دیوانی ئەدیب/ر
Appearance
1
[edit]ئەی ماهـ جەبین، ئافەتی دین، دڵبەری عەییار | ڕووت ڕەوزەیی ڕیزوان و نەعیمی گوڵی دلدار |
پڕ عەبهەر و ڕەیحان و سەمەن، سونبولی گوڵنار | قوربانی قەدت بم کە دەڵێی سەروە بە ڕەفتار |
تاکەی لە خەمت دەربەدەر و سینە بریندار | |
لەو ڕۆژە کە ئامانجی شەهی سەخت کەمانم | دەمزانی لە هیجری ئەلەمت نابێ ئەمانم |
چون مەدحی سیفاتی تووە هەر ویردی زمانم | باکم نییە بەو شوهرەتە بەدناوی زەمانم |
ئەی وای لە دەست جەوری تۆ و تەعنەیی ئەغیار | |
سەوداسەریی و گۆشەنشینیی و سەلامەت | داخی غەمی مەعشووقە، نیهانیی و شەهامەت |
بێ ناڵە بڕین گریە دەبێ ئەشکی عەلامەت | بەو خوایە نییە ڕوویی تۆ بێ سەنگی مەلامەت |
جەبرانی دەکا غەمزەیی دو نێرگسی خەممار | |
حاشا لە سەر و قەوم و لە ئەحباب و برادەر | گەر حوکمی سولەیمان لە سەر ئەم موڵکە سەراسەر |
یا دەستڕەسم بێ بە هەموو موڵکی سکەندەر | بێ فائیدەیە بۆ منی مسکێنی قەلەندەر |
نیساری دەکەم پاکی لەبۆ یەک دەمە دیدار | |
ئەی خوسرەوی خوبان سەبەبی شین و گرینم | بۆ غەمزەیی شیرینە، کە وا گۆشەنشینم |
دایم بە ئومێدی نەزەرت مات و حەزینم | وا چاترە ئەم حوسنە کە جارجارە ببینم |
خەوفی سەرمە هەڵبگرێ پەردە لە ڕووی کار | |
تا عیشق نەبێ، مەسجید و مەیخانە بەتاڵە | عاشق چ غەمی میحنەت و فەوتی سەر و ماڵە |
بۆ ئاشقی ڕووی یار، دەمی زەوق و پیاڵە | موفتی غەڵەتی کرد کە نەڵێ بادە حەڵاڵە |
باوەڕ کە حەڵاڵە، کە حەرامە لە ڕیاکار | |
تەنبوور و دەف و بەربوت و پەیمانەیی مەزهەر | یا مسک و بخورات، لە کاشانەیی مەجمەر |
سەد نەغمە و سەد پەند، لە مەیخانە و مینبەر | عیزز و حەشەم و ڕوتبەیی شاهانە و ئەفسەر |
نابێ بە سەفای زەوقی حوزوورت، دەمی ئەفکار | |
بێ تاعەت و پڕ مەعسییەت و ڕووت و عەجیبم | بێ سەروەت و بێ تۆشە و موحتاج و غەریبم |
داخوازی مەی و موفلیس و بێ هۆش و شەکیبم | حاجەت بە موعەڕڕەف نیە وا دیارە ئەدیبم |
ڕووم ناوەتە سەر خاکی دەرت، عاجز و ناچار |
2
[edit]بە بۆنەی کۆچی دوایی عەباس عەلی
غوڕڕەیی میهری جەلالی مەهی حەوتەم بە ژمار | چووە ناو دۆزەخییان، ڕووحی موشەڕڕەف بوو بە نار |
چوون لە بۆ مەرسیەخوانی، فەلە، ئاخوند و جوهوود | حَشَرَهُ اللهُ مَعَ فِرْعَوْن و هامان جیوار |
ئاغە و هاوسێ دەڵێن: باشە و شایانە کەوا | گوو کەیە گۆڕی هەمیشە، بە شەو و ڕۆژ خەروار |
عیسەویی و مووسەویی و ڕەعیە و ئەکڕاد و عەجەم | هەموو تەلعینی دەکەن، وەک شبرێ لەیل و نەهار |
عەجەمان دێنە عەزاداری، بە تەسلییە دەڵێن: | کەر سەکەت بوو بە سەقەر، باقییە سێ جاشە حیمار |
سابیقەی خزمەتی بوو چاکە فەرامۆشی نەکەن | لە قەزای حاجەت، ئەگەر شام و سەحەر شەڵواردار |
3
[edit]دەمەقاڵەی ئەدیب و دەروێش مووسا
چەند ڕۆژێ کە لە ناسازی ئیقامەم بوو لە شار | تەنی پڕ عەجز و ئەلەم، خەستە دڵی زار و نزار |
مام ڕەجەب دەعوەتی کردم بە دوسەد عیز و ویقار | تەرزی ئەعیان و خەوانین بوو لەبۆ شام و نەهار |
کامل ئەسپابی زیافەت، لە هەموو جۆرێ هەزار | |
ئەسڵی مەدعوو لە قیاسی، دە نەفەر بوو بە عەدەد | ئەهلی لادێیی و شاری، هەموو خۆش خولق و جەسەد |
مەجلیسی بێ غەرەز و غەیبەت و بوختان و حەسەد | کاک محەممەد بوو لەگەڵ یاری عەزیز، شێ محەمەد |
کاکە مووسایی حوسێنی، سەفییی پاک تەبار | |
یەک لە دەروازەوە نەمزانی ئەگەر غوولە نە جند | کیسوەتی ڕەسمی قەلەندەر هەموو مەتبووع و پەسند |
هات وەژوور کەوت و لە ناگاهـ، دلێرانە و توند | یا عەلی کوت بە فەسیحی و بە دەنگێکی بڵند |
دیم کە مووسایە، لە دەروێشی دەدا دەم وەکوو پار | |
لَن تَرَانِي وتی پێم: ئەم لَنە نەفیی ئەبەدە | من کوتم: جاهیلی تۆ، دەم وەرە لەم جێگە مەدە |
نان فرۆشی نییە، فەرمایشی زاتی سەمەدە | گفتوگۆی ئەو کەسەیە، ئاشقی وەجهی ئەحەدە |
بێسەوادی وەکوو تۆ، بایە و تەفسیر چ کار؟! | |
کوتم: ئەی مەردی حیسابی دەتەوێ دینداری؟! | ڕەسمی دەروێشی، کە خامۆشییە و هوشیاری |
چت لە ئایات و موعەمما و مەسەلەی عەییاری | ---- ---- ---- --- |
حەللی ئەم مەسئەلە هەللاجی نییە و ---- | |
موتەغەییێر بوو لەسەر ئەم قسە دەروێشی حەزین | نەدەگونجا لە هەراسانی لەسەر ڕوویی زەمین |
بە نەسیب ئەم کەسە بێ، یەک سەرە خاریج بوو لە دین | سەگ لە پاشی نەدەژی ساتێ لە بەر شیددەتی قین |
هەر وەکوو کاکە ڕەزا فەرمویە: لێم بوە سەگی هار | |
کوتی: لەو حاڵەتی دەروێشییە تۆ نابەڵەدی | پڕ غروور، سەرسەری و کیبری، فەقەت کاڵبودی |
لە تەڕەف قەلب و مەقاماتی سەفا، بێ مەدەدی | زاهیرەن فاسقی و کافری باتین ئەبەدی |
هیچ قوبوڵ نابێ لە تۆ تۆبە لەگەڵ ئیستیغفار | |
کوتی: مووسام و لە ئەم عەسرەوە مەئمووری خودا | زاهیری تەن، بەشەر و باتینی لەم خەڵقە جودا |
ساحیبی موعجیزە و قودڕەت و حاڵات و عەسا | یەدی بەیزا و حوزوور و قەدەم و توور و نەدا |
تۆ کە فیرعەونی دەبێ حوکمە بخنکێی لە بیحار | |
بە دووسێ ئایە و ئەخبار و دەلیل، عاسی بوو | نە حەدیسێکی لەبیر مابوو، نە مەعنا و نە هوو |
ئیدیعای بوو لەڕووی کیزب و سمێلی پڕ موو | ڕووکەشی قەڵبی عەیان بوو وەکوو زێڕی دە دەچوو |
عادەتی کەر وایە، لە ئایات و خەبەر دێتە فیرار | |
چون لە فەرمایشی حەق، جاهیلی وا بێ خەبەرە | پێی وەیە حاڵەتی دڵ ڕشتەیی تاج و تەوەرە |
یا غەزەڵخوانی و کەشکۆڵ و مەشاک و کەمەرە | یا تڕین و تەرەب و ڕەقس و سەما و پرچی سەرە |
یا نە ئیلحاد و ئیباحەتتە، سەری ئیستیکبار | |
بەڵی مەعلووم بوو تەبیعی، لە شەریعەت بەدەرە | بە تەبیعی چ بڵێم: ئایەتی حەق بێ سەمەرە |
مەعنی قەولی خودا قسمەتی ئەهلی بەسەرە | هەر لەبۆ ئەهلی سەفا، بەندە ئەدیب، خاکی دەرە |
چم لە مووسایە، کە سەرزارییە دەروێشی حیمار |