේ මාගේ උපාධ්ය යයන් වහන්සේට කවුරු බෙහෙදක් සපයා ගෙන යෙත් දෝ හෝ යි සිතා තමන් වහන්සේගේ උපාධ්යා ය වූ සැරියුත් මහතෙරුන් වහන්සේ සිහි කළසේක. ඉක්බිති සැරියුත් මහතෙරුන් වහන්සේ ඒ සාමණෙරයන් වහන්සේ උලැ හිඳවූ බව දැන නොලද් ව ගොස් ඒ බව බුදුන්ට දැන්වූ සේක. ඒ කලැ බුදුහු සාමණෙරයන් වහන්සේගේ නුවණ පිරිහුන් බව3 දැන බොහෝ භික්ෂුයසඞඝයා පිරිවරා ඒ ස්ථානයට නික්මුණුසේක. එ කෙණෙහි බුදුන් නික්මුණු බව අසා මුළුනුවර4 එකකොලාහල විය. නුවරවැසි මහා ජනයා ද ඇසිල්ලෙකින් දිව අවුත් ඒ තන්හිම රැස් වුහ. ඉක්බිති බුදුරජාණන් වහන්සේ තමන් වහන්සේ ගේ නියපෙළ නැමැති මාණික්යලරශ්මින් හා මිශ්ර් වූ රන්වන් පැහැ ඇති හෙයින් දැහිගුල් ධාරාවක් හා සමඟ වහනය කරන්නාවූ රන්රසධාරාවක්5 මෙන් විස්ඵුරිත වූ හස්තතලයෙහි ජාලකවුව වක් සේ මනොඥ වූ ඉතා මොළොක් ඇඟිලි ඇති හස්තය6 ඒ උතුර නම් සාමණෙරයෙනි, මෙ තන්හි වූයේ මෙ තොප පෙරජාතියෙහි කළ අකුශලකර්මියාගේ විපාක ය. එසේ හෙයිස් මේ අකුශලවිපාකය තොප විසින් ප්රඥත්යේවෙක්ෂායබලයෙන් ම ඉවසිය යුත්තේ ය යි වදාරා ඒ අකුශලකර්මරය ප්රවත්ය්ක්ෂය කොට ගෙන හැර දක්වාන්නා වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ :- “අතීතෙ කිර එකස්මිං, ගාමෙ ත්වයමඝි දාරකො, දාරකෙහි සමාගම්ම, කිළනෙතා කෙළිමණ්ඩලෙ, ගහෙත්වා සුඛුමං සුකං, තදා ත්වංව නිම්බජල්ලියා. උත්තාසෙයි තත්ථ 7 සුලෙ,8 ජීවමානකම්කඛිකං අමරම්පි තෙ පාපකම්මං, පවක්ඛාමි සුණොහි මෙ, ඔවදන්තිං හිතෙන ත්වං,, අතීතෙ සකමාතරං, ජීවසුලෙ නිසීදාතී, කොපෙන්භිසපී තුවා, ඉමෙහි චිහි පාපෙහි, සරං සංසාරසාගරෙ. ________________________________________ 1. සැහැ 2. එහි 3. නුවණ නොපිරිහුන බව 4. නික්මුණුබව මුළු නුවර 5.රන්වන් රස- 6. හස්ත තලය 7.තතො 8.සුකෙ
නන්දි රාජ වර්ගවය 221
පඤ්චජාති‍සතෙ අච්ජි, ජිවසුලම්හි නිමබජෙ,
අයං තෙ වරිමා ජාති, එත්ථා පි ච විපච්චි සො.”
යනාදීන් එම්බා පෙරැ තෙපි එක්ගමෙකැ1 ගම්දරැ ව ඉපද යෙසු බොහෝ ගම්දරුවන් හා සමඟ කෙළනාහු දවසෙකැ කොසඹගසැ සුඹුළෙකින් ඉතා සියුම් වූ කුරක් ගෙන එක් මැස්සකු අල්වා ගෙන ඒ කොසඹකුරෙහි උලැ හිඳුවාපුව. මේ එක අකුශලකර්මනයෙක2 තවද එක් දවසෙකැ තෙපි තොපට වැඩ කැමැති ව අවවාද කරනනා වූ මෑණියන්ගේ බස් අසා එ කල්හි තෙපි කිපී නුඹ දිවස්උලැ හිඳිනේ වනැයි කියා කෝපයෙන් මෑණියන්ට බිණුව, මේ එක් අකුශල කර්මියෙක2 මේ අකුසල් දෙක නිසා සසරැ පන්සියයක් වාරයෙහි කොසඹද‍ණ්ඩෙහි දිවස් උලෑ උන්නාහු ය. මේ තොපගේ කෙළවර ජාතිය ය. දැනුදු තොට එ ම අකුශලකර්මසය මෙසේ විපාක දින යනාදීන් සාමණෙරයන් වහන්සේගේ අදහසට සුදුසු පරිද්දෙන් බණ වදාළ සේක. එ කලැ ඒ උතුරු නම් සාමණෙරයන් වහන්සේ අමෘතාභිෂෙකයක් බඳු3 බුදුන්ගේ හස්තලස්පර්ශම ලදින් උපන්නා වූ ප්රෘසාදසෞමනස්යනයන්4 ඇති හෙයින් මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ පෙරැ බොහෝ දවස5 පුරුදු කොට ආවා වූ විදර්ශ්නාමාර්ගෙ යට බවසේක් නුවණ මුහුකුරා සිටි හෙයින් බුදුන්ගේ ධර්ම්දේශනා නුසාරයෙන් යොමු කොට එ කෙණෙහි සියලු කෙලෙසුන් නසා ෂට්අභිඥා ලදින් රහත් වූ සේක.
එ ම ධර්මභදේශනාව අසා එ තන්හි රැස් වූ දෙවිමිනිසුන් අතුරෙන් සුවාසූදහසක් ප්රාමණීහු අමාමහනිවන් දුටහ. ඒ උතුරු නම් සාමණෙරයන් වහන්සේ ෂට් අභිඥාලාභි ව උලින් උහසට පැන නැගී ස්ථිරතර ව ම මැවුණු6 විදුලියකලඹක් සේ ලීලොපෙත ව ආකාශයෙහි වැඩ සිට නොයෙක් පෙළහර දක්වා වදාළ සේක. එ තන්හි රැස් වූ මහා ජනයා ඒ දැක මහත් වූ ආශ්චය්ය්සේකයට පැමිණ හන් පළන් වස්ත්රාකභරණාදියෙන් පූජා කළහ. එ කෙ ණෙහි උල ඇති වණමුඛය මස් බැඳ හැසිණ7 ශරීරය දිව්යහශරීරයක්සේ නිරොග විය. එ කලැ ඒ උතුරු නම් සාමණෙරයන් වහන්සේගේ ඒ මහිමය දැක සෙසු භික්ෂූ න් වහන්සේ එම්බා ඇවැත්නි, තෙපි එබඳු දුකක් විඳිමින් හිඳ කෙසේ නම් විදර්ශ්නා වඩා මෙබඳු ගුණවිශෙෂයක් ලදු දැයි විචාළසේක, එ වේලෙහි උතුරු සාමණෙරයන් වහන්සේ, ස්වාමීනි, පළමුකොට ම මා විසින් සංසාරයෙහි ආදීනය හා සියලු සංස්කාරධර්මැයන්ගේ ස්වාභාවය ඉඳුරා ම දක්නා ලද. ________________________________________
1. සමයෙක 2. අකුශලයෙක 3. වැනි වූ 4. සෞර්මනය්යයයන් 5. දවසක් 6. හුණු 7. හැසවන
222 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය එසේ හෙයින් මම එබඳු දුක් අනුභව කරන්නෙම්දු විදර්ශ නා වඩා විශෙෂාධිගමයට පැමිණියෙමි වදාළ සේක. මෙසේ වදාරා එයින් මෑතභාගයෙහි එ ම උත්තර සාමණෙරයන් වහන්සේ විසිවයස් පිරි උපසම්පදාව ලැබ තරුණ අවස්ථාවෙහි ම හිරසඳ සේ ලෝකයෙහි පූජිතව වසනසේක් තමන් වහන්සේ පෙරැ මේ මහා භද්රේකල්පයට තිස්දහසත් කපින් මත්තෙහි බුදු වූ සුමෙධ නම් බුදුන් සමයෙහි බුදුන් දුටු සතුටින් කිණිහිරිමල් තුනක් පුදා එ තැන් පටන් මෙතුවක් කල් මුළුල්ලෙහි සතර අපායකට නො ගොස් දිව්යදමනුෂ්යමලොකදෙක්හි ඉපද ලද්දා වූ නොයෙන් ශ්රීක සම්පත් හා කෙළවර ජාතියෙහි මිනින් ලොවැ ඉපද සසුන් වැද මහණ ව සත් හැවිරිදි වයසැ රහත් ව ලද්දා වූ නිවන් සම්පත් හා මේ සියල්ල ගෙන හැර දක්වන පිණිස “සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො” යනාදී ගාථා අටතිසෙකින්1 මේ තමන් වහන්සේගේ පූර්ව චරිතපදානය භික්ෂු සඞඝයා මධ්යසයෙහි ප්රතකාශ කොට වදාළ සේක. එ කලැ ඒ ඇසූ බොහෝ ජනයෝ තමා තමා ශක්ති පමණින් කුසල් කොට දෙව් ලොවැ උපන්හ. මෙසේ එ ම ජාතියෙහි රහත් ව නිවන් දක්නට නිසි හෙතු සම්පත් ඇති පශ්චිමඟවික වූ මහපිනැති සත්ත්වියෝ පවා පූර්ව ජාතියෙහි තමන් විසින් කරන ලද්දා වූ ඉතා ස්වල්ප වූ එපමණ අකුශලකර්ම්ය පවා දුරු කොට හැරපියන්ට අසමත්ථඉ වූවාහු ම ය, එසේ හෙයින් සසරැ සිටිනා තෙක් කල් මුළුල්ලෙහි කිසි දුකක් නො විඳ සසර පමණින් සියලු දිව්යුමනුෂ්ය සම්පත් විඳ නිවන් සැපතින් සුවපත් වනු කැමැති සත්පුරුෂයන් විසින් එබඳු අනිෂ්ට විපාකදායක වූ අකුශල කමර්යනන් දුරින් ම දුරු කොට ස්වර්ග මෝක්ෂ සම්පත්ප සාධාදීමට ඒකාන්තතියත වූ කුශල ධර්මුය පිරුව මැනැවි කියල ලදුයේ මැයි. “ සහෙතුකා පච්ජිමිකාපි යත්තා, පාපං න සක්කො න්ති ජහාතුමෙවං, අනිච්ඡමානෙහි ජනෙහි දුක්ඛං, ආරාධ පාපං පරිවජ්ජිනිය”යි. මෙ තෙකින් මේ නන්දිනරාජවගැ දෙවන උත්තර සාමණෙරවස්තුව කියා නමවන ලදී. ________________________________________ ________________________________________ 1. මේ ගාථා අටනියෙන් තෙළෙසෙක් මෙහි ඇත. අනික් පස්විස්ස රාවාහිනියෙන් බලා ගත හැකි ය. නන්දිතරාජ වර්ගනය 223 13. සංඛමාල වස්තුව තවද මේ නන්දිංරාජවගැ තුන් වන සංඛමාලවස්තුව නම් කවරැ යත්? එහි පිළිවෙළ කථාව මෙසේ දතයුතු, අප මහා ගෞතම බුදුරාණන් වහන්සේ යටැ කී පරිද්දෙන් දීපඞරපාදමුලයෙහි විවරණශ්රීු ලත්1 තැන් පටන් දශපාරමිතා ය, පඤ්චමහාපරිත්යාිග ය, ත්රි විධචර්යා ය යනාදී වූ සියලු බුද්ධකාරක ධර්මායන් පුරා තුසී පුර පැමිණ දසදහසක් සක්වළැ දෙව්බඹුන්ගේ ආරාධනාවෙන් කිඹුල්වත් පුරනුවරැ ශාක්යසරාජකුලයෙහි ඉපද අනුක්ර මයෙන් සම්යලක්දම්බුද්ධරාජ්ය‍යට පැමිණ තමන් වහන්සේ ගේ පළමු වන ධර්ම් දේශනාව පිළිගෙන නිවන් දක්නට නිසි විගෙය ජනයන්2 පරීක්ෂාම කොට එක්සියවිසියොදුන් පමණ දුරුකතර ගෙවා ඉසිපතන නම් ආරාමයට වැඩ දහම්සක්3 පවත්වා අටළොස් කෙළක් බ්රපහ්මයන් හා සමඟ අඤඤාකොණ්ඩඤ්ඤ මහතෙරුන් වහන්සේ අමාමහනිවන් දක්වා මෙ ම ක්රකම‍යෙන් මහාකාශ්ය්ප ස්ථවිරාදීන් පිණිස තුන්ගව් පමණ තත්හි ද ආලවක අඞගුලිමාලාදීන් සඳහා තුන් යොදුන් පමණ තන්හි ද පුක්කුස පරිබ්රාගජකාදීන් සඳහා පන්සාලිස්යොදුන් පමණ තන්හි ද කප්පින මහාස්ථිවරාදීන් සඳහා එක්සියවිසියොදුන් පමණ තන්හි ද වනවාසීතිස්ස සාමණෙරාදීන් සඳහා එසේ ම එක්සිය විසියොදුන් පමණ තන්හි ද චුලොදර මහෝදරාදී වූ නාගරාජයන් සඳහා අන්යතදීපාන්තරයෙහි ද මාතලී දිව්යඑපුත්රාඅදීන් සඳහා දිව්යතලෝකයෙහි ද බකබ්රනහ්මාදීන් සඳහා බ්රීහ්ම ලෝකයෙහි ද ඇසිල්ලෙකින් පෙනී මෙසේ උදෙකලා ව ශීඝ්ර්චාරිකා කිරීමෙන් ද කිසිකලෙකින් ලෞකික ලොකොත්තරාදී සියලු ගුණගණාලඞකාරයෙන් හෙබියා වූ මහානුභාවසම්පන්න ශාරීපුත්රයමෞද්ගල්යාායනාදී මහාශ්රා වක සමුහයා විසින් පිරිවරන ලදු ව වෘෂභ සමූහයා විසින් පිරිවරන ලද වෘෂභරාජයකු මෙන් ද සිංහ සමූහයා විසින් පිරිවරන ලද සිංහරාජයක් මෙන් ද ගරුඩ සමූහයා විසින් පිරිවරන ලද ගරුඩ රාජයක් මෙන් ද සප්ත කුලපර්වරතයන් විසින් පිරිවරන ලද5 ස්වර්ණෙමෙරුරාජයා මෙන් ද දහසක් රසින් පිරිවරන ලද බාලාකීමණ්ඩලය මෙන් ද තාරකා සමූහයා විසින් පිරිවරන ලද පූර්ණලචන්ර්න් යා මෙන් ද දඬුවැටපහන් සමුහයක් මධ්යනයට පැමිණියා වූ පහන් රුකක් මෙන් ද දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂ ණයෙන්* හා අසූ අනුව්යායඤ්ජන ලක්ෂරණයෙන් සශ්රීෙක ව නීල ________________________________________ 1. විවරණලත් 2.වෛතෙයජනයන් 3. දවසක් 4. උදකලාව 5. පර්වෂතයන් පිරිවරන ලද * “පහන් රුකක් මෙන් ද” – “දෙතිස් මහා පුරුෂලක්ෂනණ යෙන්” යන දෙක අතර “මහා ශ්රාපවකයන් විසින් පිරිවරන ලදුව” යනු හැම පිටපත් හි ම එයි. එය අනවශ්යා බැවින් ඉවත් කෙළෙමු. 224 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය පිත ලොහිතාවදාමාඤ්ජිෂ්ඨප්ර භාස්වර ය යි කියන ලද සවනක් රසින් දිලිහෙන විචිත්රඤශොබාවිශෙෂයන් ඇති ඛ්යාිමප්ර භා මණ්ඩලයෙන් පිරිවරන ලදු ව සුපුෂ්පිත පද්මොත්පලසුණ්ඩරීකාදීන් හෙබි යා වූ ජලතලාවක් මෙන් ද තාරකා සමූහයාගේ රශ්මි ශොභාවෙන් බබළන්නා වූ ආකාශතලයක් මෙන් ද සන්යායාගේවලා පටලයෙන් හා දෙව්දුන්නෙන් හා විදුලිය කැලයෙන් වට කරන ලද ස්වර්ණ‍පර්වනතරාජයක්හු මෙන් ද තමන් වහන්සේගේ ශරීරශ්‍ීද සමෘද්ධීන් සියලු ගම්නියම්ගම් රාජධානීන් හා උද්යා‍න විමාන ආදීන් එක පැහැර ශොභාවත් කරවමින් තුන්සියයක් යොදුන් වට ඇති අන්තො මණ්ඩලයෙහි ද පසියයක් යොදුන් වට ඇති මධ්යයමණ්ඩලයෙහි ද නවසියයක් යොදුන් වට ඇති මහාමණ්ඩලයෙහි ද ගම් නියම් ගම් රාජධාන් පිළිවෙළින් මෙසේ අතුරිතවාරිකා කෙරෙමින් අනෙකප්රමදාර ආශ්චය්ය් යන සහිත නොයෙක් ප්රාඅතිහාය්ය්ින දැක්වීම් ආදී වූ අපමණ උපායශක්තීන් යුක්ත වසද්ධර්මෙ නැමැති ජයබෙර ගස්වමින් දහම් නැමැති ජයපතාක නංවමින් සද්ධර්මම නැමැති ජයස්තම්භ ඉඳුවමින් මෙසේ දවසැ දවසැ එකෙක, දෙකෙක, තුනෙක, සතරෙක, පසෙක, සයෙක, පනසෙක, සැටෙක, සියයෙක, දෙසියයෙක, පන්සියයෙක, සසියෙක, දහසෙක, දෙදහසෙක, ලක්ෂෙයෙක, දොලක්ෂරයෙක, කෙළෙක, දෙකෙළෙකැයි මෙසේ වරින වරැ භව නැමැති බන්ධෙනයෙන් මුදමුදා නිවන් පුරයට මෙහෙයූ සත්ත්වකයන් හැර සුමනමාලාකාරසමාගමය, ධනපාල සමාගමය, ගරහදින්න සමාගමය, ආනන්ද් සෙට්ඨි සමාගමය, ජම්බුකා ජීවක සමාගමය, පාටිකාපුත්ත සමාගමය, ආලවක සමාගමය, බකබ්රකහ්ම සමාගමය, සරහපරිබ්රාතජක සමාගමය, එරක පත්රෙනාගරාජ සමාගමය, කොලියමහාමාත්යම සමාගමය, උග්ග සෙනෙසෙට්ඨි පුත්ත සමාගමය, මණුඩුකදෙව පුත්රෙ සමාගමය, මට්ටකුණ්ඩලී දෙව පුත්රො සමාගමය, සුලයානගරශොභිනී සමාගමය, සිරිමානගරසොභිනී සමාගමය, පෙසකාරධිතු සමාගමය, උග්ගපුරයෙහි වුලසුභද්රාා සමාගමය, සාකෙත නුවරැ බුදුන් කෙරෙහි සුපප්රෙුම කළ බමුණණ්ගේ ආදාහනයට රැස් වූ මහජනයාගේ සමාගමය, සුනාපරන්ත ජනපදයෙහි වෙළඳ ගම් වැසි මහජනයාගේ සමාගමය, “සබ්බදානං ධම්මදානං ජිනානි” යනාදීන් ශක්ර,යන්ට වදාළ ධර්මසදේශනාවට රැස් වූ දෙවියන්ගේ සමාගමය, දම්සක්පැවතුන් සුත්ර සමාගමය, මහාසමයසූත්රව සමාගමය, මඞගලසූත්රවසමාගමය යන මේ සූවිසියමාගමයෙහි එකී එකී දවස් දිව්යසමනුෂ්යායන්ගෙන් අසඞත්යායක් අසඞථ්යයයක්
නන්දියරාජ වර්ගාය 225 බැගින් සූවිසිවාරයෙකැ සූවිසිතෙනෙකැ හිඳ වදාළා වූ සූවිසි ධර්‍මදේශනාවෙකින් සූවිසිඅසඞඛ්යෙයක් සත්ත්ව යන් අමාමහ නිවන් දක්වා වදාළ සේක. තවද1 අභයරාජකුමාර ය, බොධිරා‍ජ කුමාරය, ජයසේන කුමාර ය, භද්දිය ලිච්ඡ වි ය, මහාලි ලිච්ඡවි2 ය, පායාසිරාජඤ්ඤ ය, දණ්ඩපාණිශාක්යද ය, මාධුරනරපති ය3 අජාතශත්රැ ය, උදෙනි මහ රජ ය යන මේ ආදී වූ ක්ෂිත්රී යපණ්ඩිත වරුන් ද, වඞ්කීබ්ර‍මහණ ය, තාරුක්ඛබ්රවම්හණ ය, පොක්කරසාතිය බ්රාඩහ්මණ ය, ජාණුශ්රො‍ණිබ්රා,හ්මණ ය, තොදෙය්යහබ්රා හ්මණ ය, වෙරඤ්ජ බ්රාිම්හණ ය, ධානඤ්ජානී ය, වස්සකාර ය, එසුකාරිය ය, වඞ්ගීස ය, අස්සලායන ය, ශ්රො‍ණි ය, ත්රිකකර්ණද ය, ශ්රොකණ්දණ්ඩ ය, කණ්ඩරායන ය, ආරාමදණ්ඩ ය, දෙ‍වහිත ය, කුට දන්ත ය, අග්ගිදන්තය, සෙල ය, ශිඛා මෞද්ගල්යා්යන ය, බ්රණහ්මාහු ය, උදය ය, උජ්ජ ය, උදායි ය, අක්කොසභාරද්වාජ ය, සුන්දාරික භාරද්වාජ ය, කස්බාරද්වාජ ය, කාපටිකමාණවක ය, අම්බට්ඨමාණවක ය, වාසෙට්ඨමාණවක ය4 භාරද්වාජමාණවක ය, උත්තරමාණවක ය, සුභමාණවක ය යනාදෟ වූ නොයෙක් දහස් ගණන් බ්රාරහ්මණ පණ්ඩිත වරුන්ද, උපාලි ගහපතිය, පොතලිය ගහපතිය, විසාඛා ගහපතිය, දසම ගහපතිය6, සුදන්ත ගහපතිය, සිහසෙනාපති ය7 යනාදෟ වූ නොයෙක් දහස් ගණන් ගෘපහති පණ්ඩිතවරුන් ද, සභිය පරිබ්රාෙජක ය, බාහිය පරිබ්රාගජක ය, සරහ පරිබ්රාුජක ය, පොට්ඨපාද පරිබ්රා ජක ය, නිග්රොජධ පරිබ්රායජක ය, ඡන්න පරිබ්රාසජක ය, සුසීම ය, සුභද්ද ය, පිලොති ක ය, පොතලික ය, කන්දුරක ය, මාගන්ධිද ය, තින්දුාක ය, සාදක ය, උග්ගාහමාන ය,8 භග්ගවගොත්රර ය, වච්ඡගොත්ර ය, දීඝතපස්සී ය, සුනකඛත්ත ය, මාලුඞක්ය්පුත්රග ය,9 අන්යදභාර ය, සකුලුදායී ය, වෙධන ස්ස10 පරිබ්රාරජක ය යනාදී වූ අනෙක සහස්රි ශ්රීවණපණ්ඩිත වරුන් ද, මොවුන් කෙරෙන් පිටත් මහානුභාවසම්පත් ඇති යක්ෂ රාක්ෂරස නාගසුපර්ණනගරුඩගන්ධයර්වෂසහස්ර යන් ද ස්වකීය වාදයෙන්11 හික්මවා ඔවුන්ට අමාමහනින් ගෙනහැර දෙමින්, මෙසේ බුදු ව වැඩහුන් පන්සාලිස් හවුරුද්දෙන් පළමු වන හවුරුදු බරණැස් නුවරැ ඉසිපතනාරාමයෙහි වස් වැස, දෙවන තුන් වන සතර වන අවුරුදු පිළිවෙළින් ම රජගහනුවරැ වෙළුවනාරාමයෙහි වස් වැස, පස් වන හවුරුදු විශාලාමහනුවරැ කුටාගාරශාලාවෙහි වස් වැස, සවන හවුරුදු කොසඹෑනුවරැ කොසම්බිය නම් ________________________________________ 1. දක්වා තවද 2. මහාලිච්ඡවී 3.මාසුර - මාඝුර - 4.සෙට්ඨ 5.පොතලි- 6.දසමග්ග 7.සීහසෙනා ගහපති 8.උග්ගමාන 9. මාලුජ්ජපුත්රබය 10.වෙමාන 11. සුඛියවාදයෙන්
226 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
ආරාමයෙහි වස් වැස, සත් වන හවුරුදු සක්දෙව්රජහුගේ එකපුණ්ඩරික නම් උයන්හි පාණ්ඩුකම්බලශෛලාසනයෙහි වස් වැස, අට වැනි හවුරුදු සුංපුමාරගිරි නම් පර්වයතයෙහි වස් වැස නව වන හවුරුදු කොසඹෑනුවරැ ඝොෂකාරාමයෙහි වස් වැස, දස වන හවුරුදු පාරලීවනයෙහි ප‍ාරලී නම් මතැත්හුගෙන් උපස්ථාන ලදින් සල් රැකක් මුලැ ගල් අතලෙකැ වස් වැස, එකොළොස් වන හවුරුදු නාලක නම් බමුණුගමැ නාලකාරාමයෙහි වස් වැස, දොළොස් වන හවුරුදු වෙරඤ්ජා නම් බමුණුගමැ නලෙරැ නම් කොසඹරුක්මුල්හි ශාලාවෙකැ වස් වැස, තෙළෙන් වන හවුරුදු චාලිය නම් පර්වමතයෙහි දෙවියන්ගේ ආරාධනාවෙන් වස් වැස, තුදුස් වන හවුරුදු දෙව්රම් වෙහෙරැ වස් වැස, පස‍ළොස් වන හවුරුදු කිඹුල් වත් පුරනුවරැ නිග්රොහධාරාමයෙහි මිණිගුහායෙකැ වස් වැස, සොළොස් වන හවුරුදු අලව්නුවරැ වස් වැස, සතළොස් වන හවුරුදු රජගහ නුවරැ වෙළුවනාරාමයෙහි වස් වැස, පිටැ පිටැ දසනවහවුරුද්දක් දෙව්රම් වෙහෙරැ වස් වැස මෙසේ ම පිළිවෙළින් සාවුරුද්දක් විශාඛාවන්ගේ පූර්‍ම්රාම නම් මිගාරමතු ප්රා සාදයෙහි වස් වැන අනික් තුන්හවුරුද්දෙහි අනිබඞ්වාස ව* ඒ බුදු ව වැඩහුන් පන්සාලිස් හවුරුදුද ඇතුළතැ යටැ කී පරිද්දෙන් දවසැ දවසැ එකෙක, දෙකෙක, සියයෙක, දහසෙක, ලක්ෂසයෙක, කොටියෙක යනාදී වශයෙන් නොයෙක් වරැ නොයෙක් දෙශනා වෙහි සසරින් ගො‍ඩ නැගූ සත්ත්වෙයන් හැර සුමනාමාලාකාර සමාගමා දී සුවිස්යමාගමයෙක්හි සූවිසි තෙනෙකැ වැඩහිඳ සූවිසිවාරයෙකැ වදාළා වූ සූවිසිධර්මකදෙශනාවෙකින් සූවිසි අසඞඛ්ය යක් සත්ත්ව යන් සෝවාන් කොට සූවිසි අසඞඛ්යසයක් සතත්වයයන් සකෘදාගාමී කොට සූවිස් අසඞඛ්යියක් සත්ත්වුයන් අනාග‍ාමී කොට සූවිසි අසඞඛ්යායක් සත්ත්ව්යන් රහත් කොට අමාමහනිවන් දක්වා වදාළ සේක.
මෙසේ1 අසඞඛ්යගගණනාවෙන් ම සයානූඅසඞඛ්යතයක් ප්රාවෂීන් සංසාරසාගරයෙන් ගොඩැ නඟා සුවාසූදහසක් ධර්මසස්කන්ධොය දේශනා කොට තමන් වහන්සේගේ වැඩසිටියා සේ අනුශාසක ශාසනා කොට තබා සියලු බුද්ධකෘත්යේය නිමවා කුසිනාරානාවරැ මල්ලරජුන්ගේ උපවර්තශන2 නම් වූ සල් උයනෙහි යුවලශාලවෘක්ෂවයන් 3 අතුරෙහි පනවන ලද යහන්හි උතුරු දිගැ සල්ගසට සිරස ලා දකුණු දිගැ සල්ගසට පය ලා පැදුම් දිගට පිට ලා පැළදිගට මුහුණ ලා වෙසඟ පුර පුනු පොහෝ ________________________________________
1. දක්වා මෙසේ 2. උපවත් 3. යුවලශාලවෘක්ෂයයන් දෙදෙනා,
- මේ වස් විසූ ඇතැම් තැන් සමහර පෙත්හි මෙයට වෙනස් ව පෙනේ.
නන්දි රාජ වර්ගැය 227
ලද අඟහරුවාදා දවස්හි විසාන්තකින් සිහිනුවණින් යෙදී නැගී නොසිටිනා සෙය්යාසවෙන් දකුණැළයෙන් විදහොත්සේක් පෙරයම් රාත්රිනයෙහි සැටදහසක් මල්ලරජදරුවන්ට බණ වදාරා මධ්ය්මයාමයෙහි සුභද්ද නම් පරිබ්රා ජකයාහට බණ වදාරා මහණ කොට මාර්ගිඵ‍ලයෙහි පිහිටුවා අලුයම් රාත්රිියෙහි භික්ෂූබන් වහන්සේට අප්රමමාද විහරණයෙන්1 අවවාද කොට ඉතා අලුයම් වේලෙහි දසදහසක් සක්වළැ මහහෙර සක්වළගල් සත්කුලපව් සත්දහතළා මුළුපොළොව නටවන ලද අත්බඹරයක් සේ වෙවුල්වා ශතරාව සහස්රොරාව දෙවමින් විශෙෂයෙන් කම්පා කරවා නිරුපධිශෙෂ නිර්වරණධාතුයෙන් පිරිනිවන් පෑ වදාළ සේක.
මෙසේ ලොකස්වාමී වූ භාග්යශවත් බුදුරජාණන්2 වහන්සේ පිරිනිවි කල්හි ආයුෂ්මත් වූ අනඳ මහතෙරුන් වහන්සේ ඒ පවත් මල්ලරජදරුවන්ට වදාළ සේක. එ බස් ඇසූ කුසිනරානුවරැ සැටදහසක් මල්ලරජදරුවෝ ළෙයි3 පහළ අතින් පිටැ හෙළූ හිසැ කෙහෙයෙන් පවනට ලෙලෙන මහවනයක් සේ වැනි වැනී පුරඟනන් හා සමඟ සුවඳමල් සුවඳ සුණු හා පඤාචාඞගින තූය්ය්ේ වභාණ්ඩයන් ද4 පන්සියයක් දුහුල් පිළි ද ගෙන්වාගෙන යමහලට දිව අවුත් හඬා වැලැප රහතුන්ගේ5 අවවාදයෙන් සන්හිදී බුදුන්ගේ ශරීරය ඇසට රසවත් වූ නෘත්‍්ගයෙන් ද කනට මියුරු ගායනාවෙන් ද ගසන ලද හෙරිනාදයෙන් ද අනෙක ප්රයකාර සුවඳින් මලින් ද නොයෙක් සත්කාර ගරුකාර කෙරෙමින් මහත් වූ ආදරබහුමානයෙන් අප්රයමාණ වූ පූජාපෙරහරින් ගෙන්වා ගෙන නුවරමධ්යහයෙන් ගොස් මල්ලරජදරුවන්ගේ ඔටුනු පළදනා මකුටබන්ධගනචෛත්යා නම් වූ ඔටුනුගෙට වඩා සදවසක් මුළුල්ලෙහි අප්රටමාණ වූ පූජා කොට සත් වන දවස් අනඳ මහතෙරුන් වහන්සේගේ විධාන වූ පරිද්දෙන් සක්විති රජුන්ට කළමනා චාරිත්රසලෙසින් ම නොයෙක් චාරිත්රර කොට සියක් වරැ පොළා පෙඳ කරන ලද පුළුන් පටින් වාරයක් හා සළුපටින් වාරයක් බැගින් පන්සියයක් පුළුන් පටින් හා පන්සියයක් සළුපටින් හා මෙසේ දහසක් පටින් දහසක්වරැ බුදුන්ගේ ශ්‍රීශරීරය වෙළා සුවඳ තෙල් පිරූ ඝනරන් දෙණෙකැ වඩා එබඳු වූ ම අනික් රන්දෙණෙකින් වසා එක්සියවිසිරියන් සඳුන් දරසෑයක් බැඳ නොයෙක් සුගන්ධ ජාතීන් බහා රන්දෙණ සඳුන් දරසෑයට වැඩූහ.
එ කල්හි මහසුප් මහතෙරුන් වහන්සේ හිමාලයෙහි වසන සේක් බුදුන් පිරිනිව් බව දැන එ කෙණෙහි පන්සියයක් රහතන් ________________________________________
1. විහාරයෙන් 2.ලොකස්වාමී වූ බුදුරජාණන් 3.ළෙහි 4.තූය්ය්ද භාණ්ඩයන් ද එක පැහැර ඝොෂා කරවමින් 5.රහතන්ගේ
228 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය පිරිවරා එ තන්හි වැඩ දරසෑය සිසාරා තුන්යලක් පැදකුණු කොට ඇවිද ශ්රීෙ පාදය දසාවෙන් අහසට පැන නැගී වැඳගෙන හොත් සේක. එ කෙණෙහි දිය පළාගෙන පැන නැගී මහ පියුම් දෙකක් සේ බුදුන්ගේ ශ්රී. පාද දෙක පන්සියයක් පුළුන්පට ය, පන්සියයක් සළුපට ය, රන් දෙණ ය, දරසෑය යන සියල්ල පළා දෙබේ කොට ගෙන වලාගැබෙකින් පෙනීගිය සඳමඬලක් සේ පිටත් ව දිව්යබමනුෂ්යගයන් බල බලා සිටිය දි මහතෙරුන් වහන්සේගේ නළල්මැදෙහි පෙනීගිය. එකලැ මහතෙරුන්වහන්සේගේ තමන්වහන්සේගේ රන්පියුම්පෙති සඟළක් බඳු වූ අතු ගල දෙකින් බුදුන්ගේ පතුල්දෙක අල්වාගෙන වැද මහත් වූ ධර්ම සංවේගයට පැමිණ -- “ සසසිරීකතරො නාථ2 , කෙතුමාලායලඞකතො, දක්ඛිණාවත්ත කෙයොසි, නීල මලසිරොරුහො. උණහීසසීසො රුචිරො, පරිපුණ්ණසිරො ර, අනොලොකිය මුද්ධාසි, සුගන්ධලතරමුද්ධනො,” යනාදීන් බුදුන්ට ස්තුති කෙරෙමින් බුදුන්ගේ ගුණ වර්ණොනා හා රූපවර්ණ නා කොට වැඳි කල්හි සිරිපතුල් දෙක වලාගැබෙකින් සැඟවුණු පුන්සඳ මඬලක් සේ රන්දෙණට වන. එ කෙණෙහි දේවතාවන්ගේ ආනුභාවයෙන් හා බුද්ධානුභාවයෙන්5 දරසෑය4 තෙමේ ම හාත්පසින් එකපැහැර ගිනි ගත. එකලැ බුදුන්ගේ ශරීරජයහි ඡ වි ය, වර්ම ය, මාංසය, නහර ය යන සියල්ල දවා හළුපමණකුත් නැති කෙළේය. එකලැ බුදුන්ගේ සතර දන්තධාතු ය. අකුධාතු දෙක ය, ලලාටධාතු ය යන මේ ධාතු සත4 තිබියදී අවශෙෂ ධාතු හැම මුංපියලි පමණ ය, කඩසාල් පමණ ය, අබඇට පමණ ය යන තුන් තරමෙකැ බිඳී සමන් මල් කැකුළු රැසක් සේ මුතු රැසක් සේ විය. මෙසේ බුදුන්ගේ ශරීරය ආදාහන ව ගිනි සන්හුන්කල්හි අහසින් ද පොළොවින් ද දෙප සැ සිටි ශාලාවෘක්ෂ වලින් ද එක පැහැර ජනධාරා‍වෝ දිව අවුත් දරසෑයෙහි ගිනි නිවූහ. උපවාරවශයෙන් මල්ලරජදරුවෝ ද රන්රිදී කළ පුරපුරා සුවඳපැන් ගෙනවුත් සලමින් දළකඩින් කරන ලද දඬු ඇණිය ඇණින්6 සොලව සොලවා දරසෑයෙහි ගිණි නිවූහ. මෙසේ මල්ලරජදරුවෝ මහත් වූ පූජාසත්කාරයෙන් ආදාහනකෘත්යිය නිමවා තමන්ගේ නුවර මැඳැ යන්තිපාතසාලාව විස්වදෑ ________________________________________ 1. දෙපතුන් දෙක 2. නාථො 3. බුදුන්ගේ බුද්ධානුභාවයෙනි 4. දරසෑයෙහි 5. සිද්ධාතුසත 6.දඬු ඇනිය අනින්.
නන්දිාරාජ වර්ගකය 229
හඳින් පිරිබඩගෙන එහි බිමැ සුදු අබ ය, සුන් සාල් ය, දැසමන් කැකුළු ය, ගීතණ ය, විළඳ ය යන ලද පස් මල් ඉස රන් තරු රිදී තරු ආදියෙන් විසිතුරු වූ සුදුවියන් බඳවා රන්දම් රිදීදම් මල්දම් ආදිය එල්වා වටතිර බඳවා ඒ සන්තිපාතසාල‍ාවෙහි පටන් බුදුන් ආදාහන කළ මකුටබන්ධදතෛච්ය ය නම් වූ ඔටුන් පළඳනා ගෙය දක්වා මේ අතුරැ1 දෙපසැ තිර බඳවා මුදුනෙහි අහස්වියන් බැඳ මනහර මලළොඹූ එල්වා තන්හි තන්හි මැණික් මය දඬු ඇගෑ පඤ්චවර්ණඳධ්වජපතාක නංවා බිමැ රජස් ඔබා පැන් හිස කළුවැලි හැර සුදු වැලි තවරා2 ලදපස් මල් ඉස දෙපෙළැ3 රන්රිදී මය පූර්ණ්ඝට පූර්ණවකලස තබවා දෙපසැ තිරිකුඩම් තනා මිණිදඬු වැට පහන් දල්වා රන්පර්වලතයක් සේ සරහන ලද ඇති වාහනයක් පිටට ධාතුසහිත රන්දෙණ වඩා සුවඳින් මලින් පුදමින් මහත් වූ උත්සවයෙන් ඇතුළු නුවරට වැද සන්‍ථාගාර මධ්යියෙහි සරහන ලද කෙළක් අගනා සිව්රැස් පය්ය්ැ ඞකය මුඳනෙහි රන් දෙණින් ම ධාතුන් වහස්නේ වඩා මුඳුනෙහි රන්මලින් විසිතුරු වූ දළපුඩු සේසත් නංවා අඩයටි ගත් යොධභටයන් උරෙන් උර ගසා පදනම වටා සිටුවා ඉන් පිටතැ කූඹීන් කුඹ ගසා කන්තලින් කන්තල ගසා පැහැර සිටිනා පරිද්දෙන් ඇත්පෙළක් සිටුවා ඉන් පිටතැ කරින් කර ගසා අස්පෙළක් සිටුවා ඉන් පිටතැ සකින් සක පහරවා රථ පෙළක් සිටුවා ඊට ඉක්බිති ව උරෙන් උර ගසා නොයෙක් ආයුධ ගත් යොධ සේනාවක්4 සිටුවා උන්ට කෙළවරැ පිළින් පිළ ගසා දුනුගත් සෙනඟක් සිටුවා මෙසේ හාත්පසින් සතර ගව්වක් මානයෙහි සන්නාහයෙකින් වැසුවා සේ අතුරු නොදී සතුරන් නිසා ම රකවල් ලවා ඉක්බිති සැටදහසක් පමණ මල්ලරජදරුවෝ සාධුක්රීමඩා නම් වූ මහත් උත්සවයක් කෙරෙමිනි නැවැත ධාතු පූජාවට පටන් ගත්හ.
එ කල්හි පසෙනදීකොසොල් රජ්ජුරුවෝ ජනපද යෙකැ වසන එක්තරා ස්ත්රිසයක් ධාතුක්රීපඩාවට එන්නී අතරමගැ ශරීරයෙහි ඇති වූ වාතරුජාවක් නිසා ධාතුපූජාවට යා නො හී පසු ව ආදාහන භූමියට ගොස් බුදුන්ගේ ධාතු ශරීරයට කැළෑමල් තුනෙකින් පූජා කොට පහන් සිතින් පසඟ පිහිටුවා වැඳ මහත් වූ සන්තොෂයෙන් පින පිනා තමාගේ ගෙට ගොසින් එ ම දවස් මධ්ය්ම රාත්රි්යෙහි කාලක්රිගයා කොට තව්තිසා දෙව්ලොවැ නොයෙක් දහස් ගණන් කන්කුළින් ගැවැසීගත්තා වූ තිස් යොදුන් පමණ ඇති කැළැමල් නම් රන්විමනෙකැ උපන. එකල්හි ඇගේ ________________________________________
1. අතර තුර 2. සුදුවැල්ලෙන් තවරා 3. දෙපස් 4. යොධ සෙනගක්
230 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය පූර්ව්කුශලය ප්රාකාශ කරණ පිණිස ඒ රන්විමන්හි මහත් වූ රථසක් හා පමණ කැලෑ පුෂ්පයෝ ඒ ඒ තන්හි ලෙලදෙන්නාහ. ඒ කැලෑ කුසුමයන්ග් ප්රෑභාසමූහයෙන් ම ඒ සියලු රන්විමන එක හෙලා බබළමින් ශොභාවත් ව දිවසුවඳ පිරි කරඬුවක් සේ සුවඳ හමා බස්නේ ය. එ කලැ ඒ දෙව්දු තෙමෝ තමාගේ දිව්යාශොභාවෙන් අග්රිප්‍් ාත්ප වූ ආත්මභාවය හා විමානසම්පත් පරිවාරසම්පත් ආදිය දැක විස්මය පත් වූ සිත් ඇති ව පෙරැ කවර කුශලයක් කොට මා විසින් මේ සම්පත් ලබන ලද දෝ හෝ යි දිවසින් බලන්නී බුදුන්ගේ ධාතුශරීරයට පහන් සිතින් පිදුවා වූ කැලෑ මල් තුනෙහි විපාකයෙන් ලත් සම්පත් බද දැක අතිශයින් පහන් වූ සිත් ඇති ව මහත් රථසකක් සා පමණ කැළෑමලක් අතින් අල්වාගෙන එ ම විටැ තව්තිසා දෙව්ලොවින් නික්ම ධාතුපූජාවට ගියා ය. එක ලැ එ තන්හි රැස් වූ මනුෂ්යෙයෝ එ ම දිව්යු ස්ත්රි යගේ රූපසම්පත් හා අත්ලෙහි තුබූ ආශ්චය්ය්මනුවත් වූ කැළැමල දැක විස්මයපත් වූ සිත් ඇති ව මෑණියෙනි, තෙපි කොයි වසන කෙනෙකු දැයි1 මේ කැළෑමල කොයින් ලදු දැයි විචාළහ. ඒ තෙපුල් අසා බුදුන්ගේ 2 ධාතුශරීරයට තමා පිදූ කැළෑමල් තුනෙහි අනුසසින් ලද්දා වූ සම්පත්තිය ද දිව්යරවිමානය ද පළමු ජාතියෙහි තමාගේ මෘත ශරීරය ද යන සියල්ල3 ම ඒ මනුෂ්යීයන්ට දක්වාලා කුශලයෙහි විපාක හඟවා බණ කියන්නා වූ දේවතා දූ තොමෝ:- “ සමාගතා භවන්තා හො. පස්සන්තු මම සම්පදං, කතමප්පෙන කාරෙන, සම්මාසම්බුද්ධ ධාතුයා. සාඛමාලානි තීණෙව, හීය්‍යොහං මුනිධාතුයා පූජයිත්වා න සන්තුට්ඨෘ, නිවත්තා තාය රත්තියා. මරනතී ඛරවාතෙන, තමහං සුචරිතං සරිං, තෙනාහං පුඤ්ඤාකම්මේන, තාවතිංසුපගා අහුං. තත්ථහ මේ ආසි පාසාදො, තිංසයොජනමුග්ගතො, කුටාගාරවරාකිණ්ණො, සාඛමාලාති4 විස්සුතො. යථා සබ්බසුලන්ධෙොහි, කරණ්ඩං පරිහාවිතං, තථා දිබ්බාසුගන්ධෙආහි, ගන්ධිිතං භවනං මමං. චක්කමත්තා සාඛපුප්ඵා, තත්ථක තත්ථුංපලම්බරො, දිබ්බා ගන්ධාඛ5 පවායන්ති, මධුබ්බතතිසොවිතා. ________________________________________ 1. කෙනෙක් ද 2.අසා දෙව්දූතොමෝ බුදුන්ගේ 3. යන මේ සියල්ල 4. සාඛමාලෙනි 5. දිබ්බගන්ධාව
නන්දිලරාජ වර්ගහය 231 හස්සන්ති එකපුප්ඵස්මා, තුම්බමත්තා හි රෙණවො, තෙහි පිඤ්ජරිතා දෙවා, කීළන්ති ච ලලන්ති ච. පිළන්ධිඤත්වාා න මාලායො. සුදිබ්බාහරණානි ච, සහච්ඡරා දෙවපුත්තං, නවවගිතා දිව්යාලවටා.” යනාදීන් එම්බා මෙ තන්හි රැස් වූ පින්වත් සතත්ව‍යෙනි, සම්ය ක් සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ ගේ ශරීරධාතූන් වහස්නේට කරන ලද ඉතා ස්වල්ප වූ සත්කාරය නිසා මා විසින් ලබන ලද මේ දිව්යලසම්පත් බලව. ඊයේ දවස් මම බුදුන්ගේ ශරීර ධාතුන් වහන්සේට සතුටු සිතින් කැළමල්තුනක් පුදා පසඟ පිහිටුවා වැඳගෙන ගෙට ගොසින් රාත්රි්භාගයෙහි ඉතා ක්රෑනර වූ රුජාවක් පැහැර මියන්නීම් මා විසින් කරන ලද ඒ සුචරිතය සිහි කොට එ ම පින් කමින් තව්තිසා දෙව්ලොවැ උපන්මි1. ඒ දෙව් ලොවැ මට සියගණන් කන්කුළින් ගැවැසීගත්තා වූ තිස් යොදුන් උස ඇති කැහැළමල් නම් රන්විමනෙක් පහළ විය. ඒ රන්විමන ලොවැ විද්යාණමාන වූ සියලු සුගන්ධවගන්ධියන් සුවඳ නරවන ලද ඝනරන්කරඩුවක් මෙන් හැම වේලෙහි ම සුවඳ හමා බස්නේ ය. තවද මධුරනාද පවත්වන්නා වූ නානා ප්රමකාර භෘඞගයන් විසින් සෙවුනා ලද දිවසුවඳ හමා බස්නා වූ මහත් රථසක් සා පමණ කැළපුෂ්පයෝ ඒ විමනනැ තන්හි තන්හි2 ලීලොපෙත ව ලෙලදෙන්නාහ. එයින් එකී එකී මලෙක්හි තිඹක් පමණ රෙණු වහනය වෙයි. ඒ රේණුසමූහයෙන් ශොභාවත් වූ දෙව් ස්ත්රීපහු3 නොයෙක් දිව්ය.ලීලා දක්වමින් කෙළ ඇවිරිනාහ. සමහර දිව්යීපුත්රවයන් හා දිව්යා්ඞගනාවෝ දිවමල් දිවපළදනා පැළැද4 නෘත්යීස්ත්රීූතොමෝ තමාගේ විමානසම්පත් හා පිරිවාර සම්පත් දක්වා නැවැත උඩගු වූ සිත් ඇති අඥානජනයන්ට අවවාද පිණිස:- “ පස්සථෙමං භුජඞගා හො, සත්තා5 මොහෙන පාරුතා, හිය්යොඋ මතං පව්ඞං මෙ, පූතිභුතං කලෙබරං. පුළවෙහි මසාකිණ්ණං, මක්ඛිකාගණකීළිතං කාකසොණාදිසත්තාන මාහාරං කුණපාලය. පුත්ථොන්ති පුරියා පුබ්බේ, අනෙකොපායනෙන තං. දට්ඨුම්පි’ දානිනිච්ජන්ති, තණහාය’ඤාඤාණතා අහො! ________________________________________ 1. උපන්නෙමි 2. ඒ ඒ තන්හි 3.දෙව්ලොව ස්ත්රීවහු 4. දිවමල් පැළද 5. සදා
232 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය “ ලොකපජ්ජොතකස්සාහං, විමලස්ස යසමස්සිනො, ධාතුං හීයියො මහිං සම්මා, අජ්ජ ස‍ග්ගෙ පතිට්ඨිතා. හිත්වාහ නෙතාදිසං කායං, ලඞාන ඉමමීදිසං,1 දිබ්බකත භාවං සොහාහි, හාසමානවුදික්ඛථ. හාසමානාය මෙ වාචං, සුණාථෙත්ථන2 සමාගතා, නත්ථෙනවා’ කතපුඤ්ඤාස්ස, අනුමත්තං භවෙ සුථං. බින්දුාමත්තම්පි යො පුඤ්ඤාබීජං රෙපෙති සාසනෙ, නහානත්තඵලං3 හොති, යාච නිබ්බානපත්තියා” යනාදීන් එම්බා මොහයෙන් මුඪ වූ අඥාන නාගරික ජනයෙනි, මාගේ තෙල දමන ලද ඊයේ මළ කුණුශරීරය බලව පෙරැ කාමීපුරුෂයෝ නොයෙක් පඬුරුපණයම් දීමෙන් තෙල ශරීරයහස් ප්රාකත්ථ නා කෙරෙති. දැන් එ ම ආත්මය ඇසින් දැක්මට පවා පිළිකුල් ඇති ව ළං නොවන්නාහ. ඊයේ දවස් මම නිර්මනල වූ සයස් ඇති ලොකාලොකදිවාකර වූ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශරීරධතුන් වහන්සේට මල් තුනෙකින් පූජා කෙළෙමි. අද දෙව්ලොවැ ඉපිද මෙබඳු මහත් වූ දිවසැපතක්4 විඳින්ට පටන් ගත්මි.5 තෙල යේ6 ඉතා පිළිකුල් වූ මිනිස් ශරීරය හැර මෙබඳු දිව්ය ශරීරයක් ලැබ දිව්යොශොභාවෙන් බබළන්නා වූ මාගේ රූපසම්පත් බලව. තවද මෙ තන්හි රැස් වූ මහාජනයෙනි, මා කියන්නා වූ මේ වචනය ඉඳුරා අසව්. කුසල් නොකළවුන්ට සසරැ ලැබෙන්න වූ ස්වල්පමාත්රන වූත් සැපයෙක් නැත. යම් කිසි කෙනෙක් 7 මේ බුද්ධශාසන නැමැති ක්ෂෙරත්රේයෙහි යම් තම් වුවත් කුසල් නැමැති බිජුවටක් රොපණය කළාහු වී නම් ඔවුන්ට ඒ කුශලය නිවන් දක්නා ජාති දක්වා ආකාශය සේ අනන්තාපය්ය් න්ත විපාක කෙන්නේ ය යි මෙසේ ඒ දෙව් දූ තොමෝ තමා විසින් ලබන ලද දිව්ය සම්පත් දක්වා එ තන්හි රැස් වූ මහා ජනයාට අවවාද කොට දිව්යමමය කැළෑමලින් බුදුන්ගේ ශරීර ධාතූන් වහන්සේට පූජා කොට මහාජනයා බලබලා සිටිය දී ම රන්විමන හා සමඟ දිව්යටලොකයට ගියා ය. ඒ දැක මහා ජනයෝ දානශීලාදී වූ සුචරිතධර්මසය පුරා බොහෝ දෙන දෙව් ලොවැ උපන්හ. මෙසේ ඒ ස්ත්රීී තොමෝ බුදුන්ගේ ශරීරධාතූන් වහන්සේට මල් පමණක් පූජා කොට ඒ පිනින් ගොස් දෙව්ලොවැ ඉපද ________________________________________ 1. ලද්ධං දාති මමෙදිසං - (රස.) 2. සුණො‍ත්තෙත්ථ් 3.තහානන්ත 4. දිවසැපත් 5. -ගත්තෙමි 6. තෙලමෙසේ 7. යමිකිසි කෙනෙක්
නන්දි රාජ වර්ග ය 233
මහත් වූ දිවසැපත් ලද්දීය. එසේ හෙයින් පින්වත් සත්ත්ව යෙනි. තෙපි ද මතු දිවසැපත් කැමැත්තෝ1 නම් ආදිවෙතනාව ය, මධ්‍ව චෙතනාව ය. අත්තචෙතනාය ය යන තුන්සිත පිරිසිදු කොට තම තමා ශක්ති පමණින් කුශල් කොට දෙව්මිනිස් සැපත් සාධාගන්ට උත්සාහ කරව්.
කියන ලදුයේ මැයි :-
“ එවං හි සා පුපුඵමත්තෙන ධාතුං
පූජෙන්ධු දෙවෙසු අලත්ථධ භූතිං,
තුමෙහපි භොන්‍තො තිදිවෙසු සාතං
කාමත්ථි චෙ කත්ථත පුඤ්ඤාති සාධුං” - යි.
මෙ තෙකින් මේ නන්දිතරාජවගැ තුන් වන ශාඛාමාලවස්තුව
කියා නිමවන ලදී. ________________________________________
14. කපණාවස්තුව
තවද මේ නන්දිුරාජවගැ සතර වන කපණාවස්තුව නම් කවරැ යත්? එයි පිළිවෙළ කථාව මෙසේ දතයුතු.
අප මහාගෞතම බුදුන් පිරිනිව් පසු දඹදිවැ ගම් නියම් ගම් රාජධානි ආදී වූ ඒ ඒ තන්හි2 වසන භික්ෂුි භික්ෂුැණීන් හා ශ්රාද්ධාවන්ත උපාසක උපාසිකාවරු බොහෝ සේ ගොසින් බුදුන්ගේ ජහමහාබෝධීන් වහන්සේ වඳනාහ. එ කලැ බොහෝ සඞඝයා වහන්සේ එක්ව එ පරිද්දෙන් ම ජයමහාබෝධීන් වහන්සේ වඳනා පිණිස වඩනා සේක් එක්තරා පිටිසරගමෙකැ අහර සිඟාගෙන භොජනශාලාවට එළැඹ අහරකිස සපයා මඳකි සැතැපී වැඩහුන්සේක. එකල්හි ඒ ගමැ වසන එක්තරා දුගී දුක්පත් ගැහැනියක් එ පරිද්දෙන් වැඩහුන් භික්ෂූ න් වහන්සේ දැක සමීපයට එළැඹ පසඟ පිහිටුවා වැඳ එකත්පස් ව සිට ස්වාමීනි, මේ කොයි වඩනා සේක්3 දැයි විචාළා4 ය. භික්ෂූින් වහන්සේ එ තෙපුල අසා ශ්රී3මහාබෝධීන් වහන්සේගේ ආනුභාව හා ඒ ජයමහාබෝධීන් වහන්සේ වඳනා පිණිස තමන් වහන්සේ5 වඩනා බව වදාරනසේක්:-
“ යත්ථාස’සිනො ජිනො ජෙයි, සයෙනං මකරද්ධජං,
හනත්වාව කිලෙස්සෙනං ච, බුද්ධො ආසි නිරුත්තරො.
යං පූජෙසි මහාවීරො, සිතො පාදමකොපයං,6
සත්තරත්තින්දිවවං නෙත්තනීලනීරජරංසිනා. ________________________________________
කැමැත්තා 2.තැන 3.ගමනෙක් 4.විචාළ 5. වහන්සේලා 6.පද - (රස)
234 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
සුරාසුරනරාදිනං, නෙත්තාලිපාළිතාත්නා,
මෙචකාකාරපත්තෙහි, සිඛණ්ඩි විය භාති යො.
සුරා පාදපො’ව සත්තානං, යං නිට්ඨති මහි‍තතලෙ,
ඉහ ලොකෙ පරත්ථෙි ච, දදන්තො ඉචජිතිචජිතා.
යස්ස පුරාණපණ්ණම්පි1 , පතිතං යො නරො ඉධ,
පූජෙති තිස්ස යො දෙති, භවභොගං මහීරුහො.
ගන්ධතමාලෙහි සලිලෙහි, යමුපාසති සදා නරො,
අජඣත්නං ච බහිද්ධා ච, දුරුතං සො විහඤ්ඤාති.2
යො දෙති ඉහලොකත්ථං , යො දෙති පාරලොකිකං,
සම්පදං ජයබෝධිං තං, හොති ගච්ඡාමි වන්දිිතුං”.
යනාදීන් එම්බා, යම් වෘක්ෂග මූලයෙකැ වැඩහුන්නා වූ සර්වකඥයන් වහන්සේ දසබිම්බරක් පමණ මරසෙනඟ ගෙන ආවා වූ මාරයා හා සියලු කෙලෙස් නැමැති මහසෙනඟ3 සාධා නිරුත්තර වූ බුදුබවට පැමිණිසේක ද; තවද මහත් වූ වීය්ය්නඟ ඇති එ ම බුදුරජාණන් වහන්සේ බුදු වූ දෙවන සතියෙහි දෙපය නුගුළුවා සිටි පයෙහි වැඩසිට4 සත්රෑ සත්දවාලක් මුළුල්ලෙහි යම් බොධිකෙනෙකුන් වහන්සේට තමන් වහන්සේගේ නුවන් නැමැති නිලුපුල්දෙකින් නික්මෙන නිල්රැස් සමූහයෙන් හා සුරාසුරනර ගරුඬගන්ධිර්ව්යක්ෂ්රාක්ෂ්සසිවිද්යාරධරාදීන්ගේ නුවන් නැමැති බඹර වැල නිපාතනයට ඒකාන්තකාරණ වූ මයුරාජයන්ගේ ඇසිපිල් බඳු ආකාර ඇති පතශාඛාවන් කරණ කොට ගෙන රිදීපර්ව්තයක් මුඳුනෙහි කුල්මත් ව නැටුම් ගත්තා වූ මයුරරාජයකු සේ5 බබළන සේක් ද, තව ද යම් බොධිකෙනකුන් වහන්සේ මෙලෝ පරලෝ දෙකින් ම සත්ත්ව්යන්ට කැමැති කැමැති වස්තු සිද්ද කොට දීමෙන් පොළෝතෙලෙහි පිහිටි කප්රුකක් වැනි වූ සේක් ද;
යම් බෝධිකෙ‍නකුන් වහන්සේ ගේ බිම හුණු පෞරාණපත්ර ශාඛාවක් පවා මේ ලොකවෙහි යම් කිසිවෙන් ආදරයෙන් ගෙන තබා පූජා කෙළේ වී නම් ඒ බෝධීන් වහන්සේ ඕහට නොයෙක් වරැ මහත් වූ භවභොගනම්පත් ගෙන හැර දෙන සේක් ද; මේ ලොකයෙහි යම් කිසි සත්ත්‍ම්යෙක් යම් බොධිකෙනකුන් වහන්සේට මල් සුවඳ පුදා පැන සනහාව නිරන්තරයෙනි උපස්ථාන කෙළේ වී නම් ________________________________________
1. -පත්තම්පි 2. යො නිහඤ්ඤාති - (රස) 3. මරත්සන්ග 4.පියෙහි සිට 5. වෙන්.
නන්දි රාජ වර්ගපය 235
ඒ බෝදීන් වහන්සේ ඔහුගේ ආධ්යාෙත්මික වූ කෙලෙස් නැමැති සතුරන් හා බාහ්යී වූ සියලු පිරිපත් නසන සේක් ද; ඉතා බොහෝ කොට කීමෙන් ප්ර්යෝජන කිමිද? එම්බල පින්වත, මේ ලෝකයෙහි යම් බොධිකෙනකුන් වහන්සේ මෙ ලොවත් සත්ත්වදයන්ට සියලු වැඩ සාධා දී පරලොවත් ස්වර්ග මොක්ෂ්සම්පත් සිද්ධ කොට දෙන සේක් ද, එබඳු මහානුභාව ඇති දෙලොවැ1 සැපත් සිද්ධ කොට දෙන්නා වූ ජයමහාබෝධීන් වහන්සේ වඳනා පිණිස යම්හ යි වදාළ සේක. ඒ තෙපුල් අසා ඔදවැඩි2 සතුටු සිත් ඇත්තා වූ ඒ ස්ත්රීිතොමෝ භික්ෂුෙසඞඝයා වහන්සේට මෙසේ කිව; කෙසේද යත්?
ස්වාමීනී. මම අනුන්ගේ ගෙයි බැළමෙහෙ කොට දුඃඛජීවිකා වෙන් ජීවත් වෙමි. සෙට දවසට මාගේ ගෙයි3 සාල්නැළියක් පමණකුත් නැත. සෙසු වස්තු තමා නැති හෙයින් ම නැත. මේ මා හිණැ තුබූ වස්ත්ර්ය හැර අනික් පිළියෙකුත් නැත. ඒ කුමකි පිණිස දැයි යත හොත්? පෙරැ පින් නොකළ හෙයින් ම ය. එසේ හෙයින් ස්වාමිනී, මාගේ මේ වස්ත්ර්ය මට අනුග්රෙහ පිණිස ගෙන ගොස් බෝධීන් වහන්සේට ධජයක් කොට බැඳවුව4 මැනැවැයි යාච්ඤා කොට කියා කඩරෙද්දක් හැඳගෙන ඉණැ තුබූ වස්ත්රඳය දියෙන්5 සෝධා ඒ භික්ෂූ්න් වහන්සේ අතට දුන. භික්ෂූවන් වහන්සේ ද ඒ ගැහැනිය කෙරෙහි අනුකම්පාවෙන් ඒ වස්ත්රනය හැරැගෙන වැඩිසේක.
ඒ ස්ත්රීහ තොමෝ වස්ත්රෙය දී සතුටු සොම්නසින් පිනපිනා. තමාගේ ගෙට ගොස් එ දවස් ම මධ්යෝම රාත්රියයෙහි ශස්ත්ර කවාන නම් වූ බඩරුජාවෙකින් පීඩිත ව කාලක්රියයා කොට ඒ භික්ෂූ්න් වහන්සේ වඩනා පෙරමගැ ඉතා රම්යඩ6 වූ එක් වනලැහැබෙකැ බූමාටු දෙවතා ව උපන්නී ය. ඉක්බිති ඇගේ කුශලානුභාවයෙනි තිසියොදුන් පමණ තන්හි දිව්යූමය කල්පවෘක්ෂායෝ පහළ වූහ. ඒ කල්පවෘක්ෂමයන්ගේ අනරතුරැ ඒ ඒ තන්හි නීලපීතාදී නානාවර්ණෝ ධ්වජපතාකයෝ1 ලෙලදෙන්නාහ. බොහෝ දිව්යතපුත්රෝයන් හා දිව්යා ඞඝනාවෝ සියලු වස්ත්රා භරණාදියෙන් සැරැහී8 පස්වනක් පැහැයෙන් යුක්ත වූ ධජපතාකා ගෙන ඒ ඒ තන්හි කෙළනාහු9 නැටීම් ගීකීම් ආදී වූ නොයෙක් ආශචය්ය්ගෙ දක්වන්නට ද පටන් ගත්හ.
ඉක්බිති දෙවන දවස් ඒ භික්ෂූුන් වහන්සේ ද බොධි මණ්ඩලයට වඩනා සේක් සවස් වේලෙහි ඒ වනලැහැවට පැමිණ
________________________________________
1. දෙව්ලොව 2. ඔදවැඩියා වූ 3.ගෙහි 4. බැන්ද 5.දියෙහි 6.රමණීය 7. පතාකා 8. සැරසී 9. භාග
236 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
අද මේ වනලැහැබ සැතැපී යම්හ යි කියා එ තන්හි රෑ සැතැපුණු සේක. ඒ රාත්රීම භාගයෙහි1 නොයෙක් පැහැයෙන් යුක්ත වූ ධජපතාක2 හා දෙව දෙව ස්ත්රීමන් විසින් ප්රමයෝග කරන ලද්දාවූ ගී නැටුම් ආදිය ද තිස් යොදුන් පමණ තන්හි ගැවැසී සිටගන්නා වූ කල්පවෘක්ෂකයන් ද යන ඒ සියලු තන්හි ගැවැසී සිටගන්නා වූ කල්පවෘක්ෂ යන් ද යන ඒ සියලු දිව්‍ සඓශ්චය්ය්් ය ම එ ම දිව්ය්ස්ත්රි්යගේ ආනුභාවයෙන් දැක විස්මය පත් වූ සිත් ඇති භික්ෂූයන් වහන්සේ ඒ දිව්ය්ස්ත්රිගය සපීපයට කැඳවා තෙපි කවර කුසලයක් කොට මේ තන්හි උපනු දැයි විචාළ සේක.
එ කලැ ඒ දිව්යයස්ත්රීග තොමෝ භික්ෂුවසඞඝයා වහන්සේ වැඳ දොහොත් මුදුනෙහි තබාගෙන එකත්පස් ව සිට ස්වාමීනී, මා නොහඳුනන සේක් දැයි කිව. භික්ෂූ්න් වහන්සේ නැගණියෙනි, අපි නො හඳනම් හ යි වදාළ සේක. එකලැ ඒ දිව්යගස්ත්රීසතොමෝ තමා වූ නියාව ස්වභාවයෙන් ම හඟවා කියන්නී මෙසේ කියා:-
“ හීයියො ආසනසාලාය, නිසිදිත්ථ සමාගතා,
තුම්හාකං සන්තිකං ගම්ම, යා වරාකී භිවාදයි.
යා බොධිං පූජනත්ථාගය, වත්ථාකං පටිපාදයි,
සා’හං හියියො වුතා ආසිං, රත්තියං ව්යාපධිපීළිතා,
නානා සම්පත්තියා යුත්තා, නානාභුසණභූසිතා,
විමානෙ රත්නාකිණ්ණො, රාතාහං එත්ථා කානනෙ.
හියියො පස්සිත්ථ් මෙ ගත්තං, ර‍ජොජ‍ල්ලෙහි සඞකුලං,
අජ්ජ පස්සථ මෙ ගත්තං, වණ්ණවන්නං පහස්සරං.
හී‍යියෝ පස්සිත්ථ මෙ භන්තෙ, නිවත්ථංි මලිනමබරං,
අජ්ජ පසස්ථ මෙ භන්තෙ, දිබ්බමම්බරමුත්තමං.
විකිණ්ණාඵලිතග්ගෙහි4, කෙසෙහි විරලාකුලං,
ඌකාගුඡපටික්කුලං, හියියෝ ආසි සිරං මම.
අජ්ජ තං පරිවත්තීත්වා,, මම පුඤ්ඤානුභාවතො,
සුනීලමුදුඛම්මිල්ලං, කුසුමාභරණ භූසිතං.
පුරා මෙ යකසීසෙන, වහිතං දාරුකාදිකං,
පුඤ්ඤොනාහං අජ්ජ මාලාභරං සිසෙ සමුබ්බහෙ.
ධජත්ථානය මයා හීයියො, පදින්තං ථූලසාටකං,
අජ්ජ නිබ්බාත්ති මෙ භන්තෙ, මහන්තං දිබ්බසම්පදං.
ජානමානෙන කත්තබ්බං5 දානාදිසු මහප්ඵලං,
දෙවලොකමනුස්සෙසු, සුඛදං දානමුත්තමං." ________________________________________
1. එ දවස් රාත්රීදභාගයෙහි 2. පතාකා 3. වෘක්ෂ යෙනි 4. දිලිතග්ගෙහි 5.කාතබ්බ
නන්දි රාජ වර්ගතය 237
යනාදීන් ඊයේ දවස් ආසනසාලාවෙහි ඔබ ඇමදෙනා වහන්සේ වැඩහුන් තෙනට යම් දුප්පත් ගැහැනියක් අවුත් වැඳලා සිටියා ද, යම් ගැහැනියක් බොධීන් වහන්සේට පුදන පිණිස වස්ත්රැයක් දුන්නී ද, ඒ ස්ත්රී3 නම් අනිකක්1 නො වෙයි. මම ම ය2 ඊයේ දවස් රාත්රිනයෙහි ව්යානධියෙකින් පීඩිත ව එයින් මිය අවුත් නොයෙක් දිව්ය‍සම්පත්තීන් යුක්ත ව නොයෙක් දිව්යාවභරණයෙනි සැරැහී මේ වනය මැඳැ නොයෙක් රත්නයෙන් හැවැසිගත්තා වූ මේ දිව්යැවිමානයෙහි උපන්මි. ස්වාමීනී. ඊයේ දවස් මාගේ ශරීරය රජස් ධූලින් ගැවැසී කිලුටු ව3 තුබූ නියාව ප්රැත්යතක්ෂඊයෙන් ම දුටුසේක් වේ ද, දැන් එ ම මාගේ ශරීරය පෙරැළී අද රන්කඳක් සේ ශොභාවත් ව බබළන නියාව බලා වදාළ මැනැව. තවද ඊයේ දවස් මා ඇඳගෙන සිටි ඉතා කිලුටු වූ දළරෙදි කඩ දුටුසේක් වේ ද, දැන් අද මා ඇඳගෙන සිටිනා මේ උතුම් වූ දිවසළු බලා වදාළ මැනැව.
ඊයේ දවස් මාගේ හිස සතර පැටැ විසිර අගින් දෙකක් ව පැළී දුරැ දුරැ තිබෙන්නා වූ හිසැ කේපතින් හා උකුණන්ගේ ගුථගන්ධ යෙන් ඉතා පිළිකුල් විය. අද දැන් ඒ හැම පෙරැළී මාගේ කුශලානුභාවයෙනි ඒ මාගේ හිස ඉතා නිල් වූ මොළොක් වූ අග්බඹුරු ව තිබෙන්නා වූ කෙස් වැටියෙකින් ශොභා වත් ව මනහර දිවමලින් හා කොණ්ඩමල් ආදී වූ දිව්යා භරනයෙන් සැරැහිණ. පෙරැ දර පැන් ආදිය ඇද්දා වූ ඒ මාගේ හිසින් දැන් මම ඊයේ දවස් කළා වූ කුශලානුභාවයෙන් අද මෙබඳු දිව්ය මය වූ සුවඳමල් භාරයක් ධරා සිටිනෙමි. ස්වාමීනී, ඊයේ දවස් ශ්රීවමහා බෝධීන් වහන්සේට ධජපතාක4 පූජා පිණිස මා විසින් ඉතා දළ වූ වස්ත්රවදානයක් දෙන ලද්දේ වේ ද, ඒ කුශලයෙනි අද මෙබඳු මහත් වූ දිව්ය්සම්පත් පහළ විය. එබැවින් දානාදී වූ කුශලධමර්යෙශහි මහත් වූ විපාක ඇති බව ඉඳුරා දන්නා ශ්රාද්ධාවන්ත සත්පුරුෂයන් විසින් දිව්ය ලෝක මනුෂ්යනලෝක දෙක්හි උපදවා සියලු සැපති සාධා දෙන උතුම් වූ දානශීලාද කුශල ධර්මෝය නම් කළමනා දෙයෙක් ම ය යි කිව. එ තෙපුල් අසා ඒ භික්ෂුමන් වහන්සේ මහත් වූ ආශ්චය්ය්් යට පැමිණිසේක.
ඒ දිව්යයස්ත්රීදතොමෝ එ දවස් රාත්රි ය පහන් වූ කල්හි භික්ෂුස සඞඝයාවහන්සේට ආරාධනා කොට දිව්යීමය වූ5 කන බොන දෑ ආදිය එළවා තමා සිය අතින් වළඳවා ඉක්බිති ශ්රීමමහා බෝධීන් වහන්සේ වඳනා පිණිස එ ම භික්ෂූනන් වහන්සේ හා කැටු ව ම ________________________________________
1. අනිකෙක් 2. මම්මය 3. කිලිටුව 4. පතාකා 5. දිව්යා වූ
238 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය නික්ම අතරමගැ ලැගි ලැගි තන්හි දන් දෙමින් මහබෝ පිසයට ගොසින් බුදුන්ගේ ජයමහාබෝධීන් වහන්සේට දිව්යෙමය වූ ධජපතාකයෙන්2 හා නොයෙක් වර්ණමගන්ධසසම්පන්න දිවකුසුමයෙන් හා එසේ ම දිව්යොමය වූ පහනින් හා සුවඳ සුණු සුවඳදුම් ආදියෙන් පූජා කොට ඉක්බිති භික්ෂූ න් වහන්සේට සිවුරු පිණිස දිව්යමවස්ත්රජ දන් දී වැඳ අවසර ගෙන පෙරළා අවුත් එ ම වනමැද රන්විමනැ වෙසෙමින් නොයෙක් පින්කම් කොට තව්තිසාදෙව්ලොවැ උපන. භික්ෂූ්න් වහන්සේ ද ඒ ආශතය්ය්ෙ ය ඒ ඒ තන්හි ප්රතකාශ කෙරෙමින් බොහෝ දෙනා කුසල් කිරීමෙහි යොදවා වදාළ සේක. එසේ හෙයින් එබඳු දුක්පත් ගැහැනි පවා බුදුසස්නෙහි ප්ර සාද උපදවා බුදුන්ගේ ශ්රීඳමහා බෝධීන් වහන්සේට ස්වල්ප වූ ඉතා දළ වසත්රදයක් පමණ පුදා දෙවන දවස් එබඳු දිව්ය සම්පතක් ලද්දී ය යි දැන නුවණැති සත්පුරුෂයන් විසින් කම්පල අදහා බුද්ධරත්නය, ධර්මනරත්න ය, සඞඝරත්න ය යන ත්රිනරත්නය උදෙසා තමතමා ශක්තිපමණින් පූජාසත්කාර කොට එ ම කුශලානුභාවයෙනි මතු සියලු සම්පත් සාධාගන්නට උත්සහ කළ මැනැව. කියන ලදුයේ මැයි:- “ එවං විධා’පි කපණා ජිනසාසනම් හි කත්වාල පාසාදමථ ථූලකුචෙලකෙන, පූජෙත්වා දිබ්බවිභවං අලභීති ඤත්වාහ පූජාපරා භවථ වත්ථුාසු තීසු සම්මා” -යි. මෙ තෙකින් මෙ නන්දි රාජවගැ සතර වන කපණාවස්තුව කියා නිමවන ලදී. ________________________________________
15. කඤ්චනදේවි වස්තුව තවද මේ නන්දිදරාජවගැ පස් වන කඤ්චනාදෙව් වස්තුව කවර යත්? යටැ ගිය දවසැ දඹදිවැ සියලු නගරාඞගසම්පත්තීන් පරම දර්ශසනිය වූ දෙවපුත්රද නම් වූ නුවරෙක් විය. ඒ නුවරැ මනුෂ්යූයෝ බොහෝ සේ පාත්රතමහ නම් වූ පූජාවක් කෙරෙති - හේ කෙසේ වූ පූජාවෙක් ද යත්? ________________________________________ 1. පියස 2. පතාකායෙන්.
නන්දි රාජ වර්ග්ය 239 එක් සමයෙක්හි ඒ නුවරැ රාජ්ය ය කරන රජ්ජුරුවෝ රන් රිදී මුතු මැණික් වෙරළුමිණි පබළු ආදී වූ සත්රුවනින් විසිතුරු වූ මනහර කර්මාණන්ත ඇති සර්වෙරත්නමය වූ රථවාහනයක් කරවා නොයෙක් රථාලඞකාරයෙන් සරහා එළඇඹුලපෙතතෙහි පැහැ සමාන වූ මාහැඟ ඇළිඅසුන් සතර දෙනකු ඒ රථයෙහි යොදා සුශික්ෂි ත වූ ශිල්ප දන්නා ස්වර්ණ කාරයන් ලවා සත්රුවනින් ම විසිතුරු කොට අසුරියන් උස උණදණ්ඩක් කරවා සරහන ලද සත්රුවන් රථයෙහි ඒ උණදණ්ඩ සිටුවා අප බුදුන් බුදු ව වැඩහුන් පන්සාලිස් අවුරුද්ද මුළුල්ලෙහි අහර වැළැඳූ ශෛලමය පැත්රාුධාතූන් වහන්සේ මිණිමතුදැල් ආදියෙන් අගඞ්කාර කොට සරහා සතුරුවන් උණදඬු1 මුදුනෙහි වඩා මුළු නුවර දෙව්පුරයක් සේ සරහා මහ‍වේදෙපසැ ධජපතාක නංවා පූර්ණුඝටපූර්ණුකලසපඞක්තීන් තබවා2 තන්හි තන්හි තිරිකුඩම් තනවා වටැ වැටපහන් ලවා රන් රිදී රඹතොරණ ඇගැ ආදියෙන් අලඞකෘත කොට අපමණ වූ නොයෙන් පූජාවිධීන් පාත්රතධාතූන් වහන්සේ නුවරැ ප්රටදක්ෂිෙණා කරවා නැවැත එ ම නුවරැ මධ්යනයෙහි සරහන ලද රත්නමණ්ඩපයෙකැ විසිතුරු වූ ඇතිරි අතුළ පරමාදර්ශ නී ය වූ ආසනයක් මත්තෙහි පාත්රාවධාතූන් වහන්සේ වඩා හිඳුවා සත්දවසක් මුළුල්ලෙහි මහත් වූ පූජා සත්කාරයෙනි රාත්රීූ බණක් කියවති. ඒ කල්හි ඒ ඒ ජනපදයෙහි වසන බොහෝ මනුෂ්යණයෝ ද දිව්යහනාගසුපර්ණසයක්ෂෂරාක්ෂෝසසිද්ධවිද්යාසධරාදීහු ද මනුෂ්යත වේශයෙන් බොහෝ සේ ඒ පූජාසමගමයට අවුත් වදනාහ. මෙසේ ඒ පූජා උත්සවය එතා ආශ්චය්ය්ජාසවත් විය. එකල්හි එක් දිව්යස නාගරාජයෙක් බණපිරිස් කෙළවැරැ හුන්නා වූ ඉතා විශිෂ්ට වූ රූ ඇති කන්යා ස්ත්රීක වූ එක් කුමාරිකාවක3 දැක ඒ කුමාරිකාව කෙරෙහි පිළිබඳ සිත් ඇති ව නොයෙක් පරිද්දෙන් යාච්ඤා කොට ලබාගත නො හී ඒ කුමාරිකාවන්ට කිපී අතට නොවත් කළ තෙල් පහනින් දවති කීවා සේ මට නොලැබෙන මෑ දැන් ම මරමි යි සිතා විෂධූමයක් හැරැපි ය. එ කල්හි ඔහු විසින් හරන ලද විෂධූමයෙන් ඒ කුමාරිකාවන්ගේ ශ්රයද්ධාබලයෙන් කිසි උපද්රසවයක් කොට ගත නො හිණ. ඒ ආශචය්ය්් ඒ දැකත් නොපසුබස්නා ක්රොිධ ඇති නාරජ්ජුරුවෝ නැවත ඒ කුමාරිකාවන්ගේ දෙපත්ලෙහි පටන් සියලු ශරීරය රන්දැගැබෙකැ සමන් මල් දමක් සිසාරන්නා සේ දරණ වැලයෙන් වෙළාගෙන ඉස්මුදුනෙහි පෙණය තබා භය ගන්වමින් ________________________________________ 1. උණදණ්ඩ 2.තබ්බවා 3. එක්තරා කුමාරිකාවක්
240 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
සිටගත්හ. මෙසේ සකලශරීරය දරණවැලයෙනි වෙළා තමන් ඉස්මුඳුනෙහි පෙණය තබා භය ගන්වන්නා වූ නාරජ්ජුරුවන් කෙරෙහි කිසි භයක් නො කොට ධ්යා නයට සමවන්නා සේ එකඟ වූ සිතින් අන්යකවිහිත නො ව තමන් අසන්නා වූ ධර්ම්ය ම අකුරෙන් අකුරු පදයෙන් පදය මඳකුත් නො පිරියෙළා අසන් නාහු ම ය. එසේ ශ්රනද්ධාවෙන් අසන්නා වූ ධර්ම යෙහි බලයෙන් කුමාරිකාවන්ග් ශරීරයට ස්වල්පමාත්ර යකුත් දුකෙන් නම් නො වී ය.
ඉක්බිති ඒ රාත්රිනය පහන් වූ කල්හි මනුෂ්යරයෝ මහත් වූ ආශ්චය්ය්ඒ රයට පැමිණ මේ කිමෙක් දැයි කාරණා විචාළහ. එ වේ ලෙහි කුමාරිකාවෝ ආදියෙහි පටන් මේ සියලු කථාප්රකවෘතිතිය නො වරදවා ම විස්තර කොට කියා ඉක්බිති සත්ය්ක්රිායා කරන්නාහු; ඉදින් මම මේ මනුෂ්ය ලෝකයෙහි උපන් දවස් පටන් ගෙන අද දක්වා ඒකාන්තයෙන් ම බාලබ්ර ම්හචාරී වීම් නම් ඒ සත්යගවචනය හේතුකොට ගෙන මේ නාරජ්ජුරුවෝ තමන්ගේ දරණවැල බන්ධඒනයෙන් වහා ම මා උනා හැරැපියත් ව යි; තවද යම් බණ ඇසීමක් හොතුකොට ගෙන1 හෙවත් මහත් වූ ශ්රයද්ධාසම්පත්තීන් යුක්ත ව බණ අසන්නාව වූ මම ඒ අසන්නා වූ ධර්ම්යෙහි ආදරයෙන් ම මෙබඳු මා කෙරෙහි බුද්ධානුරාගයෙනි කාම‍ාතුර ව නොයෙක් පරිද්දෙන් යාච්ඤා කරන්නා වූ මේ නාරජහු කෙරෙහි ඒකාන්තයෙන් මාගේ කායවඩ්මනඞ යන ද්වාරත්රජයෙන් ක්ෂ්ණමාත්රායකුත් අවසරයක් නො කෙලෙමි වී නම් මේ සත්යනවචනය හෙතුකොට මේ නාරජ්ජුරුවෝ වහා ම හැරැපියත් ව යි, තවද තමන්ගේ මනොරථපූරණයට මා නොලැබුණු හෙයින්2 කොපයෙන් දිලිහී මා මරණ පිණිස විෂධූමය හළුවා වූ මේ නාරජහු කෙරෙහි කොපයෙක් ඉදින් එකවිටෙකත් මා සිත්හි නූපන්නේ වී නම් ඒ සත්යරවචනය හෙතුකොට ගෙන මේ නාරජ්ජුරුවෝ වහා මා හැරැපියත් ව යි; තවද බණ අසන්නා වූ මම මහත් වූ ආදර ගෞරවයෙන් යුක්ත ව භක්ති ප්රෙොමසහිත ව බණ ඇසීම් නම් ඒ සත්යයවචනය හෙතුකොට ගෙන මේ නාරජ්ජුරුවෝ මා කෙරෙහි මෙත් සිත් පතුරුවා තමන් සිතැ උපන් කොපය සංසිඳුවා වහා මා හැරැපියත්ව යි; තවද මේ තුන්යම් රාත්රි යෙහි මෙබඳු විෂඝොරසර්පහරාජයක් සකල ශරීරය තමාගේ දරණවැල යෙනි වෙළාගෙන මා හිස්මුඳුනෙහි පෙණය තබා මෙසේ භය ගන්වමින් සිටියදී එහි භයක් නො කොට මා අසන්නා වූ බණෙහි මුලැ පටන් අග දක්වා අකුරෙන් අකුර පදයෙන් පදය මඳකුත් ________________________________________
1. කරණ කොට ගෙන (හැම) 2. බැවින්
නන්දි රාජ වර්ගනය 241
නො පිරිහෙළා ඉඳුරා සිත හෙළා ඇසීම් ම ය. එසේ හෙයින් ඒ සත්ය්වචනය හෙතු කොට ගෙන මේ නාරජ්ජුරුවෝ වහා මැ හැරැපියත්ව යි කියා මෙසේ සත්ය ක්රිායා කළහ.
එසේ හෙයින් කියල ලදී:-
“ බ්රකහ්මචාරීනසොනාහං1, යඤ්ජාතා ඉධ මානුසෙ,
තෙන සච්චෙන මං නාගො, බිප්පමෙව පමුඤ්චතු.
කාමාතුරස්ස නාගස්ස, නොකාසමකරීං යතො,
තෙන සච්චෙන මං නාගො, බිප්පමෙව පමුඤ්චතු.
වියවාතෙන ඛිත්තස්ස, කුපිතස්සො රගස්ස’හං,
අකුද්ධා තෙන සච්චෙන, සො මං ඛිප්පං පමුඤ්චතු.
සද්ධම්මං සුණමානාහං, ගරුගාරවභත්තියා,
අස්සොසිං තෙන සච්චෙන, බිබ්බං නාගො පමුඤ්චතු.
අක්ඛරං වා පදං වාපි, අවිනාසෙත්වා ච ආදි‍තො,
අස්සොසිං තෙන සච්චෙන, බිප්පං නාගො පමුඤ්චතු” යි.
මෙසේ සත්යතක්රිියා කළ ඉක්බිති ඒ කුමාරිකාවන් කෙරෙහි අතිප්රතසන්න වූ නාරජ්ජුරුවෝ දරණවැල ගලවා හකුළුවා ගෙන තමන්ගේ එක ශරීරයෙහි සියගණන් පෙණ2 මවාගෙන කුමාරිකාවන් පෙණගබ්හි3 වඩා හිඳුවා බොහෝ නා මෙණෙවියන් හා සමඟ උදක පූජා නම් මහත් වූ පූජාවක් කළහ. ඒ දැක ආශ්චය්ය්ල වත් වූ දෙවපුත්ර,නුවරැ වැසි බෝහෝ මනුෂ්ය්යෝ අටළොස් කෙළක් පමණ ධනරාසීන් පූජා කළහ හේ එසේ ම ය. මේ ලොකයෙහි තුනුරුවන් කෙරෙහි කරන ලද ශ්රමද්ධාව හා සමාන වූ සත්ත්ව්යන්ට කැමැති කැමැති වස්තු දෙන්ට සමත්ථර වූ මිත්ර්යෙක් නැත් ම ය.4 ඒ කුමාරිකාවන්ගේ ශ්රැද්ධාබලයක් බලව්. එබඳු විශඝොරසර්‍ැතරාජයන් හා කිසි නෑසියකමක් නැති මනුෂ්යැයෝ පවා නොයෙන් කෙළගණන් වස්තු දීමෙන් මෙසේ බොහෝ පූජා සත්කාර කළහ. මෙසේ ඒ කුමාරිකාවෝ මතු ලබන ස්වර්ගේමෝක්ෂස සම්පත් තබා මේ ජාතියෙහි ම අපමණ වූ භාභොගනම්පත් ලදහ. එසේ හෙයින් තමහට වැඩ කැමැති ශ්රණද්ධාවන්ත ස්ත්රීමපුරුෂයන් විසින් තුනුරුවන් කෙරෙහි ආදරගෞරයයෙන් යෙදී භක්ති ප්රෙරමසහිත ව වාසය කළ මැනැවි. ________________________________________ 1. “බ්ර හ්මචාරී අහොසාහං” - 2. පෙණ සියයක් 32. පෙණ ගොබ්හි 4. නැත්තේ ම ය.
242 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
කියන ලද මැයි :-
“ නත්ථි සද්ධාසමො ලොකෙ, සුහදො සබ්බකාමදො,
පස්සථ’ස්සා බලං සද්ධා, පූජෙන්තෙ වං නාරොරගා.
ඉධ ලොකෙච සා’ලත්ථධ, භවභොගමනප්පකං,
තයමා ය‍ච ඬෙන කාතබ්බං, රතනත්ගයගාරවං”යි.
මෙසේ ලබන ලද මහත්වූ සම්පත් ඇති ඒ කුමාරිකාවෝ තමන්ගේ ජීවිතාන්තය දක්වා පුරුෂයන් ළං නොවී කුමාරිබ්රතහ්ම වීය්ය් ය රක්ෂාර කොට ආයුකෙළවරැ ඒ ආත්මභාවයෙන් මිය එ ම දෙවපුත්රමනුවරැ රාජ්යිය කරන්නා වූ දෙවපුත්රම රජ්ජුරුවන් ගේ අගමෙහෙසුන්1 බිසවුන් කුසැ පිළිසිඳ දසමස්ඇවෑමෙන් මවුකුසින් බිහි වූහ. ඒ කුමාරිකාවන් මවුකුසින් බිහි වූ දවස් ඒ සියලු දෙවපුත්රු නුවරැ හැමතන්හි සත්රුවන් වැසි වසෙපී ය. එසේ හෙයින් ඒ කුමාරිකාවන්ට නම් තබන දවස් “ කඤ්චන දෙවී” ය යි නම් තුබූහ. ඒ කුමාරිකාවෝ වනාහි බැලු බැලු වන්ට ප්ර සාද එළවන්නාහ. දෙවඟනක මෙන් විශිෂ්ට වූ රූ ඇතියහ. යහපත් වූ ඡවිපහස් ඇතියහ.
ඔවුන්ගේ2 මුඛයෙන් මහනෙල් මල් සුවඳ හමයි. ශරීරයෙන් සඳන් සුවඳ වහනය වෙයි. සියලු ශරීරයෙන්හිරුමඬල සේ රශ්මි නික්මෙයි. සියලඟින් නික්මෙන්නා වූ රශ්මිකඳම්බයෙන් සතර රියන්ගබ‍සඩාව රෑ දෙවෙහි වෙනසක් නොවී බබළයි. එහි පහන් ලුව මැනැවැයි නැත. සියලු ගබඩාව ශරීරාලොකයෙන් ම ඒකාලෝක ව බබළයි. මෙසේ මෙබඳු ඒ කුමාරිකාවන්ගේ රූපසම්පත්තිය මුළුදඹදිවැ හැමතැන්හි ප්රේසිද්ධ විය. ඉක්බිති ජම්බුද්වීපවාසී වූ සියලු රජදරුවෝ ම ඒ කුමාරිකාවන් පිණිස ඔවුන්ගේ පියරජ්ජුරුවන්ට වෙන වෙන පඬුරු පාක්කුඩම් එවූහ. එතෙකුදු වුවත්3 ඒ කුමාරිකාවෝ තමන් ප‍ඤ්චකාමයෙහි ඇල්මක් නැති හෙයින් පියරජ්ජුරුවන් අනුදන්තාගෙන මෙහෙණවරකට ගොස් මහණ ව නොබෝ දවසෙකින් විදර්ශනනා වඩා සිවුපිළිසිඹියාපත් රහත් ව බුදුසසුන් බැබළවූහ.
මෙසේ ඉතා ළදබොළඳ එබඳු බාලකුමාරිකාවෝ පවා තමන් කෙරෙහි බුද්ධානුරාග ඇති නාරජහුගේ තෙපුල් නො ගෙන ඔහු විසින් කරන ලද නොයෙක් වැසන ඉවසා එකඟ වූ සිතින් ආදර සහිතව බණ අසා තමන්ගේ ගුණයෙහි ප්ර සන්න වූ නාරජහු විසින් කරන ලද උදකපූජා නම් මහත් වූ පූජාවක් හා එසේ ම පහන් සිත් ඇති මනුෂ්ය්යන් විසින් ගලවා දමන ________________________________________
1. අගමෙහෙසුන් වූ 2. ඇගේ 3. -උවත්
නන්දි රාජ වර්ග්ය 243 ලද ආභරණ ආදී වූ අටළොස් කෙළක් පමණ ධනරාසින් පූජා ලැබ ජීවිතාන්තවය දක්වා අත්යකන්තනිර්මිල වූ කුමාරි බ්ර හ්මචය්ය්ම් ය රක්ෂාඳ කොට එ ම කුශලානුභාවයෙන් දෙවන ජාතියෙහි පරම්පරානුගත අත්යවන්තනිර්ම ල වූ රාජවංශයෙහි ඉපද මුළු දඹදිවැ රුවන් වැසි වස්වා අපමණ වූ නොයෙක් ශ්රීව සම්පත් ලැබ සිත් වූ පරිස්දෙන් සැප විඳ සසුන් වැද මහන ව නිවන් පුරසිරි ලදහ. එබැවින් පින්වත් සත්ත්වසයෙනි. තොප හැම විසිනුදු එපරිද්දෙන් ම හැමකල්හි අප්රතමාද ව කුසල් කොට මතු ස්වර්ගනමොක්ෂපසඞඛ්යාුත උභයාඡිසිඩිය කරන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි. කියන ලදුයේ මැයි:- “ සුත්වාින සාකරවසෙන කුමාරිකෙචං, ධම්මං හි සීලමමලං පරිපාලයන්ති, ලද්ධාන නෙකවිභවං විභවං පයාතා මං හො පඹජ්ජථ සදා කුසලප්පනොගෙ” -යි මෙ තෙකින් මෙ නන්දිුරාජවගැ පස් වන කඤ්චනදේවි වස්තුව කියා නිමවන ලදී. ________________________________________ මෙ තෙකින් මේ සද්ධර්මාපලඞකාරයෙහි නන්දිිරාජවර්ග නම් වූ සවන පරිච්ඡේදය නිමි. ________________________________________ 7. පරිච්ඡේදය 7. යක්ඛවඤ්චිත වර්ගාය 16. යක්ඛවඤ්චිත වස්තුව තවද මේ සද්ධර්ම්ලඞකාරයෙහි යක්ඛවඤ්චිත වහැ පමු වන යක්ඛවඤ්චිත වස්තුව* නම් කවරැ යත්? එහි පිළිවෙළ කථාම මෙසේ දතයුතු. අප මහා ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ යටැ දිවකුරු බුදුන් සමයෙහි සතරපදයෙන් යුක්ත ගාඡාමාත්රහයක් අසා අමාමහනිවන් දක්නට නිසි උපනිඃශ්ර්යසම්පත් ඇතිසේක් මේ ලොකයෙහි අවිද්යා නැමැති අන්ධඋකාරයෙන් මූඪ ව ජාතිජරා මරණ නැමැති යක්ෂාිධිගෘහිත වූ භව නැමැති මහවනයට වැඳ අමාමහනිවන් නැමැති අභයපුරයට වදනා වූ පිළිවෙත් නැමැති ________________________________________
- “යක්ඛස්ස පලායිනවත්ථු ” (සහ.)
244 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය රජමහවත් නො දැක මා මුළා ව ඇවි ද කෙලෙස් නැමැති පසමිතුරන්ට අසු ව තෘෂ්ණා නැමැති බන්ධළනයට පැමිණ අපමණ දුක් ගන්නා වූ බොහෝ සත්ත්වණවර්ගනයා දැක උපන්නා වූ මහකුලුණු ඇති ව ඔවුන් ඒ දුකින් මුදාගැන්මට නිසි උපාය සොයා නො බුදු ව නොපිළිවන් බව දැන භවදුර්ග්යට වැද බුද්ධකාරකධර්ම යන් මුහුකුරුවා ප්රකඥාවීය්ය්ටයා නැමැති බාහුබල වික්ර‍මයෙන් සංසාර නැමැති මහවනය ප්රරදාලනය කොට බොධ්යලඞඝණ1 නමැති මහඑලියට බැස දසපාරමිතා නැමැති දසමහා යෝධයන් පිරිවරා විදර්ශමනා නැමැති රජමහවතට බැස ප්රාඥා නැමැති හස්තයෙන් ආශ්ර‍වක්ෂියකරඥාන නැමැති ජයකොන්තය ගෙන ආධ්යාෙත්මික වූ කෙලෙස් නැමැති සතුරන් සාධා විමුක්ති නැමැති සේසත් නංවා අභිත්ඵල නැමැති මිණි ඔටුනු පැළැද මුළුලොවැ බුද්ධරාජ්යනයට පැමිණ යාච්ඥාතාඥාන නැමැති හස්තයෙන් දෙශනා නැමැති බඞ්ගපත්ර ය ගෙන විනෙයජන2 නැමැති සෙවකජනයන්ට පීඩා කරන්නා වූ කෙලෙස් නැමැති සතුරන් සාධා තෘෂ්ණා නැමැති බන්ධනනයෙන් මුදන ලද එ ම විනෙයජන2 නැමැති මහසෙනඟ පිරිවරා චතුපාරිශුද්ධිශීල නැමැති සුදු වැලිතලා ඇති පසළොස්වරණධර්මි නැමැති මිණිතොරණ පඞක්ති ඇති සතර ඍද්ධීපාද නැමැති කල්පවෘක්ෂ සතරක් ඇති සතර බ්ර්හ්මවිහරණ නැමැති පියුම් විල් සතරක් ඇති සතර සතිපට්ඨාන නැමැති මහපා පඞක්ති ඇති කීර්ති නැමැති ධ්වඩමාලාවන් ඇති සමාපත්ති නැමැති මහපවුරු ඇති කෙලෙස් නැමැති පසමිතුරන් වැද්ද නොහැකි සතර ආය්ය්ි ව මාර්ගර නැමැති වහසල්දොර සතරක් ඇති සප්තබොධ්යමඞගධර්මව නැමැති සල්පිල්පඞක්ති ඇති සප්න විධ ආය්ය්රක ධන නැමැති රුවන් ගබඩා ඇති අර්භිත්ඵල නැමැති මහාපායෙකින් මුඳන් පැමිණ සිටියා වූ සොපාදිශෙෂනිර්වාඵණධාතු නැමැති ශාන්ත පුරයට වැද ධ්යායනසුව නැමැති ජයපාත්රාය කෙට ශ්රානවක මෛත්රීවකරුණා නැමැති අඞගනාවන් දෙදෙනා අගබිසෝ කොට සමාපත්ති නැමැති රාජසම්පත් වඳදා පන්සාලිස් අවුරුද්දක් බුද්ධර‍ාජ්ය කොට නිරුපදිශෙෂනිවාණධාතු නැමැති අභය පුරයට වන් කල්හි3 හෙවත් අප බුදුන් පිරිනිව් කල්හි දඹදිවැ මධ්යතමණ්ඩලයෙහි කොසොල් රජ්ජුරුවන් සන්තක ජනපදයෙකැ තුණ්ඩ4 නම් වූ ගමෙක් වි ය. ඒ ගම්හි වසන බුද්ධදාස නම් මනුෂ්ය්යෙක් “ජීවිතාන්නය ද ක්වා ________________________________________ 1. බෞද්ධාඞගන 2. චෛතෙය- 3. පැමිණිකල්හි 4. කුණ්ඩ
යක්ඛවඤ්චිත වර්ග්ය 245 බුත්සරණ යෙමි. බුදුහු මට පිහිටසේක. ආරක්ෂාණ නමුත් වන සේක. ක්ෂෙසමස්ථාන සේක. අභයස්ථාන නමුදු වන සේක. උතුම් වූ පිහිටෙක් නමුදු වනසේකැ”යි මෙසේ ජීවිතපරියන්ත කෙට බුත්සරණ ගෙන වාසය කෙරෙයි. එ සමයෙහි එක්තරා දනව්වැසි මනුෂ්යියෙක් ඒ ඒ ජනපදයෙහි ඇවිද ගෙන ඒ බුද්ධදාස නම් උපාසකයන් වසන තුණ්ඩ1 නම් ගමට අවුත් එ ම උපාසකයන්ගේ ගෙයි නවාතැන් ගත. ඒ ආගන්තුක ව ආවා වූ දනව්වැසි පුරුෂයාගේ ශරීරයෙහි පළමු එක් යක්‍ෂයෙක් ආවෙශ ව බොහෝ සේ පීඩා කෙරෙයි. ඒ දවස් ඒ පුරුෂයා ඇතුළුගමට වදනා වේලෙහි මෙ තෙක් දවස් ආවෙශ වන යක්ෂ.යා ඒ ගමැ වසන බුද්ධදාස නම් උපාසකයාගේ ගුණතෙජනිසින් ඔහු වසන ගෙට වැද්ද නො හී ඒ දනව්වැසි ආගන්තුක පුරුෂයා හැර නැවත ඔහු ගමින් පිටත් වූ කලැ අල්වමි යි සිතා සත් දවසක් මුළුල්ලෙහි ගමින් පිටතැ බලා සිටියේ ය. ඉක්බිති ඒ දනව්වැසි පුරුෂයා සත්දවසක් එහි වැස අට වැනි දවස් තමාගේ ජනපදයට යනු කැමැති ව ගමින් පිටත් විය. එකලැ ඔහු දැක යක්ෂුයා බලාත් කාරයෙනි වැදලා හුන් ණය දරන2 එකකු අවසරයක් බලා මෙ විටැ කුමක් කෙරෙම් දැයි ගසා අලාවා ගන්නා සේ ඔහු අල්වාගත. එකලැ දනව්වැසි පුරුෂයා එම්බා, තෙපි මෙ තෙක් දවස් කොයි ගියා දැයි විචාළේ ය. එවෙලෙහි යක්ෂඅයා කියනුයේ එම්බල පුරුෂය. තා අල්වාගන්ට අවසරයක් නැති හෙයින් මේ සත්දවස මුළුල්නෙහි ම අවසරයක් බල බලා මේ තැනැ සිටියෙමි යි කී ය. එ බසට දනව්වැසි මනුෂ්ය්යා කියනුයේ එම්බල යක්ෂමය, මාගෙන් තට ප්ර යෝජන කිම් ද? කවර කාරණයක් පිණිස මා අල්වයි ද, කුමක් දෙම් දැයි විචාළේ ය. ඉක්බිති යක්ෂ්යා කියනුයේ එම්බල පින්වත, මම සාදුකින් පීඩිත යෙමි. එසේ හෙයින් මට අනික් දෙයෙකින් ප්රලයෝජන නැත බතක් දෙව යි කී ය. එ බසට දවස්වැසි පුරුෂතෙම එම්බල යක්ෂ‍ය, එසේ තට ආහාරයෙන් ප්ර යෝජන ඇතිකලැ ඇතුළුගමැ දී මා කුමක් පිණිස නො ඇල්වී දැයි කී ය. එවෙලෙහි යක්ෂරයා එම්බල පින්වත, තා හුන් ගෙයි බුත්සරණැ3 පිහිටි උපාසකයෙක් වෙසෙයි. මම ඔහුගේ තෙජසින් නා හුන් ගෙට වැද්ද නො හී ගමට පිටතැ ම සිටියෙමි යි කී ය. එ තෙපුල් අසා දනව් වැසි පුරුෂතෙම බුත්සරණ නම් කෙබඳු දෙයක් බවත් පළමු තමා නොදන්නා හෙයින් එම්බල, ඒ පුරුෂයා කුමක් කියා බුත්සරණ ගනී දැයි විචාළේ ය. ________________________________________ 1. කුණ්ඩ 2. නයිදරණ 3. බුදුන් සරණ
246 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
එ වෙලෙහි යක්ෂ යා කියනුයේ “බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමී” යි කියා මෙසේ බුත්නරණ ගතැයි කී ය. එ තෙපුල් අසා ඒ දනම් වැසි මනුෂ්යෂතෙම මේ යක්ෂතයා උපායෙකින් වඤ්චා කොට මා ගැලවුණ මැනැවැයි සිතා එසේ වී නම් යක්ෂණය, මමත් බුත්සරණ යෙ මි යි කියා “බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි” යි කී ය මෙසේ ඔහු බුත්සරණ යෙ මි යි කී ඇසිල්ලෙහි ම යක්ෂෙයා ඉතා භයපත් ව මහ හඬින් ගුගුරා වෙවුළ වෙව්ළා1 දිවපි ය. මෙසේ “බුත්කරණ යෙමි” යන වචනය නම් මෙ ලොවැ වන්නා වූ සියලු භය උපද්රපව වළකන්නේ ය.2 පරලොවැ ස්වර්ගනමෝක්ෂ සම්පත් සාධා දෙන්නේ ය. හේ එසේ මැයි.
මේ “බුද්ධ3” යන වචනය නම් අමනුෂ්යභයන්ට භය එළවයි. බුදුන් කෙරෙහි ආදරභකිත් ඇත්තාහට හැමතැන්හි ම සන්තොෂයක් ම එළවයි. මේ “බුද්ධ” යන වචනය නම් සියලු උපද්ර වයන් නසන්නා වූ ඉතා ප්ර ත්යෙක්ෂක වූ අත්දුටු ඖෂධයක් හා සමාන ය. සංසාර නැමැති රාක්ෂමසයාට දිව්ය්මන්ත්රායක් හා සමාන ය. ජරාමරණ නැමැති දළසඟළක් ඇති සතර අපා නැමැති පා සතරක් ඇති මෘත්යුයමාරා නැමැති සොඬක් ඇති නිරන්තරයෙන් වහනය වන්නා වූ කෙලෙස් නැමැති මදජලධාරාවන් ඇති ඉතා දරුණු වූ වැළැකිය නොහැකි සංසාර නැමැති හස්තිරාජයා රැදවීමට හෙවත් දමනය ලීමට4 තියුණු වූ විදුරුඅකුස්සක් වැන්න සංසාර නැමැති යක්ෂටයාට ඉතා අද්භූත වූ මාහැගි යන්ත්රවයක් වැන්න.
එසේ හෙයින් එබඳු දරුණු වූ චණ්ඩපරුෂ යක්ෂනතෙම සරණයෙහි පිහිටියා වූ ඒ පුරුෂයා දැක උද්විග්න ව මහත් වූ භයට පැමිණ ලොමුදැහැගත් ශරීර ඇති ව භයින් තැතිගෙන අත්බඹරක් සේ බමමින් හිරුදුටු අන්ධරකාරයක් සේ ද සැඩපවනින් දිටු පුළුන් රළක් සේ ද ආසන්නයෙකැ නො රඳා දිවපී ය. එ බැවින් රාජභය චොරභය ශත්රැ භය5 අග්නිභය උදකභය යක්ෂයභය ප්රෙවතභය ආදීන් වන්නා වූ යම් කිසි පීඩාවෙක් ඇද්ද, ඒ සියල්ලෙන් ම කිසි දුකක් නොවනු කැමැත්තා වූ සත්ත්ව යන් විසින් තුනුරුවන් සරණ ගත මැනැවි. කියන ලද මැයි.
“ බුද්ධො’ති වචනං එතං, අමනුස්සානං භයාවහං,
බුද්ධහත්තිකජන්තුනං, සබ්බදා මුදමාවහං.
සබ්බොපද්දවනාසාය, පච්චකඛං දිබ්බමොයධං,
දිබබ්බවන්තං මහාතෙජං, මහායන්තං මහබ්භුතං.
________________________________________
1. භයින් වෙව්ල වෙව්ලා 2. වළකණු පිණිස වන්නේ ය. 3.බුද්ධො 4. කරලීමට 5. ශ‍ාස්ත්රතභය
යක්ඛවඤ්චිත වර්ගනය 247
තස්වා සො දාරුණො යක්ඛො, දිස්වා තං සරණො ඨිතං,
උබ්බි‍ග්ගො ව භයප්පත්තො, ලොමහට්ඨො ව ජඹහිතො.
භමන්තො ධාවී තං දිස්වා, තිමිරොව සුරියුග්ගතො,
සිබ්බලිතුලභට්ටංව, චණ්ඩවාතෙන ඛණ්ඩිතා.
යං දුක්ඛං රාජචොරාරියක්ඛපෙතාදිසමහවං,
නිච්ඡන්තෙන මනුස්සෙන, ගත්තබ්බං සරණත්තයං”යි.
තවද යමෙක් මුවලොවට අග්රඛදක්ෂි්නණාභි වූ1 බුද්ධරත්නය ද, එ ම බුදුන් විසින් ෙදසන ලද ස්වාක්ඛ්යාොතනාදිගුණොපෙත සපය්යාෙක ප්තිකනවලොකොත්තරසද්ධර්මයසඞඛ්යිතධර්ම්රත්නය ද, ඒ ධර්මොය වූ පරිද්දෙන් පිළිපදනා සුප්රයතිපන්තතාදිගුණගණාඞග සඞගත අෂ්ටාය්ය් පිපුද්ගලසඞඝරත්නය දයන තුනුරුවන් සරණ ගියේ වී නම් ඒ තෙම මතු ඒ කුශලානුභාවයෙන් ලබන ලද මාර්ගගප්‍රඥා2 නැමැති ඇසින් දුඃභසමුදයාදී වූ චතුරාය්ය්ර් සත්යාය ඒකාන්තයෙන් ම දක්නේ ය. හෙවත් එ ම කුශලානු භාවයෙන් දිව්යනමනුෂ්යතසම්පත් විඳ කෙළවරැ රහත් බවට පැමිණ චතුස්සන්යා්වබෝධය කරන්නේ ය. එසේ හෙයින් කියන ලදී:-
“ යො ච බුද්ධඤ්ච ධම්මඤ්ච, සංඝඤ්ච සරණං ගතො,
චත්තාරී අරියසච්චානි, සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සති” යි.
ඉක්බිති ඒ දනව් වැසි පුරුෂයා සරණගමනයෙහි මහත් වූ ගුණානුබාව හා ආනිසංසය ප්රෂත්යහක්ෂුයෙන් ම දුටු හෙයින් බුදුන් කෙරෙහි මහත් වූ ගෞරව ඇති ව භක්තිප්රෙ‍ම සහිත ව එ තැන් පටන් “ජීවිත පරියන්තං බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමී” යි මෙසේ සරණ ගත ව එ ම සරණගමනයෙහි ආනුභාවයෙනි ජීවිතාවසානයෙහි නිඳා පිබිදියාක් හුමෙන් දිවයලොකයෙහි උපන. මෙසේ සරණ ගතයන් දැක ඉතා දරුණු වූ චණ්ඩපුරුෂයක්ෂපයෝ පවා මහත් භයින් තැතිගෙන පහ ව පලා යන්නාහ.එසේ හෙයින් පින්වත් සත්ත්වියෙනි, තොප හැම විසිනුදු තිසරණැ පිහිටා සැණ ශීලය රකෂා කොට සියලු අකුශලකර්මොයන් දුරු කොට හැර මෙ ලොවැ නොයෙක් උපද්ර‍වයෙන් මිදී පරලොවැ සියලු දිව්යැමනුෂ්යෙසම්පත් විඳ කෙළවරැ ජරාමරණ රහිත වූ නිවන් සැපත් සාධා ගන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි කියන ලදුයේ මැයි. ________________________________________
1. දක්ෂිනණෙය්යේ වූ 2. මාඞ්ඥාන
248 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
“දිස්වාන එවං සරණං ගතං තං
අපෙන්ති යක්ඛාපි මහබගයෙන
පාලෙථ සීලං සරණඤ්ච තස්මා
ජහාථ පාපං1 සුගතිං ගජ්ව්හො” යි.
මෙ තෙකින් මේ යකඛ්වඤ්චතවගැ පළමු වන
යක්ඛවඤ්චිත වස්තුව
කියා නිමවල ලදී.
________________________________________
17. මිථ්යාවදෘෂ්ටික වස්තුව
තවද මේ යක්ඛවඤ්චිතවගැ දෙවන මිථ්යා දෘෂ්ටික වස්තුව නම් කවරැ යත්?
අම මහාගෞතම බුදුන් නිවන් පුර පැමිණි පසු දඹදිවැ රජගහනුවරැ එක් වීථියෙකැ බ්රබහ්මභක්ති ගත්තා වූ මිථ්යාු දෘෂ්ටිකයෙක් වෙසෙයි. එ ම වීථියෙහි සම්යැග්දෘෂ්ටි ගත් උපාසකයෙක් ද වාසය කෙරෙයි. ඔවුන් දෙදෙනාගේ ම පුත්ර යෝ ද දෙ‍දෙනෙක් වූහ. ඔහු දෙදෙනා බාලඅවස්ථාවෙහි පටන් එක කෙළිමඩලෙහි එක් ව කෙළිමින් සෙමින් වැඩෙන්නා හ. එයින් මෑතභාගයෙහි එක් ව ගුළකෙළි කෙළනා වූ ඔවුන් දෙදෙනා අතුරෙන් සම්යාග්දෘෂ්ටියෙහ් පිහිටි උපාසකයාගේ පුත්රතයා “නමෝ බුද්ධාය” යි කියමින් හූවට දමා කෙ‍ළනේ2 දවසින් වසසැ ම ජය ගන්නේ ය. මිථ්යා්දෘෂ්ටිකයාගේ පුත්‍රයා “නමො බ්රයහ්මුනො” යි කියමින් හූවට දම දමා කෙ‍ළනේ2 නිරන්තරයෙන් ම පරදනේ ය. මෙසේ කල් යාමක් ගිය3 කල්හි මිථ්යා‍දෘෂ්ටික කුමාරතෙම නිරන්තරයෙන් ම සම්ය ග්දෘෂ්ටික කුමාරයන් ජය ගන්නා වබ දැක යහළු, තෙපි ඇම දවස් ම මා පරදවා ජය ගන්නාහු ය.4 තෙපි කුමක් කියා හූවට දමව් ද? තොප දන්නා මන්ත්ර3යෙක් ඇද්දැයි. විචාළේ ය.
එ බසට සම්යයග්දෘෂ්ටික කුමාරයා යහළු, මා දන්නා අනික් මන්ත්රසයෙක් නැත “නමො බුද්ධාය” යි යන මේ පමණක් ම කියා හූවට දම මි යි කීය. එ තෙපුල් අසා මිථ්යා්දෘෂ්ටික කුමාරයා ද එ තැන් පටන් “නමො බුද්ධාය” යි කියමින් හූවට දමයි. ඉක්බිති ඔහු දෙදෙන ගුළකෙළියෙහි දිනුම් පැරැදුම් වලින් බොහේ සේ5 සමසම වන්නා හ. එයින් මෑතභාගයෙහි ඒ මිථ්යාැදෘෂ්ටික කුමාරයා දවසෙකැ දර පිණිස පියාණන් හා ________________________________________
1. දුරිතං - (රස.) 2. කෙළිනේ 3. කල්යාමෙන් කල්ගිය 4. ගනුව 5.දිනුම් පැරදුම් බොහෝ සේ
යක්ඛවඤ්චිත වර්ගපය 249
සමඟ නුවරින් පිටතැ වල් ගොන් දරගැලක් පුරාගෙන නුවරට එනුයේ නුවරැ වාසල්දොර සමීපයෙහි ගැල රඳවා ගොන් තණ බිමට හැරපී ය. එකලැ තණ කකා යන්නා වූ ගොන්හැම සෙසු ගවයන් හා සමඟ ඇතුළු නුවරට වන්හ. ඉක්බිති ඒ කුමාරයන්ගේ පියාණෝ ගොන් ගිය අත්1 පරික්ෂාන කරන්නාහු මේ ගැල බලව යි කියා පුතණුවන් රඳවා ඒ ඒ තැනැ ගොන් විමසා බලමින් ගොස් නුවරට වන්හ.
එ කලැ සවස් වූ හෙයින් රැකවලැ සිටි මනුෂ්යයයෝ වහසල් දොර අගුළු ගත්හ. එකලැ ඒ මිථ්යා්දෘෂ්ටික කුමාරයා අනික් යන තෙනක්2 නැති හෙයින් නුවරින් පිටතැ දර පිරූ ගැලැ යටැ වැදහොව නිඳන්නට පටන් ගත. මෙසේ ඒ කුමාරයා වැඳහෙව නිදන කල්හි එ ම රාත්රි යෙහි සම්යතග්දෘෂ්ටි ගත් යක්ෂ යක් හා මිථ්යාඳදෘෂ්ටි ත් යක්ෂතයකු හා දෙදෙන තමන් අනුභව කරන්ට සුදුසු වූ ආහාරක් සොයා ඇවිදිනාහු3 දර ගැලැ යටැ වැද හෙව නිදන්නා වූ ඒ කුමාරයා දුටහ. ඔවුන් දෙදෙනා අතුරෙන් මිථ්යාගදෘෂ්ටිකයක්ෂි තෙම මේ කුමරුවා අල්වා ගෙන කාපියම්හ යි කී ය. සම්යයග්දෘෂ්ටිකයක්ෂතයා එසේ නො සිතව. මේ කුමරු එසේ කාපිය නොහැක්ක. මේ තෙම “නමෝ බුද්ධාය” යි කියා සරණ ගත වූ කුමාරයෙකැයි කී ය. එ බසට මිථ්යාබදෘෂ්ටික යක්ෂධතෙම4 දැන් මේ කුමරවා අල්වාගෙන මුලපලා අලයක් කන්නා සේ සපා කාපියම් යි කියා5 සමග්දෘෂ්ටිකයක්ෂුයා තුන්ව‍රෙකැ6 වළක්ව වළක්වා නො වැලක ම ගොස් ඒ කුමරුවාගේ දෙපය අල්වා ඇදගත. එකෙණෙහි කුමාරයා පළමු කී අභ්යාුසයෙන් “නමෝ බුද්ධාය” යි කී ය.
එ බස් අසමින් සියලගැ ලොමු දැහැගෙන මහත් වූ භයට පැමිණි යක්ෂ්තෙම මුත්හරෙකැයි සිතා සර්පවයකු දසාවට දික් කළ අකත් වහා භයා ගන්නා සේ අතහැර භයින් ඉවත් ව සිටියේ ය. අහෝ! බුදුන්ගේ බුද්ධානුභායව ඉතා ආශ්චය්ය්යිනයෙක් මැයි. ඉතා අද්භූතයෙක් මැයි. කම්පල අදහා ආත්මපරිත්යා ගයක් නො කොට උකද් පූර්ව්පරිවයමාත්ර යෙකින6 “නමො බුද්ධාය” යි කීවා වූ සත්ත්වරයන්ට පවා කිසි භයෙක් තැති ගැන්මෙක් රොමොද්ගමනයෙක් නුවූයේ ම ය. එසේ හෙයින් “යාචජිවං බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි” යි මෙසේ ආත්මපරිත්යා ගවශයෙන් ජිවිතාන්නතය දක්වා සරණත ව වසන්නාට කිසි වැසනයෙක්7 නො වෙයි යනු ඒකාන්ත මැ යි. ________________________________________
1. අත 2. තැනක් 3. ඇවිදින්නාහු 4. යක්ෂකයා 5. කීය 6.-වාරයෙක 6. පූවවර්තය 7.ව්යතසනයෙක්
250 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
තවද මේ ලොකයෙහි මයුරන්ගේ ශබ්දය යම් සේ සර්ප යන්ට භය එළවා ද, ඒ පරිද්දන් ම මේ “බුද්ධ” යන වචනය ද යක්ෂනරාක්ෂ යා දීන්ට ඒකාන්තයෙන් භය එළවන්නේ ය. තව ද යම් සේ මන්ත්රභජලපනයෙන් සියලු විෂ විනාශයට යේ ද, එ පරිද්දෙන් ම මේ “බුද්ධ” යන වචනය කනැ හුණු ඇසිල්ලෙහි යක්ෂේයෝ භය ගෙන පලා යන්නා හු ම ය. තව ද යම් සේ ගිනිදුරු ඉටිපහන දුරුදී ම කකියා ද, එපරිද්දෙන් ම සරණ ගතයන් දුරින් ම දුටු කෙණෙහි යක්ෂද ප්රෙ තයෝ භයින් තැතිගෙන දුරින් ම පහ වන්නාහ.
කියන ලද මැයි:-
“ යථාපි සිඛිනො නාදං, ශුජඞගානං භයංවහං,
එවං බද්ධො’ති වචනං, අමනුසසානං භයාවහං
යථා මන්තස්ස ජප්පෙන, විලයං යානි කිබ්බිසං,
එවං බුද්දාණුභාවෙන් භායත්ති කුණපාදකා1
අග්ගිං පත්වාභ2 යථා සිත්ථං්, දුරතොව විළීයතී,
දිස්වානෙවං සරණගතං, පෙතාපෙත්තාව දුරතො” යි.
එසේ හෙයින් මේ “බුද්ධ” යන අකුරු දෙක නම් මේ ලෝකයෙහි ශ්ර ද්ධාවන්ත‍යන්ගේ උපද්ර වනිවාරණය පිණිස උස් ව පැන නැංගා වූ ඉතා අද්භුත වූ උතුම් වූ ස්ථිරතර විදුරුපවුරක් හා සමාන ය; සත්රුවනින් විසිතුරු මහාපායක් හා සමානය; කෙශර සිංහයකු විසින් රක්නා ලද විදුරුගුහාවක් හා සමානය; රන් ගුහාවක් හා සමානය; සසරසයුරට මහනැවක් හා සමානය; සාංසාර නැමැති ඝනාන්ධගකාරයට මහාප්ර දීපයක් හා සමාන ය; සංසාර නැමැති මහා සාගරයෙහි වැටී දුක් විඳනා2 සත්ත්වීයන්ට නිර්භයය වූ දිවයිනක් හා සමානය; සංසාරව්යවසන නැමැති ශරනිවාරණයට සන්නාහයක් හා සමාන ය; මෙ “බුද්ධ” යන අකුරු දෙක නම් ශ්රනද්ධාවන්තයන්ගේ මුඳනෙහි පළඳනා වූ රත්නකිරීටයක් හා සමාන ය. නළල් තෙලෙහි බබළන්නා වූ තිලකාභරණයක් හා සමාන ය; නෙත්ර් යුග්මයට සැප එළවන්නා වූ කර්පූරසලාකාවක්4 හා සමානය;
දෙකනැ පළඳනා කර්ණානභරණ යුග්මයක් හා සමාන ය; ග්රී වයෙහි පළදනා රන් මාලාවක් හා සමාන ය; කර උරඛිත සරහන එකාවැලයක් හා සමානයව; මුත්හරක්5 හා සමාන ය. බහු මූලයෙහි පළදනා අඞගදාභරණයක් වැන්නේ ම ය. අත්තර සරහන වලයාභරණයක් වැන්නේ ම ය. හස්තාඞගුලීන් සරහන ________________________________________
1. “එවං බුද්ධාති ව‍චනෙන, පහායන්ති පිසාවකා” (රස.) 2. දිස්වා 3.විඳනා 4.කර්පූරශාලාවක් 5.මුක්තාභාරයක්.
යක්ඛවඤ්චිත වර්ගාය 251 රුවන් මුදු සඟළක් වැන්නේ ම ය. ප්ර තිපක්ෂියන් ජය ගන්නා අභිමඞගල සම්මත වූ ඛඞගපත්ර යක් වැන්නේ ම ය. එ ම ශ්රපද්ධා වන්තයන්ගේ මුඳුනෙහි නගන ලද රන්මල් සේසතක් වැන්නේ මය . නළල් තලය සරහන උෂර්ණදෂ්පට්ටයක් වැන්නේ ම ය. නළල් පටක් වැන්නේ ම ය. ශත්රැගවිජය පිණිස ගන්නා ලද ශරසහිත ශරාසනයක් වැන්නේ ම ය. සකල ශරීරය සරහන ආභරණ රාසියක් වැන්නේ ම ය. සියලු දුශ්චරිතය නැමැති රජස් පහ කිරීමට චණ්ඩමාරුතයක් වැන්නේ මැයි. එසේ හෙයින් කියන ලදී :- “ පවරං බුද්ද ඉච්චෙත මක්කරද්වයම්බ්භූතං, සබ්යො පද්දවනාසාය, ථිරපාකාරමුග්ගතං. සත්තරතනපාසාදං, තමෙව වජිරං ගුහං. තමේව නාවං දීපං තං, තමෙව කච්චං සුභං. තමෙව සිරසි භාසන්තං, කිරීටං රතනාමයං, ලාලාටෙ තිලකං රම්මං, කප්පූරං නයනද්වයෙ. තාඩඞකං කණ්ණයුගලෙ, සොණ්ණමාලා ගලෙ සුභා, එකාවලී තාරහාරා ගාරා1 ජත්තුසුලඞතතා අඩ්ගදං බාහුමුලස්ස, කරග්ගෙ වලයං තථා, අඞ්ගුලිස්වඞ්ගුලියඤ්ච. බග්ගං මංගලසම්මතං එසේ හෙයින් නුවණැති සත්පුරුෂයන් විසින් මුළුලොවට අසහායනෙත්රඞයක් බඳු වූ සර්වෂඥයන් වහන්සේ ගේ “බුද්ධ” යන මේ ගුණ නාමය එකාවන් සිහි කොට ශරණගත ව මතු මුලුලොවට අග්රව විය3 යුත්තේ ය. මෙසේ බුදුන් කෙරෙහි කිසි ගෞරවයක් නැත්තා වූ එබඳු මිථ්යාුදෘෂ්ටික කුමරුවා විසින් හුදක් පලමු අභ්යාකසයෙන් එ කල්හි නිඳ නිඳා කියන ලද “නමො බුද්ධාය” යන වචනය ඇසුවා වූ මිණීකුණපයෙහි ම ගිජු ව වසන මිත්යාො දෘෂ්ටික යක්ෂුයා පවා කුමාරයාට කිසි උපද්රමවයක් කොට ගත නුහුණුයේ ම ය. අහෝ! අප බුදුන්ගේ ගුණසාරමහත්ත්වතය ඉතා නොසිතිය හැක්කේ මැයි. එසේ හෙයින් කියන ලදී :- “ නමො’ති වචනං පුබ්බං, බුද්ධායෙ’ති ගිරං තදා, සුපන්තෙන කුමාරෙන, ම්ච්ඡාදිට්ඨික සූනුනා. ________________________________________ 1. හාරා-, භාරං 2. සබාණො සසරා සණං 3. අග්ර,දක්ෂිඒණාර්භ විය-
252 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය සුත්වාම වුත්තං පියාවාපි, මනුස්සකුණපො රතා, න හිංසන්ති අහො බුද්ධගුණසාරමහන්තතා” යි.. මෙසේ ඒ මිත්යාත්ත දෘෂ්ටික යක්ෂකයා බුද්ධානුභාව බලයෙන් ගැල යටැ හොත් කුමරුවා ගත නො හී භයින් සිටියා දැක සම්යිග් දෘෂ්ටිකයක්ෂුයා කියනුයේ එම්බල යහළු, මා වැනි මිත්රය වු යක්ෂායකු සිට නොකළමනා දෙයෙකැයි කියව කියවා තොප කෙළේ කටයුතතෙක් ම නො වෙයි.1 මේ ලෝකයෙහි ප්රයදෙශරජදරුවෝ පවා තම තමන්ගේ ආඥා පවත්නා රට දනවූ ආදියෙහි යමි කිසි කෙනෙක් තමන්ගේ ආඥාව මර්දනය කළාහු වී නම් ඔවුන්ගේ අත් පා කන් නාසා ආදිය හෝ කප්පාපියති. දිවස් උලැ හෝ ඉඳවාපියති. සක්ක හෝ ඉරවාපියති. සිරගෙයි හෝ ලවාපියති. එසේ නැත පි පළා දහස්ගණන් ගෙඩි ගස්වා උදහස් ව දහස් දහස් දඩ හෝ2 ගනිත් ම ය. එසේ හෙයින් මුළු තුන්ලොවට අධිපති වූ ති‍ලෝගුරු බුදු රජාණන් වහන්සේ ගේ ආඥාචක්රුයෙහි3 නා විසින් පහර දෙන ලද. ඒ කළ අපරාධයට දැන් තා දඬුවම් කළ මැනැවැයි කී ය. යුද්ධයෙහි බිදී වල් වන්නාවුන් රණමැස්සන්ගේ හඬට භය ගන්නා සේ ආදියෙහි ම භයින් සිටියා වූ මිත්යාේ දෘෂ්ටික යක්ෂගතෙම ඉතා භයපත් ව එසේ කලැ යහළු, මා කළමනා කවරේ දැයි විචාළේ ය. එ වෙලෙහි සම්යකග්දෘෂ්ටික යක්ෂකයා ඕහට කියනුයේ එම්බා යහළුව, මේ කුමාරයා උදාසනක් සේ කෑ බතින් තව දක්වා බතක් නොලද්දේ ය. එසේ හෙයින් ඉතා ම භයින් පීඩිත ය. එ බැවින් ඕහට ආහාරයක් ගෙනෙව යි කී ය. එකලැ මිත්යා දෘෂ්ටික යක්ෂයයා ඔහු කී තෙපුල් අසා යහපතැයි4 ගිවිස මා එන තෙක් යහළු, තෙපි මෙ තැන ම සිටුව යි කියා සම්යකග්දෘෂ්ටික යක්ෂකයා රඳවා ඇසිල්ලෙකින් ගොස් ඇතුව නුවරැ රාජභවනයට අදෘශ්යසමානරූපයෙන් වැද බිම්බිසාරරජ්ජුරුවන්ට රන් තලියෙහි බහා තුබූ රසභොජන ගෙනවුත් ඒ කුමාරයන්ගේ පියාණන් වැනි රූපයෙන් සිට කුමාරයන් බත් අනුභව කරවා ඉක්බිති ඒ කුමාරයන් එ දවස් රාත්රිායෙහි ගැලැ යටැ උදෙකලා ව හොත් නියාව ද තමන් දෙදෙනා ගොදුරු සොයා අවුදින් කුමාරයන් දැක කා පියනු කැමැති ව පය ගෙන ඇද්ද කලැ5 කුමාරයන් විසින් කියන ලද “ නමෝ බුද්ධාය” යන වචනය අසමින් ම භය ගෙන කුමාරයන් අතහැර ඒ කළ අපරාධය ________________________________________ 1. නොකටයුත්තෙක් ම වෙයි. 2. උදහස්ව දහසක් දඩ හෝ 3. ආනන්දඳ ගුණචක්රකයෙහි 4.යක්ෂ2යා එ තෙපුල් යහපතැයි 5. පය ගෙන ඇද එ කලම
යක්ඛවඤ්චිත වර්ගටය 253 දඬුවම් නිසා1 රන්තලියෙන් බත් ගෙනවුත් ඒ කුමාරයන් කැවූ නියාව ද යන සියල්ලම රන්තලියෙහි ලියා තබා මේ අකුරු රජ්ජුරුවන් දුටු විටෙකැ විනා සෙස්සවුන්ට නො පෙනේව යි අධිෂ්ඨාන කොට ගියහ. ඉක්බිති ඒ රාත්රිනය පහන් වූ කලැ රජ්ජුරුවන් මෙහෙනිමවන වේලෙහි රාජපුරුෂයෝ රන්තලිය බලා නො දැක පරික්ෂාල කොට ඇවිදිනාහු ගැලැ යටැ ඒ කුමාරයන් හා රන්තලිය දැක තලිය හා සමඟින් ඒ කුමාරයන් ගෙන ගොස් රජ්ජුරුවන්ට දැක්වූහ. ඒ වෙලෙහි ඒ රජ්ජුරුවෝ රන්තලියෙහි ලියා තුබූ අකුරු දැක කියවා ඒ කුමාරයන්ගේ ගුණයෙහි ප්රතසන්න වූවාහු කිසි බුදුගුණයක් නොදන්නා වූ ළෙයි කුරුණාවක් නැති ඉතා රෞද්රර වූ යක්ෂකයා පවා බුදුන්ගේ නාමය සඳහන් කළා වු මේ බාලදරුවන්ට මෙබඳු උපකාරයක් කෙළේ ය. බුදුන්ගේ ගුණවිශෙෂය දන්නා වූ අප වැනි ශ්රාද්ධාවන්තයන් විසින් අවශ්යගයෙන් ම උපකාරයක් කළමනා ය කියා බොහෝ සැපත් හා සමඟ එ දවස් ම ඒ කුමාරයන්ට සිටුතනතුරු දුන්හ. මෙසේ බුදුන්ගේ නාමය ස්වප්නයෙන් සිහි කොට කියන්නා වූ සත්ත්වායන්ට පවා කිසි භයෙක් උපද්රනවයෙක් නොවන්නේ ම ය. එසේ හෙයින් සියලු සත්ත්ව්යන්ට උභයදායක වූ සර්වවඥයන් වහන්සේ නිරන්තරයෙන් සිහි කොට ඔබගේ තුන්ලෙව්හි පතළ නවආහාදී ගුණ නමූහයන් සඳහන් කෙරෙමින් ශරණගත ව මේ ලොකයෙහි2 සියලු උපද්රනවයෙන් මිදී පරලොවැ ස්වර්ගාමොක්ෂඋසම්පත් සාධාගන්ට3 උත්සාහ කළ මැනැවි. කියන ලදුයේ මැයි:- “ ජිනස්ස නාමං සුපින්නෙපෙවං න හොති හිතිං ලපතො4 ජනස්ස5 තස්මා මුනින්දංප සත්තං සාරථ ගුණෙ සරන්තා6 නරණඤ්ච යාථ” යි. මෙ තෙකින් මේ යක්ඛවඤ්චිත වගැ දෙවන මිථ්යාරදෘෂ්ටික වස්තුව කියා නිමවන ලදී. ________________________________________ ________________________________________ 1. පිණිස 2. මෙලොව 3.සාදන්ට 4. ලපතෙ 5. ල‍පනෙත යස්මා (රස) 6. වදන්තා.
- ධම්මපදට්ඨකථයෙහි දාරුසාකටිකපුත්තවත්ථු. ද මෙයට සමාන ය. සිටු තනතුරු දුන් බවෙක් එහි නො කියැවේ. සහස්සවත්ථුදජපකරණයෙහි කියැවේ.
254 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
18. අහිගුණ්ඨික වස්තුව
තවද මේ යක්ඛවඤ්චිතවගැ තුන් වන අහිගුණ්ඨික වස්තුව* නම් කවරැ යත්?
අප මහාගෞතම බුදුන් බුදු වන්නාට1 පළමු මේ මහා භද්රකකල්පයෙහි කාශ්යවප නම් වූ එක් ශාස්තෘකෙනෙකුන් වහන්සේ ලොකයෙහි පහළ ව දෙවිමිනිසුන් සහිත සියල් ලෝවැස්සන්2 සංසාරසාගරයෙන් එතෙර කොට නිවන් පුරයෙහි ඇර සිටුවමින් මෙසේ තමන් වහන්සේ විසින් කළමනා සියලු බුදධකෘත්යහයන් නිමවා උදයගිරිපර්ව්තොද්භුත ව ලොවැ පතළ ගනදුරු විදහා ආලොක කොට අස්තගත වූ දිවසකර රාජයා3 මෙන් කසීරටැ සෙතව්යත නම් නුවරැ එ ම නමින් ප්රිසිද්ධ වූ උයන්හි වැද4 හෙව නිරුපධිශෙෂනිර්වා්ණධාතුයෙන් පිරිනිවන් පෑ6 වදාළ සේක. එකල්හි දෙවතාවන් හා මනුෂ්යතයන් එක් ව6 මහත් වු පූජාවිධීන් බුදුන්ගේ මෘතශරීරය ආදාහන කළ ඉක්බිති ඒ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ වෙන වෙන නො විසිර රන්කඳක් මෙන් එකඝන ව තුබුවා වූ ධාතූන් වහන්සේ ගෙන දඹදිව්වැසි මනුෂය රනයෝ එක් ව දාගබක් බඳනාහු ධාතුගර්භුයෙහි පිටතැ කර්මාඹන්ත සඳහා එකී එකී කුලයෙන් රුවන් බැඳි කර්මඳන්තයෙන් විසිතුරු වූ කෙළක් අගනා රන් උළක් හා ඇතුළතින් බැඳ අතුර පුරන පිණිස අඩකෙළක්7 අගනා රන් උළෙකැයි මෙසේ නොයෙක් රත්නයෙන් හෙබියා වූ ඝනරන් උළු ගස්වා දාගැබැ8 කර්මා න්ත පටන් ගෙන මැටිකර්මාාන්ත කළමනා තන්හි සුවඳ තලියෙන් තෙල් වත් කොට සිනිඳු කොට රඹරන9 ලද්දා වූ රන්සිරි සෙලින්10 උළු අතුරු ඇස්වා 11 සතරගව්වක් උස රන් දාගැබක් බැඳ නිරන්තරයෙන් මහත් වූ පූජාසත්කාර කාරන්නා හ.
එකල්හි එක් අහිගුණ්ඨිකයෙක් ගම්නියම් ගම්රාජධානි ආදියෙහි නයින්12 කෙළවා තමාගේ ජීවිකාවෘත්තිය කෙරෙමින් ඇවිදුනේ එක්තරා කුඩාගමකට පැමිණ ඒ ගමැ බොහෝ දෙනා මධයවි යෙහි නයින් කෙළවා ඒ දැක සතුටු වූ ගම්වැස්සන් විසින් දෙන ලද කන බොන දෑ ආදී වූ අනෙක ප්ර කාර බොහෝ පඬුරු ඇති ව සැපසේ කා බී එහි ම වාසය කරන්නේ ය. එ ගම්හි මනුෂ්යරයෝ වනාහි බොහෝ සේ තුනුරුවන් කෙරෙහි විශෙෂයෙන් ම ප්ර සන්නයෝ ය1 එසේ හෙයින් ඔහු රාත්රීිභාගයෙහි සැතපෙන වේලෙහි “නමෝ බුද්ධාය” යනාදීන් තුනුරුවන් සිහි ________________________________________
1. වනන්ට 2. ලොවැසියන් 3.දිවසකරයා 4.වැඩ 5. විසින් 7.අඩු කෙළක් 8.දාගැප් 9. හඹරන 10.රන්හිරියලින් 11. අස්වා - ඇසවා 12.නයි 13.ල *මිච්ඡාදිට්ඨිකස්සවත්ථු - (සහ.)
යක්ඛවඤ්චිත වර්ගවය 255 කොටගෙන සැතැපෙන්නාහ ඒ අහිගුණ්ඨිකයා වනාහි පරම මිථ්යා දෘෂ්ටික1 ය, තුනුරුවන් හි ගුණ නොදන්නේ ය. එසේ හෙයින් ඒ මනුෂ්යැයන් කියන්නා වූ “ නමෝ බුද්ධාය” යන වචනය අසා තෙ මේ ද කෙළනා සඳහා රැවටීම් වශයෙන් “නමො බුද්ධාය” යි කියන්නේය. ඉක්බිති එක් දවසෙකැ අහිගුණ්ඨීක තෙම තමා විසින් කෙළවන්නට සුදුසු වූ නයකු පරීක්ෂාග කෙරෙමින් ඒ ඒ තන්හි ඇවිදුනේ ය. එකල්හි එක් දිව්යුනාගරාජයෙක් කාශ්යරප සර්විඥයන් වහන්සේ ගේ යටැ කියන ලද රන්දැගබ කරා ගොස් දිව්ය්ම වූ සඳන් සුවඳ මල් ආදියෙන් පූජා කොට බැතිපෙම් සහිත ව වැඳ එක් තුඹසකට වදනේ ය. එ කලැ තඹකරුඬුවෙකැ රිදී සවඩියක් බහා ලන්නා සේ තුඹසට වදනා වූ නාරජහමු දැක අහිගුණ්ඨික තෙම ඉතා සමෘධි ව වහා දිවගෙන ගොස් ඔහු අල්වනු පිණිස මන්ර්ණ්ඨයක් ජප කෙළේ ය. එකල්හි නාරජ මන්ර්වෙකය සමින් ම කොපයෙන් 2 දිලිහී තමා යන ගමන් තබා ඔහු මරනු කැමැති ව ලුහුබඳවා ගත්තේ ය. ඒ දැක අහිගුණ්ඨික දරුවා3 මරණ භයින් තැතිගෙන මුර හා සසලමින් ඈයන් තබා මා අදුව යි යන කරුණ4 සේ නයින් තබා තෙමේ තමා නොගත හී5 ආපසු බලබලා දිවමින් එක් ගල් කැටෙකැ පැකිළ වැටෙනුනේ පෙරැ තමා සිනා පිණිස6 අනුන් වෙහෙසීම් වශයෙන් කියා පුරුදු කරන ලද්දා වූ වචනාහ්යාිසයෙන් “නමෝ බුද්ඛාය” යි කියමින් වැටී හුණුයේ ය. ඔහුගේ ඒ වචනය පසුපස්සෙහි ලුහුබැඳ දිවන්නා වූ නාරජහුගේ කන්හි අමාපෙතක් හුණුවා සේ ඉතා මිහිරි විය. ඉක්බිති නාරජතෙමේ තුනුරුවන් කෙරෙහි ගෞරවයෙන් ඒ අහිගුණ්ඨිකයා කෙරෙහි කොප සන්සිඳුවා7 කියනුයේ යහළු, තෙපි දැන් නො බව, මම තොප විසින් කියන ලද්දා වූ තුනුරුවන් මන්ත්‍ාේ නුභ ව නැමැති පාසයෙන් තරයේ බැඳී ගියෙමි. එසේ හෙයින් තොප දෂ්ට කිරීම අප වැන්නවුන්ට සුදුස්සෙක් නො වෙයි. දැන් මම තොප කෙරෙහි අතිප්ර සන්න වීමි. එබැවින් තොපට සතුටු පඬුරු දෙමි. තෙල ඇරැගනුව යි කියා මාහැඟි වූ දිවරන් මල් තුනක් දුන්නේය. මෙසේ තුනුරුවන්ගේ නාමය නම් විෂඝොර වූ සර්පඟයන්ගේ පවා සිති පිනවන්නේ ම ය. එසේ හෙයින් තුනුරුවන් කෙරෙහි ප්රපසන්න වූ ශ්රවද්ධාවන්තයන්ට මේ ලොකයෙහි “බුද්ධ ධර්මර සඞඝ” යන8 මේ තුන් වචනය හා සමාන උතුම් වූ ශ්රෙමෂ්ඨ වූ කර්ණු ________________________________________ 1. මිථ්යා දෘෂ්ටිකයා 2.ක්රොණධයෙන් 3.දරුතෙම 4.කියන කාරණය 5.පනාගත්හි 6. සිනාවට 7. සංසිඳවා 8.බුද්ධො ධම්මො ස‍ෙඞඝ යන.
256 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය
රසායන වූ අන් කිසි වචනයෙක් ඇත්තේ නො වෙයි. ඉදින් යම් කිසිවෙන් දිව්ය මනුෂ්යානදී වූ සියලු සම්පත් හි ගෙන හැර දෙන්ට සමථී වූ ඉතා දුර්ලවභ වූ “බුද්ධ, ධම්ම, සංඝ” යන් මේ තුන් වචනය ඇම1 කල්හි ඇදහිලි ඇති ව තමා බුඛයෙන් කියන්නේ වී නම් ඔහුගේ මුඛය ම මුඛ නම් වෙයි. යමෙක් සිතින් සිතන්නේ වී නම් ඔහුගේ2 සිත ම සිත නම් වෙයි. යමෙක් තුනුරුවන්ගේ නාමය අනුන් කියනු අසන්නේ වී නම් ඔහුගේ 2 කන ම කන නම් වේ.
එ ම සියලු උපද්රයවනිවාරණය පිණිස ශරීරයෙහි බහාගත් සන්නාහයෙක් නමුදු වෙයි. ඒ තුනුරුවන්ගේ නාමය ම කැමති කැමති වස්තු සිද්ධ කොට දෙන චින්තාමාණික්ය යක් නමුදු වෙයි. සුරභිධෙනුවක් නමුදු වෙයි. එ ම කල්පවෘක්ෂුයක් නමුදු වෙයි. එබැවින් මේ “බුද්ධ” යන වචනයෙහි ආනුභාවවිශෙ‍ෂයක් බැලුව මැනැව. හැමකල්හි මෙබඳු හලාහල විෂයෙන් යුක්ත ඉතා විෂ ඝොර වූ නාගරාජ්යා පවා “නමො බුද්ධාය” යන වචනය අසමින් ම සන්තුෂ්ට වූයේ තමාගේ ක්රොනධචිත්තය සන්හිඳවා3 ඒ අහිගුණ්ඨිකයාහට ජීවිතදානය දීනැවැත ඉතා මාහැගි ඝන බොල් වූ දිවරන් මල් තුනක් දුන්නේය.
ඒ බව ප්රලකාශ කොට දක්වනු පිණිස කියන ලදී :-
“බුද්ධොති වචනං සෙට්ධං, බුද්ධොති පදමුත්තමං,
නත්ථිු තෙන ස්මංං ලොකෙ, අඤ්ඤාං සොතරායනං.
තමේව කවචං දෙහෙ, තමෙව මණි කා‍මදො,
තමෙව සුරගීධෙනු, තමෙව සුරපාදපො,
එවංවිධොරගො ඝොරො, හලාහලවිසො සදා,
බුද්ධොන් වචනං සුත්වා,, සන්තු‍ට්ඨො’දායි ජීවිතං.
සොණ්ණපුප්ඵත්තය ඤ්චාපි, මහග්ඝං බහලං අදා,
පස්ස බුද්ධොති වාචාය, ආනුභාවමහන්තතං”යි.
මෙසේ නාරජ4 තෙම අහිගුණ්ඨිකයාහට ඒ රන්මල්තුන දී ඉක්බිති කියනුයේ යහළු, මේ රන්මල් තුනින් එකක් තොපට පින් පිණිස දාගබට පූජා කරව, එකක් ගෙන මට පින් පුරා පූජා කරව, අනික් රන්මල ඇරැගෙන තොප දිවිහිමියෙන් සැප සේ ජිවත් ව අඹුදරුවන් රක්ෂාි කෙරෙමින් දානාදි වූ කුශලක්රිියායෙහි අප්රමමාද ව දැහැමිනි ජීවිකාවාත්තිය කරව, මේ හීන වූ අහිගුණ්ඨිකක්රිහයායෙහි ව්යාිවෘත5 නො වෙව. මෙ තැන්
________________________________________
1. හැම 2.ඔවුන් ගේ 3.සන්සිඳුවා 4.නාගරාජ 5.ව්යාධපෘත
යක්ඛවඤ්චිත වර්ග ය 257 පටන් තොපගේ තෙල මිත්යාියා දෘෂ්ටිගුණයන් හැරැපිය ව යි කියා මෙසේ අවවාද කොට තමාගේ වාසස්ථානයට ම ගියේය. එ වේලෙහි ඒ අහිගුණ්ඨිකයා ද මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ නාරජහු කී පරිද්දෙන් ම දාගබට රන් මල් දෙකෙකින් පූජා කොට එක් රන්මලක් විකොට දහසක් අගනා වස්තුව ලැබ එයින් අඹුකරුවන් රක්ෂාව කෙරෙමින් දුගී මගී යාචකාදීන්ට තමා ශක්ති පමණින් දන් දෙමින් අහිගුණ්ඨික ක්රි යාව හැර නොයෙක් කුශලක්රිශයාවන් රැස් කොට දැහැමින් දවස් යවා ආයු කෙළවරැ ගොස් දෙව්ලොවැ උපන්නේ ය. මෙසේ කිසි බුද්ධානුභාවයක් නොදන්නා වූ පරමමිත්යා දව දෘෂ්ටි ගත් සත්ත්වියෝ පවා සර්ව ඥයන් වහන්සේ නාමය සඳහන් කිරීම් මාත්රෂයෙකින් විශෙෂවත් වූ වස්තු ලදින් සුවපත් වන්නාහ. එබඳු බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ ආනුභාවවිශෙෂය ඉඳරා දන්නා වූ ජනසමූහයෝ අන් කිසි කාරියක් හැර සියලු ලෞකික ලොකොත්තරසම්පත්ති සිද්ධ කොට දෙන්නා වූ ලොකස්වාමී වූ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නම ම පමණක් කුමක් පිණිස කෙසේ නම් සඳහන් නො කෙරෙද්ද? එ බැවින් තමහට වැඩ කැමැති සත්පුරුෂයන් විසින් හැම කල්හිම “ නමො බුද්ධාය, නමො ධම්මාය, නමො සඞඝාය” යනාදීන් තුනුරුවන් සිහි කටයුතු -- කියන ලදුයේ මැයි:- “ඉති අවිදිතසන්තො කිඤ්චි බුද්ධානුභාවං ලහති ධනවිසෙසං සස්ස නාමප්පකාසා, විදිතජනනිකායො කින්නු තස්සානුභාවං න ලපති ජිනනාමං කිච්චමඤ්ඤප්පාහා ය”යි මෙ තෙකින් මේ යක්ඛචඤ්චිත වගැ තුන් වන අහිගුණ්ඨික වස්තුව කියා නිමවන ලදී. ________________________________________ 19. පාදපීඨිකා වස්තුව තවද මේ1 යක්ඛවඤ්චිතවගැ සතර වන පාදපීඨිකා වස්තුව නම් කවරැ යත්? එහි පිළිවෙළ කථාව මෙසේ දත යුතු. ජම්බුද්වීපයෙහි ශ්රීපමහා බෝධීන්වහන්සේ පිහිටි බොධිමණ්ඩල යට දකුණු දිග්භාගයෙහි එක්තරා පසල් නුවරෙක් විය. ඒ නුවරැ ශ්රණද්ධාසම්පන්න වූ තුනුරුවන් කෙරෙහි මමත්වබ ඇති එක් ________________________________________ 1. මෙහි 258 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය උපාසකයෙක් වාසය කෙරෙයි. එ කල්හි එක රහත්තෙර කෙනකුන් වහන්සේ අප බුදුන් ජීවමාන කාලයෙහි සිරිපතුල් දෙක තබා පරිභොග කළා වූ පාදපීඨය ථවිකාවෙකැ බහාගෙන ගිය ගිය තන්හි පූජා කෙරෙමින් ක්ර මයෙන් අවුත් ඒ පසල් නුවරට පැමිණ දෙවන දවස් ඉඳුරා හැඳ පෙරව පාත්රූය අතින් ගෙන වියදඬුපමණෙකින් වඩා බලා තමන්වහන්සේ ගේ තපොලීලාවෙනි මහාජනයා සතුටු කරවමින් ඇතුළු නුවරට වැද විථියෙහි ගෙපිළිවෙළින් පිඬු පිණිස වඩනට පටන් ගත් සේක. එ කලැ ඒ උපාසකයා ඒ පරිද්දෙන් වඩනා තෙරුන් වහන්සේ දැක පහන් සිත් ඇති ව ඉදිරියට ගොස් පසඟ පිහිටුවා වැඳ පාත්රපය අතින් ගෙන ගෙට වඩා ගෙන ගොස් හිඳිනා ආසනක් පනවා වඩාහිඳුවා ආදරසහිත ව ස්වස්තයෙන් වළඳවා ඉක්බිති තෙරුන් වහන්සේ දැහැටි වළදා අතමුව ශුද්ධ කොට පාත්රාවත් සපයා කමනාකරා දැක්වූ කල්හි උපාසකතෙම තෙරුන් වහන්සේ වැඳ ස්වාමීනී, මෙ තැන් පටන් නුඹවහන්සේ මාගේ ගෙට ම නිරන්තරයෙන් සිඟා වඩනා කැමැත්තෙමි, මට කරුණා කොට මෙහි ම වාසය කළ මැනැවැ යි තෙරුන් වහන්සේට ආරාධනා කොට නුවරට නුදුරු තන්හි ගඟක් අසැ මල් රොන් වඟුල සුදු වැලිතාලාවෙන් හා නන්විසිතුරු තුරු පෙළින් සැදුම් ලද රම්යඟ වූ වනලැහැබෙකැ පන්සලක් කොට තෙරුන් වහන්සේ ට පිළිගන්වා සිවුපසදානයෙන්1 උපස්ථාන කෙරෙමින් දවසින් දවසැ වඩවඩා තෙරුන් වහන්සේ කෙරෙහි බහුමාන ඇති ව නිරන්තරයෙන් වැඳ පුදා මෙසේ පින් රැස් කෙරෙමින් වාසය කරන්නේ ය. එ කලැ තෙරුන් වහන්සේ ද එ ම පන්සලට නුදු රු වූ මනහර භූමි ප්රරදේශයක් බලා බිම සමතලා කරවා බුදුන් විසින් පරිභොග කරන ලද පාදපීඨධාතුව නිධාන කොට ඒ වසා වැලිදාගබක් බැඳ නිරන්තරයෙන් ගඳඳුම් මල් පහන් ආදියෙන් පුජා කෙරෙමින් වාසය කරන සේක. ඒ සමයෙහි තෙරුන් වහන්සේට උපස්ථාන කරන උපාසකයන් වසන ගෙට නුදුරු ගෙයෙකැ. ඊශ්වරභක්ති ගෙන වසන්නා වූ එක් මිත්යාට දෘෂ්ටිකයෙක් තමාගේ ඊශ්වර දෙවතාවාට නිරන්තරයෙන් වැඳ පුදා සත්කාර කෙරෙයි. ඒ දැක උපාසකයෝ ඕහට බුදුන්ගේ ගුණ වර්ණතනා කොට දක්වා යහළු, තෙපි මිරිගුජලයෙන් ස්නාන පානය කරන්ට උත්සාහය කරන්නා සේ මේ අක්ෂෙදත්ර යෙහි2 කුමක් පිණිස මෙබඳු උත්සායහක් වීය්ය්ේ මයක් කරව් ද,3 නිෂ්ඵල මිත්යා උත දෘෂ්ටිය ________________________________________ 1. සිවුපසයෙන් 2. මේ ක්ෂෙහත්රනයෙහි 3. උත්සාහ වීය්ය්ාදෘ කරවු ද
යක්ඛවඤ්චිත වර්ගනය 259
හැරැපියව යි කීහ. එ තෙපුල් අසමින් ම මිත්යා දෘෂ්ටික වූ ඒ ශඨකුටකෛරාටික පුද්ගල තෙම ඒ තාගේ බුදුන්ගේ කවර ගුණයෙක් ඇද්ද, අපගේ මහෙශ්වරයන් වහන්සේ ගේ තුන්ලෙව්හි පතළ ගුණප්රෛබන්ධපය අසා ගන්ව යි කියා ඊශ්වරයන්ගේ අගුණය ම ගුණ යයි ගෙන ප්රපකාශ කොට දක්වනුයේ, එම්බල යහළු, අපගේ මහෙෂ්වරදෙවියෝ නම් මහත් වූ ආනුභාව ඇතියහ. හේ කෙසේ වූ ආනුභාව‍යෙක් දැයි යන හොත්1 එක් කලෙකැ මනුෂ්යතයෝ අසුරයන්අවුත් තමන්ගේ ගම්ගෙවල් ගවමහිෂාදීන් නසන හෙයින් අපගේ ඊශ්වරදෙවියන්ට යාචඤා කොට කියා ඔවුන් ලවා අසුරයන් මථනය කරවාපීහ.
එ කලැ ඊශ්වරදෙවියන් කෙරෙහි භයින් ඒ ඒ දිගැ පලා ගොස් ගැලවුණු අසුරයෝ එක් ව බ්රිහ්මයන් කරා එළැඹ එ පවත් කියා අප සැප සේ භය නැති ව ඉන්නට සැලැසුව2 මැනැවැයි නැවැත3 අප කැමැති කැමැති තැනෙකැ4 විමන් හා සමඟ ඇවිදිනා ලෙස නුවර තුනක් මවා දුන මැනැවැ යි කීහ. එ තෙපුල් අසා මහාබහ්මයා අසුරයන්ට ජඞගම (ඇවිදිනා) පරිද්දෙන් ආකාශයෙහි නුවරතුනක් මවා දින. එ තැන් පටන් එහි වසන අසුරයෝ නැවත නැවැත5 එ ම නුවරතුන හා සමඟ මිනිස් ලොවට ගම්නියම්ගම් ගෙවල්6 නසා මනුෂ්යනයන්ට බොහෝ සේ ගහට7 කෙරෙති. එකලැ මනුෂ්ය යෝ අපගේ ඊශ්වරයන් වහන්සේ කරා එළැඹ අසුරයන් තමන්ට කරන ගහට කියා ඒ සතුරන් සාධා දුන මැනැවැයි කිහ. ඒ තෙපුල් අසා අපගේ මහෙශ්වරයන් වහන්සේ කිපී තමන් වහන්සේගේ නළල්තෙලෙහි ඇසින් නැංගාවූ ගිනි කඳින් අසුරයන්ගේ නුවරතුන නසා හෙවත් අසුරයන්ට කිපී බැලූ බැලූ පමණෙකින් තමන් වහන්සේ ගේ ආශ්චය්ය්ුරයමත් වූ නළල් තෙලෙහි ඇසින් නැගි මහගිනි කදින් අසුරයන්ට ආකාශයෙහි මහාබ්රකහ්මයා මවා දුන් ජඞගමනුවර තුන දවා භෂ්ම කොට මෙසේ ත්රිබපුර දහනය කළ කල්හි භයින් බිඳී දිවන අසුර මහ සෙනඟ ලුහු බඳවා ගොස් තමන් අතැ ත්රිුශූලායුධයෙන් මරා මෙසේ ත්රි්පුරදහනය කොට අසුර මථනය කළ නියාව එකගුණයෙක් නො වේ ද?
තවද අපගේ මහෙෂ්වරයෝ දවසින් දවසැ නො වරදවා නිරන්තරයෙන් ම සවසැ සන්යායෝ ද වේලෙහි එක් අතෙකින් ටැක බෙරයක් ගෙන ගසමින් හඬගා ගී කිය කියා වීණාගායනා ________________________________________
1.කියත හොත් 2.ඉන්ට සැලැස්සුව 3.භය නැතිව වාසය කරන පරිද්දෙන් නැවත 4.තෙන 5.අසුරයෝ නැවත 6.ගම් ගෙවල් 7.බොහෝ ගැහැට.
260 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය කොට කොට1 ත්රියශූලායුධයක් එක් අතෙකින් නටවනටවා කොසුකඹකසල්ලක් සේ2 ඉතා යහපත් වූ තමන්ගේ ජටා කලාපය රඨසකක් සේ බමවා ආවර්ත2නය කෙරෙමින් මුළු ලොවට සෙත් කොට නටා බස් නාහ. එසේ හෙයින් මෙහිදු එක් ගුණයෙක්නො වේ ද? තවද ඒ අපගේ මහෙශ්වරයන්ගේ භාය්යාත වෝ තුන්දෙනෙක් ඇත. එයින් එක්කෙනකුන් තමන්ගේ හිස්මුඳනැ3 ජටාන්තරයෙහි හිඳවා ඉසැ තබාගෙන එක් කෙනෙකුන් ශරීරභාගයෙකැ ඇලවාගෙන එක්භාය්යාි වක ඉදිරි කොට ලා ඇම වේලෙහි ම බල බලා ඇවිදිනා‍හ. මෙසේ වූ ක්රි යාවක්අනිකිසි කෙනකුන්ට නැති හෙයින් මෙයින් එක් ගුණයෙක් නො වේ ද? තවද ඇත්වෙස් ගත් ගජ නම් අසුරයාගේ කුඹමත්තෙහි සංහාරතාණ්ඩවය කොට ඔහු මරා හෙළා සම උපුටා ගෙන ඒ ඇත්සමින් භාගයක් කඩා හැද ගෙන එක් භාගයක් එකාංස කොට හෙළාගෙන ඇත්සමින් භාගයක් ගෙන එයින් සැදූ ඇත්සම්කුඩයක් හිසට කොට ගෙන ඇවිදිති. මෙයිදු එක් ගුණයෙක් නො වේ ද? තවද අපගේ මහෙශ්වරයෝ තමන් හා සාදෘශ්ය නොවන්නා වූ පුතුන් ඇතියහ. හේ එසේ ම යි. මේ ලොකයෙහි සෙස්සවුන්ගේ දරුවෝ බොහෝ සේ මවුන්ගේ සැටි හෝ වෙති. පියන්ගේ සැටි හෝ වෙති. අපගේ ඊශ්වරයන්ගේ පුත්රපයෝ එසේ නො වෙති. එක් කෙ‍නකුන්ගේ අත්දෙක කිකුරන්ගේ4 අත් මෙන් ඉතා ලුහුඬු ව අග මුල වෙනසක් දැනගත නොහැක්ක. බඩ පූනාවක් වැන්න. සෙසු ශරීරඅවයවයෝ ඇතකු වැනි සටහන් ඇතියහ. එක් පුතණු කෙ‍නකුන්ගේ මුහුණු සයෙක, අත් දොළසෙකැයි මෙසේ එක් වැනි නොවන පුතුන් දෙදෙනකු ඇතියහ. ඒ අපගේ ඊශ්වරයන් වහන්සේ ගේ ශරීරය වනාහි එක් භාගයෙක් හුණ කිළිලක් වැනි පැහැ ඇත්තේ ය. එක් භාගයෙකැ හීතණයෙකුදු5 ඇත, එක් භාගයෙක් අළුපුසුලක් සේ ඉතා සුදු ය. ග්රීහවය නිල් පැහැ ඇත්තේ ය. ඉස්නි එක් භාගයෙ කැ ජටාලඹ්ඩල යෙක. එක් භාගයෙකැ ගැහැනු කොණ්ඩයෙක. එසේ යෙහින් මෙබඳු විශිෂ්ට වූ විරූපරූපයක් අන් කිසිවක් හට ඇත්තේ නො වෙයි. එබැවින් මෙයින් අපගේ මහෙශ්වරයන් වහන්සේගේ විශේෂ ගුණයෙක් ම ය. තවද අපගේ මහෙශ්වරයෝ තමන්ගේ භාය්යාෂ ග වන් තුන්දෙනා වෙන වෙන ම සතුටු කරවනු සඳහා නිරතුරු ව ________________________________________ 1. ගායනා කොට 2.කොසුතඹාසල්ලක් සේ 3.මුඳනෙහි 4.කිඳුරන්ගේ 5. තනයකුදු
යක්ඛවඤ්චිත වර්ගනය 261
රතික්රීචඩාවෙහි යෙදී බබුරන්1 සේ රාජිමෙහි ව්යාමවෘත ව3 මිනී ඇට අමුනා මානාවක් සේ කරැ ලා ගෙන මිනී හිස්කබලෙකින් අහර අනුභව කෙරෙති. එසේ හෙයින් මෙබඳු මහිමයෙක් අතික්කහට ඇත්තේ නො වෙයි.
ඒ හැම තබා අපගේ මහෙශ්වරයන්3 මේ ලොවැ උපන්නෙත් නැත. ඔවුන්ට කිසි භයෙකුත් නැත. ජරාමරණයෙකුත් නැත. ඒකාන්ත ශාස්වතයෝ ය. අපගේ මහෙශ්වරයෝ මෙසේ මෙසේ වූ විශෙෂගුණ ඇතියහ. මේ ලොකයෙහි අන්කිසිවක් හට මෙබඳු ගුණයෙක් ඇත්තේ නො වෙයි කිසා මෙසේ ඊශ්වරයන්ගේ නුගුණ ම ගුණ ය යි ගෙන වර්ණෙනා කොට දැක්වී ය.
එසේ හෙයින් කියන ලදී:-
“ තිපුරං සො විනාසෙ සි, ලලාටනයනග්ගිනා,
අසුරෙ ව විනාසෙයි, තිසුලෙන මහිස්සරො.
ජටාකලාපමාවත්තං, නච්චති දිනසන්ධිසයා,
වාදෙති භෙරිවිණාදිං, ගීතං චාපි ස ගායති.
භරියාසො තස්ස තිස්සො, එටායෙකං සමුබ්බහෙ,
එක මෙකෙන පස්සෙන, පස්සමානො චරෙකකං.
හත්ථිකවම්මමබරධරො, තෙනෙච වාරිතාතපො,
අසාදියෙහි පුත්තෙහි, රූපෙහි ච සුපාකටො.
රතියා ච මධුමානෙ ච, ව්යාරවටො සබ්බදාව සො4
මනුස්සටඨීධරො සිය කපාලෙනෙස5 භුඤ්ජති.
න ජාතො න භයං තස්ස, මරණං නත්ථිඤ සස්සතො.
ඊදිසො මෙ මහා දෙවො, නත්ථිිඤ්ඤාස්සීදිසො ගුණො” යි.
ඒ තෙපුල් අසා උපාසකයෝ කියන්නාහු යහළු, මේ තොපගේ මහෙශ්වර දෙවියන්ගේ ඇති ගුණයෝ ම ය. අගුණයෝ කොපමණ වෙද්දැයි කියා ඉක්බිති බුදුන්ගේ සියලු ගුණයන් හකුළුවා එක දෙශමාත්ර යෙකින්6 දක්වන්නාහු; මේ ලොකයෙහි සියලු ගඞගා වන්ට යම්සේ මහා සාගරය ආධාර වේ ද, ඒ පරිද්දෙන් ම සියලු උතුම් වූ ගුණ සමූහයන්ට අපගේ බුදුහු ම ආධාර සේක, තවද මේ ලොකයෙහි ස්ථාවරජඞගම වූ සියලු වස්තූන්ට මහපොළොව යම්සේ ආධාර වේ ද, එ පරිද්දෙන් ම සියලු ගුණයට බුදුහු ම ආධාර සේක, අපගේ බුදුහු මෙසේ වූ ශාන්ත ගුණ ඇති සේක. මෙසේ මෙසේ වූ වියත්කම් ඇති සේක. මෙබඳු වූ කරුණාවක් ඇති සේක. මෙ වැනි ඍද්ධිමහිමයක් ඇති සේක. මේ මේ ගුණය මෙසේ මෙසේ ය යි කියා නිමවන්ට නොපිළිවන. ________________________________________
1. මඹුරන් 2. ව්යානපෘතව 3. මහෙශ්වරයෝ 4. බ්රාහා 5. කපාලෙහෙව 6.එකදෙශයෙකින් 262 සද්ධර්මායලඞකාරය
මේ ලෝකයෙහි බුදුන්ට වඩනා සෘඞිමත් 1 කෙනෙක් නැත්ම ය. එසේ වූ සෘඞිඥාන ඇති බුදු කෙනෙකුන්වහන්සේ සෘඞිඥාන ඇති බුදු කෙනෙකුන්වහන්සේ බුදු වූ දවස් පටන් ගෙන අන් කිසිවෙකැ ව්යාුවෘත 2 නොවී තමන්වහන්සේගේ ආයුෂ්කල්පවය මුළුල්ලෙහි බුදුකෙනෙකුන්වහන්සේගේ ගුණමුහුදට වැද බුඞඥාන නමැති මතින් අළලා බලා ගුණ වර්ණේනා කරනසේක් වී නම් උන්වහන්සේගේ ආයුෂ්කල්පය ගෙවේ ම ය. බුදුන්ගේ ගුණ නොගෙවෙන්නේ ම ය. මෙසේ බුද්න්ට පවා බුදු ගුණ කියා නිමවන්ට නොපිළිවන් හෙයින් අපමණ ගුණසමූහයන් ඇති අප බුදුන්ගේ ගුණවර්ණළනාව මහෙශාඛ්යු වූ දිව්යූබ්රපහ්මාදීන් විසිනිදු තමතමන්ගේ නුවණ පමණින් ම වර්ණිනා කරත් මිස කියා නිමවාගත නොහැක්කේ ම ය යි කීහ.
කියන ලද මැයි :- “ ලොකෙයඛ්ඛසවනතීනමාධාරො සාගරෙ යථා, සබ්බේසං ගුණරාසීනං, ආධාරො’ව තථාගතො
චරාචරානං සබ්බේසං, ආධාරව3 ධරා අයං, තථා ගුණානං සබ්බේසං, ආධාරො’ව තථාගතො.
එවං සන්තො වියත්තො ච, එවං සො කරුණා‍පරො, එවමිඞිවිධං තස්ස, එවමෙවං ගුණා ඉති.
බු‍ෙඞාපි සක්කොති න යෝස වණ්ණං කප්පමපි වත්ථාස බයතං ගමෙතුං, පගෙව න බ්රපහ්මසුරාසුරෙහි වත්තුං නහානත්තගුණස්ස වණ්ණං” යි.
මේ පරිද්දෙන් ම තමතමන්ගේ දෙවියන් ම උතුමැයි කියන්නා වූ ඔහු දෙදෙන අපගේ දෙවියෝන ම උත්තමයෝ ය, අපගේ දෙවියෝ ම උත්තමයෝ ය යි මෙසේ කලහ වඩා ඩබර කොට රජ්ජුරුවන් සමීපයට ගොස් එ පවත් කීහ. එකලැ රජ්ජුරැවෝ ඔවුන් දෙදෙනාගේ බස් අසා එසේ වී නම් තොප දෙදෙනාගේ දෙවියන්ගේු ආනුභාවවිශෙෂ සෘඞිප්රාොතිහාර්යෙකින්ම පරීක්ෂාඔ කරම් හ. තොප තොපගේ දෙවියන් ලවා අපට සෘඞිප්රා‍තිහාර්යක් දක්වාලව යි කීහ. මෙයින් සත් දවසක් ගිය කලැ මොවුන් දෙදෙනාගේ දෙවියන්ගේ මහත් වූ පෙළහරෙක් වෙයි. ඒ පෙළහර දක්නා කැමැති සියල්ලෝ ම වහා අවුත් රැස් වෙත්ව යි කියා රජ්ජුරැවෝ නුවරැ බෙර ලැවූහ. මෙසේ නුවැරැ බෙර ලැවී බව ඇසූ මහජනයෝ ඒ ඒ දිශාභාගයෙන් අවුත් රැස් වූහ.
යකඛවඤචිත වර්ගවය 263
ඉක්බිති මිත්යාුදෘෂ්ටි ගතුවාහු අද අපගේ මහෙශ්වරදෙවියන්ගේ ආනුභාව දක්වම්හ යි මහත්වූ පූජාසත්කාර කරන්නාහු ඔවුන් ගේ කිසි සාරගුණයක් නුදුටුවාහු මය. එකලැ සම්යනක්දෘෂ්ට් ගත්තාහු අද අපගේ බුදුන්ගේ ආනුභාව හා විශේෂ ගුණ 1 සියලු සත්ත්වෂයන්ට ප්රහකාශ කොට දක්වම්හ යි සැරැහී වැලිදාගැබ සමීපයට එළැඹ ගඳදුම්මල්පහන් ආදියෙන් පූජා කෙරෙමින් ප්රිදක්ෂිළණා කොට දොහොත් මුදුනෙහි තබාගෙන වැඳ වැඳ සිටියහ.
එ කෙණෙහි රජ්ජුරුවෝ ද සිවුරඟසෙනඟ පිරිවරා අවුත් එකත්පස් ව සිටගත්හ. මුළුනුවර නාලාගිරිහු වන් රජගහ නුවර සේ හැළලී ගිය. සෙසු නොයෙක් දාෂ්ටිගත්තා වු නානා සමයවාදීහු අද බෞද්ධයන්ගේ ශාස්තෲන් දක්වන ප්රාවතිහාර්ය බලම්හ යි කියා මැසි පිටැ 2 මැසි බැඳ සිටගත්හ. මෙසේ මහ පවනින් හැළලී3 ගිය මුහුදැ රළපෙළ දිවන්නා සේ ඔවුනොවුන් පරයා ඇසිල්ලෙකැ දිවගෙන අවුත් රැස් ව සිටගත්තා වූ මහ ජනයා බලබලා සිටියදී ම සම්යකක්දෘෂ්ටි ගතුවාහු වැලිදාගබ දිසාවට අභිමුඛ ව මුදුනෙහි ඇඳිලි බැඳ සිට පාධපීඨධාතූන් වහන්සේට ආරාධනා කරන්නාහු, ස්වාමීනී, අපගේ භාග්යනවත් වූ බුදුරජාණන්වහන්සේ සියලු බුද්ධකෘත්ය නිමවා නිරැපධි‍ශෂ නිර්වාකණධාතුයෙන් පිරිනිවි සේක, ශාරිපුත්රයමෞද්ගල්යානයනාදී වූ අසුමහසව්වන් වහන්සේ ද පිරිනිවි සේක; එසේ හෙයින් මේ තන්හි අපට නුඹවහන්සේ හැර අන්කිසි පිළිසරණෙක් නම් නැතැයි කියා ඉක්බිති සත්යහක්රි්යා කරන්නාහු -
“ආපානකොටිං බුඞස්ස, සරණං නො ගතා යදි, තෙන සච්චේන’යං ධාතු දස්සෙතු පාටිහාරියං
රාමකාලෙ මුනින්දුස්ස, පාදුකාකායි අබ්භුතං, තෙන සච්චේන’යං ධාතු දස්සෙතු පාටිහාරියං
ඡදදන්තකාලේ මුනිනො, ධාඨා ජරංසිරඤජිතා, තෙන සච්චේන’යං ධාතු දස්සෙතු පාටිහාරියං
ජාතමත්තො තදා බු‍ොෙඞා, ඨිතො පඞකජමුඞති, නිච්ඡාරෙසාසභිං වාචං, අග්ගො සෙ‍යට්ඨොති ආදිනා තෙන සච්චේන’යං ධාතු දස්සෙතු පාටිහාරියං.
264 සද්ධර්මාංලඞකාරය නිමිත්තෙ චතුරො දිස්වා, නික්ඛන්තො අභිනික්ඛමං, තෙන සච්චේන’යං ධාතු දස්සෙතු පාටිහාරියං.
මාරසෙනං පරාජෙත්ථ’වා 2 නිසි නෙතා බුජ්ඣි බොධියං තෙන සච්චේන’යං ධාතු දස්සෙතු පාටිහාරියං.
ධම්මචක්කං පවත්තෙසි, ජිනොසිපතනෙ තදා, තෙන සච්චේන’යං ධාතු දස්සෙතු පාටිහාරියං.
න‍නෙන්දාංපන්න්දගභොගින්දං නාගං නාලාගිරිව්භයං ආලවක‍ාදයෙ යක්ඛෙ, බ්රපහ්මානො ච බකාදයො,
සච්චකාදිනිගණ්ඨෙ ව, කුටදන්තාදයො බිජො, දමෙසි තෙන සච්චේන, දස්සේතු පාටිහාරියං”.
යනු හෙයින් ඉදින් අපි හැමදෙන ම “ජීවිතපරියන්තං බුඞං සරණං ගච්ඡාමි” යනාදීන් අපගේ ජීවිතාන්තය දක්වා තිසරණ ගතුමො වී නම් ඒ සත්යා වචනය හේතු කොට මේ පාදපීඨ ධාතුන්වහන්සේ අද අපට ප්රාාතිහාර්යක් දක්වනසේක්ව යි; තවද දසරථජාතකයෙහි අප බුදුන් රාම නම් රජව උපන් සමයෙහි පයැ ලු මිරිවැඩිදෙක පවා මුළුලොවට අද්භූත වූ පෙළහර දැක්වී ද, එසේ ම අප බුදුන් හිමවතැ ඡද්දතත නම් ඇත් රජ ව උපන් සමයෙහි ඔබගේ දළසඟලින් සවනක් රැස් විහිදිණි ද, ඒ සත්යර වචනය හේතු කොට ගෙන අද මේ පාදපීඨධාතූන්වහන්සේ සවනක් රැස් විහිදුවා පෙළහරක් දක්වනසේක්ව යි; බුදු වන ජාතියෙහි මවුකුසින් බිහි වූ වැගැස සතුබුමු මහපියුම් මත්තෙහි වැඩසිට “අග්ගොහමස්මි ලෝකස්ස” යනාදීන් අභීත සිංහනාද කළසේක් ද: එසේම සතර පර්වහ නිමිත්ත දැක මහබිනික්මන් කළ සේකද; එසේ ම බෝමුල්හි වැඩහිඳ මරසෙනඟ බිඳ බුදුවූසේක් ද; තවද බ්රවහමරාධනාවෙන් ඉසිපතනඋහන්2 වැඩ දම්සක් පැවැත්වුසේක් ද;තව ද නන්දෝපනන්ද නම් නාගරාජ යා ය, නාලාගිරි නම් හස්තිරායා ය, ආවකාදී වු යක්ෂදයෝ ය, බකබ්රබහ්මා‍දි වූ බ්රවහ්මරාජයෝ ය, සච්චකාදී නිගණ්ඨයෝ ය, කූටදන්තාදී වූ බ්රායහ්මණයෝ ය යන මොවුන් දමනයැ ලා හික්මවූ සේක් ද; ඒ සත්ය වචනය හේතු කොට ගෙත අද මේ පාදපීඨධාතූන්වහන්සේ මෙ තන්හි අපට ප්රාතතිහාය්ය් හ යක් දක්වනසේක් ව යි කියමින් වැඳ වැඳ, තවද ඒ උපසාකවරහු ස්වාමීනී, දැන් අප කෙරෙහි අනුකම්පා උපදවා මහජනයාගේ මිත්ථාදදාෂ්ටිය බිඳ ප්රා තිහාය්ය්ප යක් දැක්වුව මැනැවැයි ආරාධනා කළහ.
යකඛවඤචිත වර්ගනය 265
මෙසේ ආරාධනා කළ ඉක්බිති බුදුන්ගේ බුඞානුභාවය, රහතන් වහන්සේගේ සාදධ්යාකනුභාවය, උපාසකවරැන්ගේ සත්ය ක්රිරයානුභාවය යන මේ තුන් ආනුභාවය හේත කොට ගෙන එකෙණෙහි වැලිදාගබ දෙබේ කරමින් පාදපීඨධාතූන්වහන්සේෙ අහසට පැන නැඟී සවනක් රැස් විහිදුවමින් ශරත්සූය්ය්්ස මණ්ඩලය සේ දිලිහිදිලීහි ලීලොලෙත ව අහස්කුසැ සිටගත්සේක.
ඒ ආශචය්ය්න් ය දුටුවා වු මහජනයෝ නොයෙක් සියදහස් ගණන් පිළි හිසැ නටවමින් සිටි සිටි තෙනින්1 පැන නැගී සාධුක්රීයඩා කරන්නාහු එ තන්හි වටැ සිටි මහපිරිස එකපැහැර අහෝ! සාධු යි බැණ නැඟී හඬින් මහපොළොව පැළීයන්නා සේ මහත් හබ්ද පවත්වා දහස්සුවස් ගණන් ඔල්වරහඬ ගසමින් හන්පළන් වස්ත්රා්භරණ ගලවා දමමින් සිතැ ඇතුලළහි පිරී ඉතිරෙන සන්තෝෂයෙන් මත් ව උතරුසළු ගලවා දමමින් මෙසේ මහත් පූජාවට පටන්ගත්හ. ඒ ආශචර්ය දැක මිථ්යාසදෘෂ්ටි ගත්තාහු ඉතා විස්මයපත් වූ සිත් ඇතිව තම තමන්ගේ මිත්යාය දෘෂ්ටි තාක් සුළං දුටු වලාකඩවල් සේ ගසා දුරැ කොට තුනුරැවන් ම සරණ කොට තිසරණැ පිහිටියාය. මෙසේ බුද්න්ගේ පාදස්පර්ශර ලද්දා වූ සිත් පිත් නැති පුවරැකඩ පවා මෙපරිද්දේන් මහානුභාවසංපන්න විය. එසේ හෙයින් සකලකෙලශකාලුෂ්යා පගමයෙන් අත්යපන්තපරිශුඞ වූ චිතතසන්තාන ඇති තුන්ලොවට අසහායනායක වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ මහත් වූ සෘඬ්යොනුභාවය නොසිතිය හැක්කේමහත් ය. එබඳු අචින්ත්ය වූ ගුණ ඇත් බුදුන් කෙරෙහි සිත් පහදවා ගත්තා වූ සත්ත්ථ යන් ලබන්නාවූ විපාකයත්2 අචින්ත්යි වන බැවින් තුනුරැවන් කෙරෙහි සිත් පහදවා සියලු සගමොක් සැපත් සැදුව3 මැනැවි.
කියනු ලදුයේ මැයි :- “ඵු‍ටෙඨාසි පාදෙන ජිනස්ස එවං කලිඞගරොපායි මහානුභාවො, ලොකෙකනාථස්ස අනාසවස්ස මහානුභාවො හි අචින්තනීයො, යි.
මෙ තෙකින් මෙ යකඛවඤචිත වගැ සතර වන පාදපීඨිකාවසතුව කියා නිමවන ලදී.