Jump to content

بەرێکانێ دناڤبەرا فەقی و مەلایێ جزیریدا

From Wikisource
بەرێکانێ دناڤبەرا فەقی و مەلایێ جزیریدا (1650)
by فەقێ تەیران
314730بەرێکانێ دناڤبەرا فەقی و مەلایێ جزیریدا1650فەقێ تەیران
فەقە:
سەلاما من حەقیرێ سەدەفەک دڤێ تێکن
ئیرۆ د جزیرێ حەقە ل مەلێ کن
هلاکین ژ دەربا تیرێ دەرمان هەیە لێکن
مەلا:
سەلامێن ملیاکەتان بێ حەدد و بێ حسێبن
شوبهەتێ ئاڤێن شەتان ژ مەلا ل میم و حێ بن
هلاکین ژ زەحمەتان دەرمان ژ لام و بێ بن
فەقە:
شەربەتا لام و بێیان نادم ئەز وێ ب حەیاتێ
مەعدەنا دال و رێیان دبارینن نەباتێ
ئزهار دکن مەعنەیان ژ حوسنا بوت و لاتێ
مەلا:
ژ نەقشێ بوت و لاتان مە سینە بوتخانەیە
تەعییونا سفاتان تەجەللا د قەلبێ مەیە
د عید و شەڤبەراتان ژ وان ڕا مە سەجدەیە
فەقە:
سەجدەیا شوکرێ جارەک «مە» فەرزە د وسالێ
نە پەردە، نە ستارەک ل بەر وەجهێ هلالێ
«احسن الله تبارك» ژ سڕڕا وێ جەمالێ
مەلا:
جەمالا نوورین سافە د وەجهێن تەجەللایێ
ب حەرفێن خوە کەششافە زەمیر درن مەعنایێ
«حا میم عەین سین قاف»ە د رەمزا موعەممایێ
فەقە:
حێیێن حەفت حامیمان نوقتەیان لێ پەیدا کن
ئسمێ دو تاسیمان میمان ژێ جوداکن
باڤێنە جەم جیمان عشقێ ژێ پەیداکن
مەلا:
هەفت خوم تەژی بادە د مەیکەدا قدەمێ
خوما کو مەی ئرادە عشق رێهت جاما جەمێ
لەوحێ دو نوون لێ سادە لەو فەیزێ دا قەلەمێ
فەقە:
ساقی ژ خەمرا ئەزەلێ نوون و قەلەم ژێ ئافراند
دارێهتە لەوحا ئەووەلێ رزق و نەسیب پێ قەددراند
ئەوبوو مورادا مەسئەلێ نەقشێ مەجاز پێ سەووراند
مەلا:
نەقشێ مەجاز تلسمە مەزهەر ژ رەنگ مرئاتێ
سۆرەت ل بال مە ئسمە مەعنا ب تەجەللا تێ
حەرفێن نوورین جسمە «کاف ها»یە د ئایاتێ
فەقە:
«کاف ها» ئسمێ کوورە توغرایە د تەنزیلێ
جسم وی کووهێ توورە ئجمالە د تەفسیلێ
جەمال عەینێ نوورە کەوکەبە د قەندیلێ
مەلا:
کەوکەب دبێم بەشەرە نوورەک مونەززەهـ تێ
چ حوسنەک موسەووەرە ئسمەک ژ ئەلڵەهـ تێ
یەقین بخوە مەزهەرە چەرخە سەد خەرگەهـ تێ
فەقە:
خەرگەهـ ب من حجابە ستار دکەت جەمالێ
عەورێ رەش و نقابە نەدی دکەت هلالێ
پەروانە لەو د عەزابە مەحجووبە ژ شەمالێ
مەلا:
شەمال عەینێ نوورە شەوقە ل بەر ستار تێ
پەروانە بێ دەستوورە د چەرخی سەمادار تێ
حەیران سڕڕا غەفوورە لەو جانفدای یار تێ
فەقە:
یارێ حەقیقەت خالقە چوون جانفدایێ ڤێکەڤین
راست و دوروست و سادقە چ رەنگ ڤ شوونا ڕێ کەڤین
قەنجە، لەتیفە، لائقە دباغێ ئرەم دا ڤێکەڤین
مەلا:
باغێ ژ نوو وەرەق لێ یار دێ د وێ زهوور بت
سپێدەئێ شەفەق لێ مەزهەر ژ عەین نوور بت
پەرتەو ژ حوسن حەق لێ دا عەکس بێ قسوور بت
فەقە:
عەکسێ ژ حەق دبینین ل دۆر وەجهێ مەحبووبان
ل حالەکێ نامینین ژ سوڕا وان مەتلووبان
گەهـ دنالین و گەهـ دخوونین دوورین ژ وەسلا خووبان
مەلا:
فەریاد ژ دەست فەرقێ د دوورین ژ سولتانان
تیژن ژ لەونێ بەرقێ هەیبەت و سوڕا خانان
رۆژە هاتییە شەرقێ دێ مرین ب کۆڤانان
فەقە:
کۆڤانێن مهرداران بێ حەدد و بێ ئژمارن
تیرێ د وان حساران سەد جاران سەد هەزارن
خەدەنگێن د نووباران نهین ل دل دبارن
مەلا:
نهین ل دل د رەشینن تیرێن د سیاهـ گۆشان
دو میر ب غەزەب دکشینن ل قەتلا مە بێ هۆشان
ژ عەین قەوسان د وەشینن خەدەنگێن ئەسوەد پۆشان
فەقە:
دو نوون سیاهـ رەنگن ب سڕ ل مە کو کێشان
دەربێن ئەوان خەدەنگن ل قەلبێ مە دەروێشان
عاشق ژ دەست نەهنگن ژ داغ و زەجر و ئێشان
مەلا:
داغێن مە پوڕ د کولن خەبەر ژێ نایێ گۆتن
یەنگیان دەرب ل دلن هناڤ م ژ بەر سۆتن
کەماندار رەش قاتلن گەزمە ل دل ب جووتن
فەقە:
گەزمەیێن عەین و سادان ئشارەت رەمز و سوڕن
کشاندن گۆشە بادان مەحبووب تیژ ئاورن
تیرێن د وان جەللادان باتن ل دل دفڕن
مەلا:
ئاڤرێن جۆتێ بەلەک بەرقەکە ژ سەماواتێ
خورشیدە چەرخا فەلەک هاتییە نێڤ مرئاتێ
ئنسانە ب سۆرەت مەلەک یا حوورییە د جەنناتێ
فەقە:
حووری تێک جەما بن پەری هەم د وێ گاڤێ
حەمی ژ رەنگ چرا بن نێزیکی شەمس و تاڤێ
ژ شەرما خۆیا نا بن ژ حوسنا وێ گولباڤێ
مەلا:
وان شەرمە ژ دێمێ زەری عەقرەبان دەرب ل دل دان
خورشید ماهـ و موشتەری پێرۆ د موقابل دان
ئنسانە ب شەکلێ پەری یان حوورە سۆرەت ولدان
فەقە:
پێرۆ یەقین کو خالن د عقدا سورەییائێ
دو رۆژن، دو هلالن ل دێمێ وێ لەیلائێ
بێ وەسف و بێ مسالن د رەمزا شەکەرخائێ
مەلا:
ب رەمز و گوفت و سوڕان نەباتێ ئەو د رێژن
عشوەیێن لەعل و دوڕان لوئلوء شەکەر بهێژن
خەدەنگێن د ئاڤڕان عاشقان د برێژن
فەقە:
عاشقێن لەب و لێڤان شاباشە ژ خودێڕا
سەلوەیا بهـ و سێڤان پەلچم ژ زیڤ و زێڕا
حەرامە خەوا شێڤان ل کەسێ موحبەت ڤێڕا
مەلا:
کەسێ کو ئێک دڤێتن سۆهتییە ب ئولفەتێ
شەڤان کو وی خەو تێتن ژ تیرا مەحەببەتێ
عاشق ل پەی وی تێتن ژ جەزب و ژ فرقەتێ
فەقە:
فراق تێک حرقەتە بەعیدە ژ خیالێ
توتاکە ب زەحمەتە بلبل ژ بەر جەمالێ
گۆیین قەت خەو ناکەتە کو دوورە ژ وسالێ
مەلا:
زەحمەت ب من وسالە عاشق ژ بەر جەزبەئێ
لەو تێت ب دەرد و حالە ژ بەرقا شەعشەعەئێ
دەما کو تێت شەمالە نەزەر دا پەروانەئێ
فەقە:
پەروانە لەو دمرت خۆش نینە ئەو ب ژینێ
زەعیفە خوە ناگرت تیژە بەرقا ئەڤینێ
د پەردێ نا سەبرت پەردە کەمالا دینێ
مەلا:
پەروانە لەو دصۆژی ژ لەمعەیا جەزباتێ
فدا کرن عومر و ژی د کەشفا سەببەحاتێ
کو دا ژ نووڤە ڤەژی باقی بت د حەیاتێ
فەقە:
حەیات ب من وەسلە دو لات گەر ببن لاتەک
موراد بخوە هەر ئەسلە تێکدا ببنە سفاتەک
ژ هەڤئێک نینە فەسلە واحد بمینت زاتەک
مەلا:
واحد زاتەک فەردە تەجەللا د وان سفاتان
ل عەینێ دل نەزەر دە ل جوملەی تەعییناتان
تەوەهوم بوویە پەردە ب ئسمێ بوت و لاتان
فەقە:
لات سۆرەتەک حەققە ژ ئەسمائێت حەققانی
ل بال من موحەققەقە د نێڤ کەشفا سوبحانی
لاهووتە هەر موتلەقە د ناسووتا ئنسانی
مەلا:
ئنسان ب من ناسووتە گەوهەر د نێڤ سەدەفێ
ژ عالەما جەبەرووتە شەمسە هاتی شەرەفێ
تەنەززول ژ لاهووتە مەحبووبە جام د کەفێ
فەقە:
کەفا کووزە ئو تاس تێ نازک و سپی زەندن
قەدەحا مەیا خاس تێ بنێڕن تالب چەندن
ڤەخۆن ژ دەستێ راستێ ب مەدحان مەحبووب خوەندن
مەلا:
وەسفێن د مەحبووبان ل داغێن کول حەیاتن
قووتە ژ بۆ قولووبان گولاڤ قەند و نەباتن
ژ نەغما مەدحێن خووبان عاشق ژ بەر ب جەزباتن
فەقە:
عاشق ب وەسف و مەدحان د فراقێ د سەببری
نەسیم بێت ژ وان تەرحان بولبول خوهێ بگری
خوون دێ دەربی ژ جەرحان ب داغێن کول بمری
مەلا:
بولبولێ وێ گولشەنێ ژ ئەزەل ئەو دبێژن
حەتتا ئەبەد ژ مەعدەنێ گەوهەران دابڕێژن
حەرفەک ژ وەسفان تەنێ عالەم تێک ناپەرێژن
فەقە:
جەماکەن تێک عالەمێ هەمووان ب ئوستاد کەن
حەرفەک ژ لەوحێ قدەمێ ب شەرح و ب سەواد کەن
نا ئێتە بەر قەلەمێ بەحران ئەر ب مداد کەن
مەلا:
نەسرین و گول تەبەقەک سەحەر ژ باغێ گولان
ژ نەستەران وەرەقەک بەسە مە ساحب دلان
عوروفخواهی سەبەقەک چێتر ژ سەد سجلان
فەقە:
ئەحسەن ژ نوو سەبەقان قەلەم ژ قەند و نەباتێ
ل سەحیفەیا وەرەقان دڕێژت ئاڤا حەیاتێ
دەسبدەت ژێ تەبەقان مەلەک تێنە جەنناتێ
مەلا:
نەفەسا تە عەنبەرە زوباد و مسک دڕێژن
چ شاخێ نەی شەکەرە نەبات و قەند درێژن
نوتقا تە خۆ گەوهەرە سەد بار گەوهەر درێژن
فەقە:
گولم ددەست خاران ب ئسمێ محمد ناڤم
بولبولم د گولزاران ژ عشقێ لەو زەرباڤم
د رەمزا موهرداران تو رۆژی، ئەز هطاڤم
مەلا:
دوورم ژ گولێت ب خوناڤە لەو زەر شوبهەتێ بهم
سووسنا عرق ژ طلاڤە د فرقەتێ د برژهم
ل بال خوودا دلاڤە تو هطاڤی، ئەز سهم
فەقە:
بریندارێ عشقێمە دوورم ژ سها بهان
دزانن مەدداحێ کێمە د هزار و یەک و سهان
سەناخوانێ مەلێمە ل هەموو عەرد و جهان
مەلا:
هندی کو د گەررهم دکێشم سەبر و خیرێ
شوبهەتێ چەنگ و ژهم هلاکم ژ دەربا تیرێ
سەناخوانێ فەقهم ئیرۆکە د جزیرێ


This work was published before January 1, 1929, and is in the public domain worldwide because the author died at least 100 years ago.