Чухăн çын
Ял тулашĕнче пĕр начар кил-çурт ларать.
Пĕтĕмпе кивĕ, çĕрĕк: йăванас пек курăнатъ.
Пӳрт çĕрсе шăтса пĕтнĕ, кĕтессисем чалăшнă.
Çийĕ çĕрсе курăк ӳстернĕ, кивĕ хапхи йăваннă,
Юписем кăна чалăшса пĕчченех тăраççĕ.
Чӳречисенче тутăр татăккисем вĕçкелеççĕ.
Кам килĕ-ши ку? Мĕншĕн ку тĕрлĕ юхăннă-ши?
Итлĕр... Кунта чухăн çын пурăнать.
Йывăр пурăнăçпа пуснăскер, çакăнта тарăхать...
Ак сивĕ хĕл... Сивĕ çил чарăнмасăр вĕрет,
Çак çĕрĕк пӳрте витĕрех кайса сивĕтет.
Миçе çултанпа пӳрт тăвас тесе пурăнатъ,
Анчах ĕмĕтне çитереймест; хăй шухăшлать:
«Мĕн тăвас? Çитмен пурăнăçла пурăнса,
Виличчен пурăнса та, пӳрт туса,
Хĕлле ăшă çĕрте шăм-шаккăма кантараймăп,
Аван пурăнăçпа пĕр кун та пурăнаймăп.
Эх-хех-ха, ай-аяй! пулмарĕ, çаплах вилеп,
Чухăн пурăнăçпах тупăка кĕрсе ӳкеп...»
Çапла хăй, мĕскĕн, чылайччен шухăшласа ларать,
Вăл темĕн ĕнтĕ çур çĕр те çитсе пырать —
Çывăрма вăхăт. Çĕтĕк тумтирĕпе чĕркенет.
Мĕскĕн... сивĕ, ав епле вăл чĕтрет...
Хуйхăллă сывларĕ те кăмака çине улăхрĕ,
Тумтир таткисемпе витĕнсе выртрĕ.
Çыврас тет — ыйхă пĕрре те килмест,
Хурлăхлă пурăнăç шухăши пуçран каймасть.
Мăрьере çил кичеммĕн уласа йĕрет,
Чухăн ĕç çынни ăна шухăша кайса итлет.
Çил улашать,
Çил ăна шеллесе йĕнĕ пек туйăнать,
Çил йĕнине итлесе тĕлĕрсе каять.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain (or as a file it should not be migrated to the Wikimedia Commons) that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Данная работа, впервые изданная до 1929 года, находится в общественном достоянии по законодательству США, и может быть опубликована здесь, в мультиязычной Викитеке. Но эта работа не может быть опубликована в национальной Викитеке, которая должна подчиняться законодательству России, т. к. работы этого автора (за исключением изданных до 7 ноября 1917 года) пока не вышли в общественное достояние в России. Этот автор умер в 1956 году, и был участником Великой Отечественной войны, соответственно эта работа выйдет в России в общественное достояние в 2031 году.
The author died in 1956, so this work is also in the public domain in countries and areas (outside Russia) where the copyright term is the author's life plus 60 years or less. |