विहग-व्यथा
१
न शक्छौ यो आंश टपटप टिपी चप्प पिउन
न शक्छौ मासूले दिनभर अघाएर जिउन ।
न शक्छौ यो भुत्ला लिइकन कुनै वस्त्र सिउन
चुड्यौ व्यर्थे मेरो मनुज ! तिमिले जीवन किन ? ॥
२
सिधा सादा निर्धाउपर पिर बाधा जति जति
ठूला बाठा टाठा मनुजहरू पार्छन् उति रति ।
घृणा, निन्दा हत्या प्रभृति सब उस्को कटु फल
उनै उल्टो भोग्छन्, विधि-नियम यो जान अटल ।।
३
तिमी जान्ने बाठो मनुज, गुरुजस्तै भुवनको
म लाटो अज्ञानी विग बिचरो दूर बनको ।
स्वभावैले मेरा उपर हुनुपर्ने सदयता
लियो जानाजानी अहह ! किन उल्टो एरुषता? ॥
४
जगत्-रक्षालाई जुनिभर अहिंसा-व्रत धरी
उस द्वारा व्याघ्र प्रभृति पशु सारा वश गरी । र
हन्थ्यो जो ज्ञानी मनुज गहिरो शान्ति-सुखमा
मट्याङग्रा हान्ने भो शिव ! शिव ! उही आज रुखमा ॥
५
तिमी घुम्थ्यो फियों धरणितलमा हामि नभमा
कुनै बेला हुन्थ्यौं उभय तल माथी विटपमा ।
दुवै सुन्थ्यौं बोली खुसिसित दुवैका दुइ थरी
वृथा त्यो भत्कायौ अबुझ ! तिमिले शान्त नगरी ॥
६
कुनै बेला तिम्रो गृह र फुलबारी वरिपरि
सबै हामी धुम्दा चटुल गतिले कौतुक गरी ।
काठ ! साना माना कुसुमकलिजस्ता शिशु पनी
चरी ! आ. आ: भन्थे, प्रणयवश पुग्थे रुखमनी ॥
७
हँसीला तिम्रा ती सरल शिशुको त्यो मधुरिमा
म नाचेको देख्थें प्रणयपुरको मध्य धुरिमा ।
खुसी हुन्थे, भन्थें मनुज-जुनि हो भाग्य-सदन
कठै ! यो हत्यारोपन त उस बेला समझिनँ ॥
८
खसेको दाना वा फलफूल तथा मञ्ज मुजरा
जुटयो जो सो खाई खुसिसित गरी नित्य गुजरा
तपस्वीजस्तो भै प्रकृति--पथको मङ्गल गरी
रहेको यो नि? मकन किन मान्यौ ? हरि ! हरि !
९
हवामा पौडन्थें, जुन मधुर सङ्गीत मुखमा
थियो, त्यस्ले तिम्रो श्रुति-विवर भर्थे म सुखमा ।
कठै ! बासा बस्थे विजन वनका मञ्जु रुखमा
बिराएँ के मैले ! किन धसिदियौ मृत्यु-मुखमा ? |
|
This work is first published on Nepal and is now in the public domain because its copyright protection has expired by virtue of the Copyright Act, 2059 (2002). The work meets one of the following criteria:
|
|