خەنجەری قانع و تاقی کیسرا
Appearance
ڕۆژێک لە بەغدا دەرچووم بۆ گەڕان | ڕووەو ڕۆژهەڵات بە ناوی سەیران |
لە پاش ماوەیەک ڕۆییم بە ڕێدا | مانوو بووم تۆزێک وێسام لە جێدا |
کاتی بەهار بوو ڕوانیم ئەو دەشتە | بە گوڵ چنرابوو، ئەتوت بەهەشتە |
مێرگی پڕ چیمەن، گوڵی سەوز و سوور | ڕیزی گۆڵاڵان ئەدرەوشا لە دوور |
ڕوانیم لە دوورۆ گردێ دیارە | تۆزێ تێفکرام بینیم ئاسارە |
هەروا ڕۆیشتم تا گەییمە پاڵی | نەختێک تێفکرام لە شێوە و حاڵی |
زانیم پاشماوەی دەوری دەورانە | خاپووری دەستی جەوری زەمانە |
دوو تاقی گەورەم لەوێ پێش چاو کەوت | کۆنە و داڕووخاو بە وێنەی ئەشکەوت |
بە چاوێکی ورد خەیلێ تێفکرام | لەو جێگەی خۆما وێسام بە سەرسام |
وتم ئەی گەردوون پڕ زوڵم و ستەم | پڕ مەینەت و ئێش، پڕ دەرد و ئەلەم |
ئەم یادگارە هی کام دەورەیە؟ | جێگەنشینی کام شای گەورەیە؟ |
کێ پێی دڵخۆش بوو؟ کێ کردی بە ماڵ؟ | کێ ئیشی تیا کرد؟ کێ پێی بوو خۆشحاڵ؟ |
کێ دیواری کرد؟ کێ ڕشتی ڕەنگی؟ | کێ جێی هێشت پاش خۆی زۆر بە دڵتەنگی؟ |
کێ کوورەی گەچی بۆ هێنایە تاو؟ | کێ تیا دروست کرد باغ و حەوزی ئاو؟ |
کێ دەوری شاهی تێدا بە سەر برد؟ | کێ تیا دائەنیشت؟ کێ خزمەتی کرد؟ |
ئاخۆ چەن هەژار بێ سەروسامان | بۆ محاکمە هاتنە دیوان؟ |
ئاخۆ چەن گەنجی بێکەسی هەژار | لەسەر خۆڕایی تیا درابێ لە دار؟ |
ئاخۆ چەن هەتیو بێ داک و بابان | تیا هەڵتووتابن بۆ پارچەیەک نان؟ |
خۆزگە ئەمزانی جێگەی کێ بووە | فەوتی کردووە و بەجێی هێشتووە |
ئەمزانی جێگەی کام شەهریارە | عەدڵ پەروەرە، یا ستەمکارە! |
وەتەن پەروەر و ڕوو لە زەحمەت بوو | یا وەک هێندێ شا، گورگی میللەت بوو |
خۆزگە ئەمزانی ئەم کەلاوەیە | نیشانەی عەدڵی هیچ بە لاوەیە!؟ |
ناگاە لەو گردە دەنگێ پەیدا بوو | بە زمانی حاڵ کەوتە گفتوگوو |
وتی: ئەی خەنجەر! هەژاری بێکەس | لە من خرابتر بەبێ فەریادڕەس |
ئەم تاقە کۆنە وا داڕووخاوە | ئاساری کۆنی عەدڵە جێ ماوە |
پاشماوەی دەوری نەوەی ساسانە | یادگاری کۆن، نەوەی شاهانە |
وەختی خۆی جێگەی شەهریاران بوو | تاقانەی دایکی چەرخی دەوران بوو |
چەن گرێی دڵی هەژاری کردۆ | لە ڕووی مەیدانا گۆی عەدڵی بردۆ |
ئەم تاقە کەوا ئەترافی بۆشە | کۆنە و داڕووخاو، رەنگی نەخۆشە |
ئەمە سەرچاوەی عەدڵی دنیا بوو | بێوێنە و نایاب تاقی تەنیا بوو |
کانگای دادگا و عیلم و زانین بوو | بۆ باخچەی گەلی هەژار پەرژین بوو |
جێی گوشادبوونی دڵەی پڕ خەم بوو | جێی دەرکردنی جەور و ستەم بوو |
جێگەی شایانی عەدڵنەوا بوو | جێی زانایان و دەستەی مەلا بوو |
جێگەی شانازی نەتەوەی کورد بوو | جێگەی شێرانی بەدەستوبرد بوو |
جێی دڵخۆشکردن نەوەی مەغوور بوو | جێی پێکەنین و شادی و سروور بوو |
جێی پێکهێنانی ئاواتی کز بوو | دوور لە ئینسانی ڕووڕەش و دز بوو |
مەنواڕە برا ئێستە خامۆشە | ناوی لە بازاڕ حەق فەرامۆشە |
ئەنەوشیرەوان، نەوەی ساسانی | بۆ دادگای خۆی ئەمیە پێکهانی |
کیسرا نەتەوەی ساسانیان بوو | شاهی دەنگدلێر، مەردی مەیدان بوو |
ساسانیەکانیش کوردی تەواون | لە ناو مێژوودا بە کورد ناسراون |
پەخش بوو عەدڵی بە ڕووی دنیاوە | ناوی مەشوور بوو لە هەر چوار لاوە |
لە دەوری کیسرا پێکۆ گورگ و مەڕ | ژینیان سەر ئەچوو، بێ هەرا و بێ شەڕ |
تەرازووی ستەم پەتی چڕابوو | گڵۆپی عەدڵی، تیا هەڵکرابوو |
هەتاکوو دەورەی نەوشیرەوان بوو | یەگانەی دەستی دەوری دەوران بوو |
ئەمە دەسکردی شاهی کیسرایە | مەنواڕە بەوا وا بێنمایە |
ئەزانی بۆچی وا داتەپیوم!؟ | ئێستە ئازیەتبار هەر وەک هەتیوم!؟ |
من فەخر ئەکەم بەم وێرانەیە | چونکە پاشماوەی ئەو زەمانەیە |
من چەندە ئاڵای ڕەنگاوڕەنگم دی | چەن دەوری ژینی بە بێدەنگم دی |
چەن میللەتپەروەر چەن پادشاهان | چەن ئازادیخوا، چەن پاڵەوانان |
چەن وەزیری باش، خەمخۆری هەژار | دەستەی نائیبان هەزاران هەزار |
چەن ئەدیبان و عالمانی چاک | لای من کۆچیان کرد بۆ ژێر پەردەی خاک |
ئەم دەشتە گەورە ئەبینن بە چاو | سوار ڕیز ئەبون بۆ سەفەری ڕاو |
هەژار و کوێخا و وەزیر و پاشا | هیچ فەرقی نەبوو لەو دەورە، حاشا |
کەس زۆردار نەبوو، هەموو وەکوو یەک | لە شێخ و ئاغا و ئاسنگەر و بەگ |
کەس ماڵی کەسی بە زۆر نەئەبرد | گڵۆپی عەدڵ دنیای ڕوون ئەکرد |
هەموو بە دڵخۆش، دەم بە پێکەنین | دەوریان ڕابورد لە ڕووی سەرزەمین |
مەنواڕە بە وا کە ئێستە چۆڵم | وێرانە و ڕووخاو، جێماوی پۆلم |
ڕیزی سوارە و پێشمەرگەی دلێر | لەم دەشتە گەورە ئەوێسان وەک شێر |
ئێوارەوەختە بۆ سەلامی شا | زۆر بە موحتەرەم ئەوێسا سپا |
دەنگی کەڕەنا و موزیقەی هۆردوو | لە هەر چوار لاوە، نەوەک یەک و دوو |
هەموو بەیانێ تەعلیمی عەسکەر | تەدریبی شمشێر، گورز و بەرکەمەر |
بۆ جەژنی نەورۆز ئەبوو بە هەرا | لە هەر چوار لاوە ئاڵا هەڵئەکرا |
بۆ داوا کردن دەوری ئاسایش | دەرئەچوو سپا ڕۆژی نمایش |
ئەم گۆڕستانە کەوا دیارە | مەنزڵگای کۆچی لاوانی شارە |
چەن لاو، چەن گەنجی زیرەک و دلێر | ژیر و هونەرمەند، وەکوو بێچووەشێر |
چەندە ئەدیب و چەن سنعەتکاران | چەن چاونەترساو، چەن کاسبکاران |
چەن پیاوی گەورە، چەن مناڵی ورد | لە تورک و عەرەب، لە فارس و لە کورد |
لەم گۆڕستانە بوون بە میوانی | جێگەیان خۆش کرد بە جاویدانی |
ئەو دەورە خەو بوو، بینیم و دەرچوو | سەد هەزار خۆزگەم بە زەمانی زوو |
خەنجەر! بزانە دنیا هەر وایە | بۆ هەموو کەسێ هەر بێوەفایە |
من بەلای خۆمۆ کانگای عەدڵ بووم | ئێستە ئەبینی کە بەم دەردە چووم |
ئەو جێگە، جێگەی ستەمکارانە | ئاخۆ چی لێ کا دەستی زەمانە؟ |
بڕوانە لە حاڵ لوئیس و زوحاک | بە چ ئەحواڵێ چوونە پەردەی خاک!؟ |
من ناوی چاکەم خستە دنیاوە | ئەوان لەعنەتیان لە شوێن جێماوە |
مادام کە دنیا هەر ئاخربوونە | باش بێ و خراپ بێ، لە دەس دەرچوونە |
چەن خۆشە گشت کەس ناوی بە چاکە | مێژوو بینووسێ لە ڕووی ئەم خاکە |
This work is first published in Iraq and is now in the public domain because its copyright protection has expired by virtue of the Law No. 3 of 1971 on Copyright, amended 2004 by Order No. 83, Amendment to the Copyright Law. The work meets one of the following criteria:
|