دیوانی خانای قوبادی/هەمەچەشن
Appearance
بای شەماڵ ڕێشەن
[edit]بای شەماڵ ڕێشەن، بای شەماڵ ڕێشەن | سوفتەی دڵ بە داغ مەینەتان ڕێشەن |
نە یار نە یاوەر، نە قەوم نە خوێشەن | کەس نمەزانان حاڵ من چێشەن |
لە عاجز عاجز، جە پیران پیر بیم | سەر لە کۆتەڵان، پا لە زنجیر بیم |
قوباد و قۆچاغ، قەدیمساڵان بیم | بابۆی بەگزادان کەمەرلاڵان بیم |
میرزای خاتوونان، شۆخ شیرین بیم | کاکەی کناچان، زوڵف عەنبەرین بیم |
ساحێب ئۆتاقەن، ئەقرەبا و پشتم | دەستگیر دەستدار، بەگلەران گشتم |
عێلبەگی و ڕەشید، میر جافانم | پەروەردەی سای چین، زوڵف کڵافانم |
بەور باڵادەس، بان شێرانم | نامیدەی وڵات ڕۆم و ئێرانم |
قۆچ سەر نە پێچ، وایەی هەیهاتم | شێر سەفشکێن، کۆی زۆر و زاتم |
دارای دەماغبەرز، کەرەمکوڵاوم | ئوستادان جە تەرح، جۆی سێڵاتاوم |
تەکیەی ڕاهداران، شای سەماواتم | دەفتەردار موڵک سەرجۆی کاواتم |
باش باڵادەس پەهلەوانانم | قەڵغان لای شان نەوجەوانانم |
تورک تیرئەنداز، شیرین سوارم | تەورزین بە دۆش ڕووی نۆهەوارم |
بەهار پای ئێڵاخ، جە کوردەماڵ بیم | جە پای سەراوان، چەشمەی زوڵاڵ بیم |
قوباد قۆچاغ کۆی نەوسوارم | تەرح جەبڵەکێش باخچە و حەسارم |
سوڵتان هاروون، میر سەریاسم | ساحێب ناواک، تیغ ئەڵماسم |
میر سەرحەدگیر لای خان ئاشوورم | لە تەعنەی بەدان، یانەخاپوورم |
ئیستا من دەستاخ کۆتەڵ پاوەنانانم | بێ جەد خاین باجەڵانانم |
بە ڕۆژ بێخورد و بە شەو بێخاوم | دیل بێتاوان، پاشای زەهاوم |
ئوفتادە و زەبوون، خاترپەشێوم | تەشنە و زوبانلاڵ، شەو بار بە لێوم |
نەوەی ئەمیرخان، بەچەی بێباکم | بێ فەرش، بێ باڵین، ئوفتادەی خاکم |
ئیستا ڕووگەردان قاپیی مورادم | ئەبڵەی مایەپووچ خزمەت وە بادم |
ئەی بادی شەماڵ، یە جەستە و حاڵە | یە گونای پەڕگەرد زەردیی جەماڵە |
یە لاشەی زەبوون بێنازکەفتەی من | جە ناڵە کۆسار شەو نەسرەفتەی من |
یە جامەی جیاز دوڕ نەوکافوورە | یە گڵکۆی مەزار گەدا دەسوورە |
یە کەلوەلای زام، زوڵم ساڵانە | یە عەیش و واوەیلای میرەماڵانە |
نە شەرم، نە سیرەت، نە زوڵف، نە خاڵە | یە پەردەی ڕەنگین تەختەی ڕەشماڵە |
یە کار گەردوون بینای کارانە | بەگزادان سەرکز، سای تالارانە |
ئەی بادی شەماڵ! فرە زەلیلم | وێنەی عارەبان، بە تۆ دەخیلم |
عەرزەی جەستە و حاڵ ئێمە و ئەسیران | بەرە پەی ئۆتاق بەگزادەی میران |
گلەیی و شکات فرە و ناپیاو | شەرع من و تۆ، مەقسوودی زەهاو |
ماجەرای پیریم، سککەی سپیدیم | مەعلووم بی جەلای خانەی ڕەشیدیم |
باچە نەوتووڵ نەمامان، ناوەران زامان | بەواندەی گریان، تەڕ بکەن دامان |
نەچنان بە شاد، نەنیشن بێغەم | نەماڵان سورمەی سێوەنگی لە چەم |
پەڵاس قەتران بشان وە گەردەن | بەو شەرت بواچان: کاکەش نەمەردەن |
باچە بەو جاهیلان قەوم و قارداشم | ئەو چاپوکسوار، لە مەیدان باشم |
ئەمانەت فەرز بۆ، فەسڵ بەهاران | ئەر مەچن بە سەیر قەدیم هەواران |
هەر لە گەرمەسێر تا بانلەیلاخ بێ | هەر لە ڕووی کۆهسار هەرتا بۆباغ بێ |
هەر جە ڕووی خاکەن، هەر جە تۆی غارە | فراوان بە کار، دەسگام دیارە |
چەندێ دەستکەرد من، مەندەن لە جێدا | یاران با بەیان، بگرەوان پێدا |
چەندێ کەرامات عەجایب کەردم | یاران سەڵامەت، ئەوا من مەردەم |
عەبدوڵڵا تەرزەن
[edit]عەبدوڵڵا تەرزەن، عەبدوڵڵا تەرزەن | ڕاستەن خان بەور کەیانی تەرزەن |
خاستەر جە ئەولاد گیو و گودەرزەن | سەد پایە پایەش، جە خانان بەرزەن |
نوتفەی سەفی خان، کەخوسرەو وێنە | ساحێب ئەسباب و گەنج و خەزێنە |
سەد گەدای چون من، موفلیس بێبەش | کەردەن بە ساحێب بەفتان و مەفرەش |
بەڵێ، هەی سەڕاف، ساحێب خەزێنە! | دانای دوڕشکاف، نیزامیی وێنە |
کەسێ چێش کەرۆ، من شوومستارم | من نەحس بەدبەخت میحنەتیی چارەم |
عەقڵ مەعیشەت خودا نەدا پێم | وێم نائومێد کەرد، من بە دەست وێم |
وەرنە خان بەور، حاتەم دەوستوورەن | خزمەت ساڵان، جەلاش مەنزوورەن |
هرگیزنمازۆ چوون من غوڵامێ | خاقانی نەزمێ، نیزامی فامێ |
جە ئاستانەی عالیش، ڕەنجم بێبەر بۆ | بە جەستەی مەجنوون، توونم نەوەر بۆ. |
دەلیل داخیی من
[edit]دەلیل داخیی من، دەلیل داخیی من | بزانە بە حاڵ، دەرد و داخیی من |
دڵگیریی سزای بەیداخی من | بشۆ وە پاتەخت، قیبلەی یاخیی من |
......! شاباڵ شازادەی پەریی | وەسەن وەس! تا کەی ئی یاخیگەریی!؟ |
ئەر مەکەری سوڵح جە ڕای دۆستداریی | جەی یاخیگەریی، دەست هۆرمەداریی |
..................................م! بەژن وباڵات | .....................! شەرەنگ خاڵان ئاڵات |
شەوێ وەخت ڕۆ
[edit]شەوێ وەخت ڕۆ، شەوێ وەخت ڕۆ | شەوێ پەی تەقدیر، وادەی وەخت ڕۆ |
جە گوڵ باخچەی، ئاڵای عەنبەربۆ | بین بە دوچارم، دوو شەخس شەڕجۆ |
هەرچێکە من دین، لەب بە قین گەستەن | پەی کوشتەم دەرلاد، هەردوو بەین بەستەن |
جە هیچکامشان، ڕای ئامان نەدیم | باوەکوشتەشان، چمان هەر من بیم |
هورێزا بە خەشم، دەست بە نەیەوە | ئەو دەست بە قەبزەی قەوس ویەرەوە |
زانام خەرابەن، چەنیم قەستشان | ئامام بوگرێزۆن، من جە دەستشان |
نەی بە دەست قایم، گیرم دا بە نەی | تاکە قەوس بە مشت، نە قەوس پەڕ پەی |
تەییار کەرد خەدەنگ، من ناڵام جە تەرس | واتم:هەی سەرمەست هیچ هەواڵ نەپەرس! |
مەر یە وەس نییەن عارەب تەی | ڕەفیقت گرتەن، بەیتەور من بەی نەی |
فیدای باڵات بام، سەوزەی کەماندار | هیچ زەروور نییەن بکێشی ئازار |
من نەچیر موفت، ئەی دیدە مەستم | من کوشتەی سینان، ئەی نەی بە دەستم |
تا کە ئید شنەفت، ئەو کڵاف موشکین | خرابتەر جە خەشم، شی نە جامەی قین |
نەخشی پڕموشکین، ڕەها کەرد جە شەست | مەودای خەدەنگش، ڕیشەی جەرگم گەست |
سست بیم جە ساعەت، جە سەر شی هۆشم | ئاما بە تاجیل، قایم گرت گۆشم |
کێشا، وات: نە نە قوڕمساخ خانای | من جە نەی بە دەست، بەڵ کەمتەر زانای |
سا با بەیتەورە، شووم هەرزەگۆ | ...............! تیرەوە لقەفڕێت بۆ! |
نەوسوەیل دەستوور
[edit]نەوسوەیل دەستوور، نەوسوەیل دەستوور | خێزا ژە چەمەن، شاهان دەستوور |
خاستەر ژە خێمەی خاقان و غەفوور | ئاوەرد ژە چەمەن، توڕڕەی زەرد و سوور |
.................................! ئاڵای زەمەق ئارا | ....................................! داران بە دارا |
...................................................... | ...................................................... |
درەختان ژە دوور، نمانا وە زەوق | چەمەن کیم خای گوڵ، خارای زەڕتەبەق |
قەترەی قرمزیی، بە پەنجە سێوەنگ | سەند نەڕووی خەزان عەزیز........! |
......! چوون شاپوور ئوستاد تەڕدەست | ..........! خەزان نەخش خوونیی بەست |
دەست بە ڕەنگ ئاڵ ئاڵای عەجەب بەرد | ئەفشانی دیبای، وەڵگ مێوان کەرد |
کێشا نەڕووی فەرق نەمامان تەڕ | فەڕبافیی تافتەی توکمەی تەرز زەڕ |
بە کاڵای پەڕنەخش نارنجیی خەزان | چوون نۆعەرووسان، ڕەنگین کەرد ڕەزان |
چەند تۆپ پارچەی ئاڵای مەخمەڵ تەرز | بڕیی بە باڵای درەختان بەرز |
فەڕڕوست نە چەمەن خواجەی یەمەن شار | چەنی ڕەنگ سوور قرمزیی گوڵنار |
.........................ی! لەیل بۆ | ....ڕای..............! سوەیل بۆ |
ببۆ بە دڵواز، سەرگەرد ڕازان | بپکیۆ وە سەر مەخمەڵیی خەزان |
..............! من سیاپۆش خەم | .............................................! |
بێزار جە خەزان، نارنجی بەڕ بۆ | دامان بە ئەسری هوون دڵتەڕ بۆ. |
هەر من خەمبارم
[edit]هەر من خەمبارم، هەر من خەمبارم | هەر من، بەخت شووم خەمبارم |
هەر من خەمسوزان دڵ بێقەرارم | هەر من پێکای ڕەند قەتارم |
هەر من شوومتالع زوحێڵ ستارەم | هەر من هیجرانبار، جە زێد ئاوارەم |
هەر من سیابەرگ قەڵاخی پۆشام | هەر من جە ئەزەڵ، زوخاوان نۆشام |
هەر من دووی سیام جە دڵ مەخێزۆ | هەر من ڕوخسارم، خەزان مەبێزۆ |
هەر من دەربەدەر، هیجرانبارەنان | هەر من زەدەی زام، نادیارەنان |
هەر من داخ نەدڵ، وێنەی مەجنوونم | هەر من پەی لەیلێ، ئاوارەی توونم |
هەر من خەمخەڵات، خەم بەراتمەن | هەر من کاراتەی ڕای نەهاتمەن |
هەر من وێنەی شێخ سەنعان دەستوورم | هەر من زوننارپێچ، جە مەزهەب دوورم |
هەر من دڵ بە تێغ هیجران پارە بیم | هەر من سەرەشووم، سیاچارە بیم |
وەرنە یا مەردم، بە جەستەی فەرهاد | قیبلەم سەلامەت، عومرم شی وە باد |
یەخانا واتەن، خاتر ناشادەن | نائومێد جە دین، دیدەی بگزادەن |
خانا و مەحروومی
[edit]خانا: | |
خەدەنگ غەمزەی وەنەوشەخاڵان | حەربەی نیم نیگای نازک نەوهاڵان |
ئەر بگنۆ وە سەنگ کۆی سەخت خارا | مەکەرۆش وە گەرد، بەبێ مودارا |
مەحروومی: | |
مەخمووریی دیدەی قەترانی خاڵان | نیم نیگای موژەی گەردن غەزاڵان |
ئەر بگنۆ وە هەرد قولەی کۆی پەڕاو | وە زات موتڵەق، مەکەرۆش بە ئاو |
*** | |
زڕەی زریزەی یاز و خرخاڵان | پەشێوی شێوەی پەشێودەسماڵان |
ئەر بگنۆ وە نەجد قولەی پەڕخەتەر | مەکەرۆش وە تۆز بادبەردەی سەحەر |
خانای قوبادی و مەحروومی و هەڵسەنگاندنی مەولەوی
[edit]خانا: | |
بەرق سەیف ناز، ئەبرۆ خەمینان | عەکس ماوی خاڵ خورشید جەمینان |
ئەر بگنۆ وە کۆی قولەی قەزاڵە | مەکەرۆش وە بووڵ سفتەی سەد ساڵە |
مەحروومی: | |
بەرق بەرقەی ناز عیشوەفرۆشان | چەخماخەی لەنجەی تەڵا نە گۆشان |
بزیسکەی نیگای دیدە شابازان | بریقەی غەمزەی شەکەرین ڕازان |
ئەر بگنۆ وە سەنگ جای تەجەلای نوور | مەکەرۆش وە گەرد، چوون سورمەی کۆی توور |
مەعدووم ڕاس خانا سۆزان عەشق بی | کەی وێنەی مەحرووم، هەر عەشقش مەشق بی؟ |
هەڵسەنگاندنی مەولەوی: | |
نەوباوەی خەیاڵ، مەحرووم دانا | ڕەدیف لەتیف، زەریف خانا |
یاوا وە دیدەی کەمبینام ساوا | جە نەو بینایی پەی دیدەم یاوا |
پەیڕەویی خانات یاد ئاوەردە بێ | ئەو ئەسڵ و وێت فەرع حەساو کەردەبێ |
لاکین زادەی تەبع بۆ عەنبەرینت | دەسڕێسەکەی فیکر بیکر شیرینت |
پەسەندیدەی فام عەقڵ دانا بی | خاستەر جە خەیاڵ خاسەی خانا بی |
زیادە پەی فەرع، وە سەر ئەسڵەدا | خاسەین واتەی تۆن جەی سەرفەسڵەدا |