Тун

by Лебедев Михаил Николаевич

МЕДВОДДЗА ЮКӦН

Оланіныс Тунлӧн. Гажа, лӧсьыд. Пызан-улӧсъяс, мичаӧсь, эжӧма уна пӧлӧс материалӧн. Паныд стенас ӧдзӧс, ӧтар-мӧдар бокас гырысь моднӧй ӧшиньяс. Став вежӧсыс (комнатаыс) мойдкыв сяма: югъялӧ, дзирдалӧ, синмӧ шыбитчӧ озырлуннас да баситӧмнас. Паськӧмыс Тунлӧн да сійӧ слугаяслӧн сэтшӧм жӧ мича да фантастическӧй. Хор (сьылысьяс) — сцена сайын. Занавес восьтігӧн сцена вылын некод абу.

ХОР

Оліс-выліс мича Сашук,

Батьлӧн-мамлӧн ӧтка ныв.

Печкигтырйи туис-быдмис,

Быд лун сьыліс сьыланкыв.

Ӧтка нывлӧн жӧник вӧлі:

Павел нима удал зон.

Сійӧ нинӧмысь эз повлы,

Багатыр кодь вӧлі ён.

Воис чунькытшасьны Павел,

Пансис сиктын гажа пир.

Ворсӧ Сашуклӧн том сьӧлӧм,

Пуӧ жӧникыслӧн вир.

Ӧтка нывлы-гӧтырпулы

Шудтӧм лои тайӧ лун.

Кыськӧ локтіс, сійӧс аддзис

Еджыд тошка пӧрысь Тун.

Мисьтӧм пӧльлӧн Сашук вылӧ

Вежыс петіс пырысь-пыр.

Мыйкӧ сэні сійӧ вӧчис...

Вӧчны Тунлы абу дыр.

Пызан сайысь Сашук воши,

Быттьӧ некор эз и вӧв.

Сійӧс качӧдіс да нуис

Саридз дорӧ жургысь тӧв.

Коркӧ садьмис коньӧр Сашук.

Мый нӧ тайӧ? Гашкӧ, рай?

Сашук гӧгӧр зарни пуяс,

Пуяс вылын — зарни кай.

Муас сэтшӧм мича дзоридз —

Весиг висьтавны он куж.

Дзоридз вылысь масӧ ӧктӧ

Зарни бордъя малямуш.

Сашук водзын зарни керка —

Дзирдӧн тырӧм оланін.

Керка дінӧ Сашук мунӧ.

Сюся дзоргӧ сылӧн син.

Зарни ӧдзӧс ачыс воссьӧ.

Некӧн ловъя морт оз кыв.

Гажа горничаӧ пырӧ

Полігтырйи ӧтка ныв.

Пырӧ мича платтьӧа ныв, шензьӧмӧн видзӧдӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ, сувтӧ вежӧс шӧрӧ.

САШУК

Кытчӧ, коньӧрӧй, ме сюри?

Кодкӧ синмӧс оз-ӧ пӧрт?

Таысь озыр оланінсӧ

Он нин аддзыв сэсся, дерт.

Тӧда, тӧда, менӧ вайис

Татчӧ мисьтӧм пӧрысь Тун.

Ог ме Тунлы бурӧн сетчы.

Менам Павелӧй оз вун.

ХОР

Небыд улӧс вылӧ пуксис

Мича Сашук, ӧтка ныв.

Сэсся ньӧжйӧникӧн пондіс

Нора сьывны сьыланкыв.

САШУК

Дас квайт арӧсӧдз ме

Шог ни бӧрдӧм эг тӧд.

Ӧні кажитчӧ мем

Сэкся олӧмыд — вӧт.

Быдми ме, ӧтка ныв,

Ай-мам борд улын пыр.

Ӧти том купеч морт

Менӧ кораліс дыр.

Вӧзйис баруня ним,

Вӧзйис мем озырлун.

Менам вежӧй эз пет,

Эг ме сы сайӧ мун.

Сиктса зон, удал зон

Вӧлі муса нин мем.

Сыкӧд ме, сиктса ныв,

Кӧсйи колльӧдны нэм.

Воис кикутан рыт.

Жӧник пукалӧ том.

Эг нин чайтлывлы ме

Гажлысь аддзыны пом.

Эз тай дыр менам ки

Кисӧ жӧниклысь кут,

Сыкӧд торйӧдчим ми.

Менӧ эльтыштіс шуд.

Кӧн тэ, Павелӧй, кӧн?

Тэкӧд аддзысьла ог?

Кусі шондіыс мем.

Пӧдтӧ сьӧлӧмӧс шог!

Тупкӧ кияснас чужӧмсӧ да бӧрдӧ.

ХОР

Синва кисьтӧ мича Сашук,

Гажтӧм сылы гажаин.

Кӧть и вежӧс дзирдӧн тырӧ,

Сылӧн курыд шог оз чин.

Чайтӧ сійӧ: пӧрысь Туныд,

Гашкӧ, мутияс кодь ён.

Чайтӧ сійӧ: оз куж корсьны

Сійӧс Павел, удал зон.

Ылысянь кылӧ кутшӧмкӧ ковгӧм, быттьӧкӧ воссьӧны да пӧдласьӧны ӧдзӧсъяс.

Повзис, повзис мича Сашук:

Кӧнкӧ кылӧ — кув да ков!

Ӧдйӧ улӧс вылысь чеччис,

Пыдӧ пырис сылӧн лов.

Сашук сулалӧ джодж шӧрын да видзӧдӧ ӧдзӧс вылӧ.

САШУК

Овсис, овсис менам олӧм:

Локтӧ татчӧ пӧрысь Тун.

Тайӧ горничаӧ пырас,

Дерт нин, мӧдлаӧ оз мун.

Сцена сайын кылӧ сьылӧм, коді вочасӧн матысмӧ. Тайӧ локтӧ Тун аслас слугаяснас, кодъяс ыдждӧдлӧны сылысь ёнлунсӧ да озырлунсӧ.

ТУН СЛУГАЯСЛӦН СЬЫЛӦМ

Став йӧзыс миян Тунысь полӧ.

Став мусӧ кутӧ миян Тун.

Кор миян Туныс ёна скӧрмӧ,

Сэк весиг пемдӧ югыд лун.

Кузь нэм! Кузь нэм!

Кузь нэм, бур олӧм Тунлы!

Мед оз и кувлы миян Тун!

Эм миян Тунлӧн зарни керка,

Эм сылӧн рай кодь зарни сад.

Пыр ломзьӧ сэні зарни шонді,

Пыр овлӧ сэні лун шӧр кад.

Кузь нэм! Кузь нэм!

Кузь нэм, бур олӧм Тунлы!

Мед оз и кувлы миян Тун!

Тайӧ медбӧръя кывъяс бӧрын воссьӧ ӧдзӧс, ӧдйӧ пырӧны кык детина, мича паськӧмаӧсь, да сувтӧны ӧтар-мӧдар ӧдзӧс бокӧ. Сэсся пырӧ Тун, крукыля ныра, зэв кузь дзор тошка, кӧлдун паськӧма (мантияа), да сувтӧ зэв тшапа джодж шӧрас. Тун бӧрся сьылігтыр пырӧны нёль кымын слуга (свита), сувтӧны Тун сайӧ, асьныс пыр сьылӧны водзӧ.

Оз ошйысь Туныс озырлуннас,

Дзик веськодь сылы озырлун.

Дзор тошкыс Тунлы медся дона,

Дзор тошнас вына миян Тун.

Кузь нэм! Кузь нэм!

Кузь нэм, бур олӧм Тунлы!

Мед оз и кувлы миян Тун!

Зэв абу пӧрысь миян Туныс:

Сё комын арӧс эзджык тыр.

Зэв сійӧ мича, мича, мича,

Пыр пуӧ, пуӧ сылӧн вир.

Кузь нэм! Кузь нэм!

Кузь нэм, бур олӧм Тунлы!

Мед оз и кувлы миян Тун!

Оз радейт Туныс ӧтнас овны.

Том нывтӧг пемыд сылы лун,

Кор нывъяс окалӧны Тунӧс

Оз скӧрмы сэки миян Тун.

Кузь нэм! Кузь нэм!

Кузь нэм, бур олӧм Тунлы!

Мед оз и кувлы миян Тун!

ТУН (нюжӧдӧ кияссӧ нывлань)

Олан-вылан, дона гӧстя,

Югыд шонді, рочакань!

Татшӧм гӧстякӧд ме лоа

Бурысь-бур да шаньысь-шань.

САШУК

Лёкӧн пышйӧдін тэ менӧ,

Абу гӧстя тані ме.

Оз позь шуны тэнӧ шаньӧн.

Му выв омӧль лоан тэ.

ТУН

Ме кодь авъя мортӧс видны,

Зарни Сашукӧй, оз ков.

Радейт менӧ, окав менӧ,

Мекӧд ичмонь пыдди ов!

САШУК

Ог ме вермы тэкӧд овны.

Менам жӧник гортын эм.

Коли менам муса Павел,

Медся дона сійӧ мем.

ТУН

Ылын, ылын тэнад Павел,

Батьлӧн-мамлӧн ылын горт.

Радейт менӧ, окав менӧ,

Зэв ме мича жӧник морт!

САШУК

Жӧник вылӧ тэ он шогмы:

Тэнад морӧс пасьта тош.

Сэтшӧм, сэтшӧм жӧ тэ мича,

Кутшӧм вӧрысь петӧм ош.

ТУН СЛУГАЯС

Тунлы, мича ныв,

Эн шу омӧль кыв.

Скӧрмылас кӧ Тун,

Пемдас югыд лун!

ТУН (скӧра)

Дугды тешитчыны, нылӧй,

Ичӧт челядь моз эн дур,

Радейт менӧ, окав менӧ,

Зэв ме верӧс лоа бур!

САШУК

Ог ме, Тунӧй, тэнӧ окав,

Тэнад нырыд вывті кузь.

Дугды корасьны, йӧй выжыв,

Мун да паччӧр вылад узь.

ТУН СЛУГАЯС

Паччӧр вылад Тун

Оз на, майбыр, мун.

Том на сылӧн вир,

Ключӧн пуӧ пыр.

ТУН (скӧра)

Бур кӧ тэныд месянь колӧ,

Менӧ выжывӧн эн шу.

Радейт менӧ, окав менӧ,

Эн ло ыръян гӧтырпу!

САШУК

Муса Павеллы ме лоа

Гӧтырпунад, тэныд ог.

Тэысь мынны, гортӧ мунны —

Ӧти менам ӧні мог.

ТУН СЛУГАЯС

Гортад тэ он мун.

Оз лэдз тэнӧ Тун.

Важыд он нин ло.

Со мый гӧгӧрво!

ТУН (лёкысь зымнитӧ кокнас)

Аттӧ дивӧ, кутшӧм чорыд,

Кутшӧм сямтӧм тайӧ ань!

Мелі кывсӧ он кӧ кывзы,

Бурӧн корасьнысӧ шань.

Он кӧ овмӧдчы тэ мекӧд

Вунда тэнсьыд ки и кок.

Тайӧс мӧвпавнысӧ сета

Тэныд куим лунъя срок!

Тшапапырысь бергӧдчӧ да надзӧникӧн петӧ вежӧсысь. Сы бӧрся мунӧны слугаясыс (свитаыс) да бара гораа сьылӧны: «Став йӧзыс миян Тунысь полӧ». Кор налӧн сьылӧмыс ылысмӧ, заводитӧ сьывны хор.

ХОР

Туныс слугаяснас муніс.

Гӧгӧр лои шы ни тӧв.

Пызан дорӧ пуксис Сашук

Сідзи надзӧникӧн зэв.

Шогӧн тыри сылӧн сьӧлӧм,

Улӧ копыртчӧма юр.

Тӧдіс сійӧ, иган сайын

Тані олӧм оз ло бур.

Тӧдіс сійӧ, морт оз кывлы,

Кӧть тэ кыдзи тані бӧрд.

Тӧдіс сійӧ, аслад вынӧн

Оз нин мынлы татысь, дерт.

Сӧмын надея и вӧлі:

Мездас сійӧс удал зон,

Коді нинӧмысь эз повлы,

Багатыр кодь вӧлі ён.

Бара ӧдзӧс ньӧжйӧ воссис.

Кыкӧн пырисны том ныв.

Зарни блюдъяс налӧн киас,

Ветлӧм шыыс оз и кыв.

Пырӧны кык ныв, русалкаяс, веж рӧма дженьыдик платтьӧаӧсь, юрсияснысӧ пельпом вылас лэдзӧмаӧсь, вайӧны ыджыд блюдъяс чӧскыд сёянӧн.

КЫК РУСАЛКА (копрасьӧны)

Аслас гӧтырпулы ыстіс

Чӧскыд сёян ыджыд Тун.

Радейт, радейт миян Тунӧс,

Бурӧн сы сайӧ тэ мун!

САШУК (йӧткыштӧ блюдъяссӧ)

Ог ме радейт мисьтӧм Тунӧс,

Сылысь сёянсӧ ог сёй.

Эз на лӧсявлыны некор

Югыд лун да пемыд вой.

ХОР

Бара пырисны том нывъяс.

Эз и дзуртышт ӧдзӧс дзир.

Мукӧд пӧлӧс чӧскыдторнас

Кыкнан киыс налӧн тыр.

Пырӧны мӧд кык русалка подносъясӧн. Ӧти поднос вылас мича сулеяяс гӧрд винаӧн да гырысь румкаяс. Мӧдас — кампет, преник, яблок да мукӧдтор.

МӦД КЫК РУСАЛКА (копрасьӧны)

Тані яблок, кампет, преник,

Ма кодь вина сизим доз.

Радейт, радейт миян Тунӧс,

Лӧсьӧд сыкӧд ӧтув поз!

САШУК (йӧткыштӧ подносъяссӧ)

Тунлысь вина ме ог видлы,

Кампет, преник мем оз ков.

Кӧть ме му пыр татчӧ муна,

Мисьтӧм тӧдыськӧд ог ов.

ХОР

Эз на помась Тунлӧн бурыс,

Сійӧ закучӧн эз вӧв:

Синмӧ шыбитчана козин

Нывлы ыстіс уна зэв.

Пырӧны коймӧд кык русалка, вайӧны дзонь чукӧр уна пӧлӧс рӧма вӧччан платтьӧяс паськыд поднос вылын.

КОЙМӦД КЫК РУСАЛКА (копрасьӧны)

Туйсянь тэныд дас вит платтьӧ,

Ставыс шӧвк да кашимер.

Радейт, радейт миян Тунӧс,

Сійӧ тшӧктӧм кузя кер!

САШУК (йӧткыштӧ платтьӧяссӧ)

Тунлысь платтьӧ ме ог новлы.

Менам аслам платтьӧ эм.

Зэв на чужӧм серти меным

Гортса паськӧм, гортса кӧм.

Квайтнан русалкаыс пуктӧны вайӧмторъяснысӧ пызан вылӧ да улӧсъяс вылӧ, сэсся сувтӧны дорвыв Сашук водзӧ, копрасьӧны сылы да сьылӧны.

КВАЙТ РУСАЛКА

Эн тэ, мича нылӧй, ыдждав,

Эн тэ, мича нылӧй, ыдждав,

бурӧн сёрнит.

Миян Тун вылӧ эн лӧгась,

Миян Тун вылӧ эн лӧгась,

сійӧс окав.

Шондібанӧй миян Тунӧй,

Шондібанӧй миян Тунӧй,

ачыс мича.

Позьӧ тэныд сыкӧд овны,

Позьӧ тэныд сыкӧд овны

ичмонь пыдди.

Пондан нимкодясьны сыкӧд,

Пондан нимкодясьны сыкӧд

зарни садйын.

Пондан сыкӧд сёйны-юны,

Пондан сыкӧд сёйны-юны

зарни дозйысь.

Пондан кутчысьлыны сыкӧд,

Пондан кутчысьлыны сыкӧд

зарни вылын.

Радейт, окав миян Тунӧс,

Радейт, окав миян Тунӧс,

мича нылӧй!

САШУК

Ош кодь мисьтӧм мути вылӧ

Менам вежӧй оз на пет.

Кодлы зарни чукӧр колӧ,

Сійӧ Тункӧд олас мед.

Ті нӧ асьныд кодъяс лоад?

Татчӧ веськалінныд кыдз?

Мыйла му выв омӧльторсӧ

Меным ошканныд ті сідз?

Русалкаяс сувтӧны кытшӧ кияснас кутчысьӧмӧн, ветлӧдлӧны да сьыланкывйӧн воча кыв видзӧны.

КВАЙТ РУСАЛКА

Уна во нин миян

Абу вир ни яй.

Еджыд тошка Туныс

Миян ыджыд ай.

Му вылын ми чужлім,

Кыдзи чужӧ морт.

Бать-мам миян вӧлі,

Вӧлі шоныд горт.

Лӧсьыда ми быдмим,

Гажӧдчим быд лун.

Челядьдырся олӧм

Ӧніӧдз оз вун.

Ыджыдӧсь ми лоим,

Пузис миян вир.

Муса зонмӧс корсьны

Нывлы абу дыр.

Муса зонмӧс аддзан,

Аддзывлан и шог.

Бурӧн оз тай овлы

Зонлӧн оланног.

Кутчысьлігад сылӧн

Киссьӧ мелі кыв.

Бӧрвылас оз шогмы

Сылы коньӧр ныв.

Пӧръялісны зонъяс.

Вошӧмтор оз сюр.

Уськӧдчим ми ваӧ,

Сюйим сэтчӧ юр.

Пыдӧс вылын садьмим,

Ловзьӧдчим выль пӧв.

Ӧні ваын олам,

Гажа сэні зэв.

Сэтчӧ курыд шогсӧ

Некод оз нин вай.

Служитам ми Тунлы.

Сійӧ миян ай.

САШУК

Коньӧр нывъяс, муса чойяс,

Ме кодь шудтӧмӧсь тай ті.

Весиг кулӧм бӧрад ворсӧ

Тіян ловнад Тунлӧн ки.

КВАЙТ РУСАЛКА (ветлӧдлігтыр гажаа сьылӧны)

Нинӧм миянӧс, Сашук, жалитны,

Нинӧм йӧз вӧсна тэныд тӧждысьны.

Миян мувывса олӧм овсьӧма,

Олӧм мӧд ногса миян пансьӧма.

Югыд юын ми ворсам, суналам,

Эзысь тӧлыськӧд войнас сёрнитам.

Муса зонъясным миян вунӧма,

Синва кисьтӧмъяс ылӧ кольӧма.

Ыджыд Тунлы ми ӧні служитам,

Сійӧ борд улын кадсӧ колльӧдам.

Гӧтырпусӧ ми сылысь гажӧдам,

Гӧтырпу водзын бура йӧктыштам!

Сцена сайын заводитӧ ворсны музыка. Русалкаяс йӧктӧны, йӧктӧм бӧрас копыртчӧны Сашуклы да мунӧны.

Пом медводдза юкӧнлӧн.

МӦД ЮКӦН

Сійӧ жӧ вежӧс. Джодж кузяыс ветлӧдлӧ Сашук, сувтыштлӧ ӧшинь доръясӧ, чышкӧ синвасӧ.

ХОР

Озыр жырйын, зарни пытшкын

Оліс Сашук куим лун.

Аддзӧ сійӧ: срокыс тырӧ,

Регыд локтас пӧрысь Тун.

Шогсьӧ Сашук, синва кисьтӧ,

Чӧскыд сёянсӧ оз сёй,

Шыльыд джодж кузяыс ветлӧ,

Абу важ кодьыс нин збой.

Гажа горничаын сійӧ —

Садӧкын кыдз колипкай.

Гажа горничаыс сылы

Долыдлунсӧ оз тай вай.

Оз ков сылы мича платтьӧ,

Зарни, эзысьыс оз ков.

Зарни вылӧ, эзысь вылӧ

Оз на вузав сійӧ лов.

Куим лун-вой эз нин куньлы

Коньӧр Сашук ассьыс син.

Кылӧ сійӧ: ӧдзӧс ковгӧ...

Повзьӧм сьӧлӧм лои кын.

Ылысянь кылӧ унаысь ковгӧм шы.

САШУК (повзьӧмпырысь)

Локтӧ, локтӧ... татчӧ локтӧ...

Сылӧн тапиктӧ нин кок...

Кытчӧ воштыся ме татысь?

Мисьтӧм тӧдысь ӧні лёк.

Сувтӧ джодж шӧрас да кывзӧ. Ылысянь кылӧ сьылӧм «Став йӧзыс миян Тунысь полӧ». Сьылысьяс вочасӧн матыстчӧны. Воссьӧ ӧдзӧс, сэсся пырӧ Тун аслас слугаяснас. Сылӧн петкӧдчӧмыс воддза нога жӧ. Сьыланкыв сьывсьӧ помӧдз. Сьылігас Тун тшапитчигтыр малалӧ ассьыс уссӧ да тошсӧ.

ТУН (сьывсьӧм бӧрын, меліа)

Видза олан, гӧтырпуӧй,

Эн тэ жӧник мортысь пов.

Мелі кывйӧн тэныд шуа:

Мекӧд ичмонь пыдди ов!

САШУК

Кытчӧдз пельпом вылын юрӧй,

Некор тэ ног ме ог вӧч.

Кодлы сё да комын арӧс,

Сылы колӧ пӧрысь пӧч.

ТУН

Дугды ыдждавны, йӧй нылӧй,

Ноко окасьыштам лок.

(Кӧсйӧ кутлыны Сашукӧс.)

Ӧні пыксьыны он вермы:

Куим лунъя коли срок.

ТУН СЛУГАЯС

Срокыд абу теш.

Сійӧс он нин веж.

Шуӧма кӧ кыв,

Окась, мича ныв!

САШУК

Ог ме окась, сӧмын шуа

Тэныд, Тунӧй, ӧтитор:

Збыль тай выжывӧн тэ лоин,

Збыль тай дурмин куландор.

ТУН

Абу выжыв, абу пӧрысь,

Зэв на, Сашукӧй, ме том.

Менӧ окыштан кӧ, аддзан,

Кутшӧм чӧскыд менам вом!

ТУН СЛУГАЯС

Чӧскыд вома Тун

Сетас долыдлун.

Тэрыбджыка вӧр,

Окась да эн сӧр!

САШУК

Тэнад вомыд абу чӧскыд,

Абу мича чужӧмбан.

Ог ме кӧсйы, ог ме вермы

Тэкӧд кутчысьлыны тан.

ТУН

Тайӧ ставыс тэнад лоас:

Зарни керка, зарни сад!

Зарни шонді улын пондан

Мекӧд колльӧдлыны кад.

ТУН СЛУГАЯС

Кодзулӧдз кӧть кай,

Оз сюр татшӧм рай.

Олан тані сідз,

Сар ныв олӧ кыдз!

САШУК

Зэв кӧ колӧ, еджыд тошӧй,

Озырлунтӧ аслыд чӧж.

Муса Павелӧс ме некор

Мисьтӧм пӧль вылӧ ог веж.

ТУН (скӧра зымнитӧ кокнас)

Ме кӧ тшӧкта вежны — вежан!

Ме кӧ скӧрма, оз ло бур!

Абу тэ водзын ме мисьтӧм,

Меысь мичаыс оз сюр.

Тэнӧ ог на дзик пыр джагӧд,

Сроксӧ содта ӧти лун.

Сэсся йирӧ тэнӧ сюя,

Он кӧ ме сайӧ тэ мун!

Тун аслас йӧзкӧд петӧ. Петігас бара сьылӧны: «Став йӧзыс миян Тунысь полӧ». Кор сьылысьяслӧн гӧлӧсныс ёна ылысмӧ, бара заводитӧ сьывны хор.

ХОР

Мисьтӧм Тунлӧн, пӧрысь Тунлӧн

Вывті чорыд вӧлі кыв.

Юрсӧ ӧшӧдӧма Сашук,

Батьлӧн-мамлӧн ӧтка ныв.

Джуджыд йирын пӧдны, вӧйны —

Абу долыд сэтшӧм пом.

Зэв на этша оліс Сашук,

Зэв на вӧлі сійӧ том.

Дерт нин, ӧні, срок кӧ тырас,

Бурӧс виччысьны оз позь.

Туйсянь некытчӧ он дзебсьы.

Некӧн абу дзебсян розь.

Пуксис ӧшинь дорӧ Сашук,

Иган сайӧ шедӧм морт.

Лэбзис, лэбзис эськӧ гортас,

Сӧмын абу сылӧн борд.

Абу мездӧм вылӧ лача,

Муса жӧник оз кӧ лок.

Пондіс Сашук сьыланкывйӧн

Ассьыс висьтавлыны шог.

САШУК (нораа сьылӧ)

Бур батькӧд-мамкӧд олӧм

Оз некор менам вун.

Ме сэки шог эг тӧдлы,

Эг аддзыв гажтӧм лун.

Эз видчыв, скӧрмыв батьӧй,

Зэв вӧлі сійӧ шань.

Пыр ошкис менӧ мамӧй:

«Тэ миян рочакань!»

Кор гуляйтны ме ветлі,

Кор сьылі сьыланкыв,

Став йӧзыс вӧлі шуӧ:

«Зэв шуда тайӧ ныв!»

Ме збыльысь шуда вӧлі.

Но кӧн нӧ тайӧ шуд?

Пышкай моз киысь лэбзис.

А лэбачтӧ он кут.

Мый вӧлі — оз нин лолыв,

Мый вошӧма — оз сюр.

Оз чеччав пуысь пуӧ

Лёк понлы шедӧм ур.

Ме кула, кыдзи кулӧ

Кӧрт позйын колипкай.

Бать-мамӧй, муса зонмӧй,

Прӧщай, прӧщай, прӧщай!

Медбӧръя кыв сьылігӧн Сашук тупкӧ чужӧмсӧ кияснас да зэв ёна сыркъялӧмӧн бӧрдӧ.

ХОР

Бӧрдӧ, бӧрдӧ мича Сашук,

Ловйӧн кольны оз нин чайт.

Зывӧк сылы зарни керка,

Быттьӧ пемыд гидын няйт.

Арся зэр моз синва киссьӧ,

Из моз личкӧ сійӧс шог.

Шогтӧ сьӧлӧмысь он чышкы,

Кыдзи чышкывлӧны ёг!

Дыркодь бӧрдіс сідзи Сашук,

Дыр эз косьмы сылӧн син.

Сӧмын коньӧрлӧн том нывлӧн

Шогыс бӧрдӧмнас эз чин.

Ывласянь керка стенӧ кодкӧ заводитӧ чорыда йиркӧдны-зымӧдны. Сашук шензьӧмӧн кывзӧ.

САШУК

Мый нӧ тайӧ кӧні кылӧ?

Со тай бара — зым да зым!

Оз-ӧ кодкӧ мыйкӧ горӧд?

Оз-ӧ казьтыв менсьым ним?

Чеччыштӧ места вывсьыс да котӧртӧ ӧшинь дорӧ. Ывласянь кылӧ Павеллӧн гӧлӧс.

ПАВЕЛ

Тэ, гашкӧ, татчӧ сюрин, муса Сашук?

Тэ, гашкӧ, менсьым воӧмсӧ он тӧд?

Ог узьлы ме, пыр ветла, тэнӧ корся.

Тэ збыль кӧ тані, гӧлӧс меным сет!

САШУК

Ме тані, тані, тані, муса Павел.

Ме иган сайын ола нёльӧд лун.

Ог вермы татысь некытчӧ ме петны.

Тан видзӧ менӧ мисьтӧм пӧрысь Тун!

ПАВЕЛ

Ме кыла тэнсьыд гӧлӧс, муса Сашук,

Ме кыла, кыла тэнӧ, сьӧлӧмшӧр.

Эн пов, эн бӧрд, ме мезда тэнӧ татысь,

Ме тэтӧг тась ог бергӧдчы нин бӧр!

САШУК

Лёк мисьтӧм Тунсьыс видзчысь, муса Павел.

Зэв сійӧ тӧдысь, мудер, вывті ён.

Дзик пурсьысь пон кодь омӧль тайӧ Туныс.

Мед оз жӧ курччы тэнӧ тайӧ пон!

ПАВЕЛ

Ме понъясысь эг повлы, муса Сашук.

Ме кытчӧдз ловъя, некодысь ог пов.

Ме ачым ён, ме ловсӧ сылысь перъя,

Мед татшӧм мути му вылын эз ов!

САШУК

Тэ кыдзи татчӧ пыран, муса Павел?

Став ӧшинь тані вылын, стеныс кыз.

Кӧть зарни дзирда Тунлӧн оланіныс,

А зарни улас кӧрт да чорыд из!

ПАВЕЛ

Кыз стеныс меным нинӧм, муса Сашук.

Ме стен пыр письта, нетшка чорыд кӧрт.

Мем оз ков ключ, ме ключтӧг ӧдзӧс восьта.

Лёк мисьтӧм тӧдысь синмӧс мем оз пӧрт!

САШУК

Зэв скӧрмис талун Туныс, муса Павел,

Ме мыйла бурӧн сы сайӧ ог мун.

Тэ он кӧ рытӧдз татысь менӧ мезды,

Ме ола талун медбӧръя нин лун.

ПАВЕЛ

Тэ уна лун на олан, муса Сашук.

Ми шудаӧсь на лоам — тэ да ме.

Ме локта, локта, тэ дінӧ ме локта.

Кӧрт томан улысь регыд петан тэ.

Тайӧ шуӧм бӧрын бара заводитӧ йиркӧдӧм, зымгӧм, кӧртӧн грымгӧм. Сашук видзӧдӧ ӧшиньӧд, виччысьӧ мездысьсӧ.

ХОР

Стенсӧ кисьтӧ, кӧртсӧ нетшкӧ,

Пыран туйсӧ вӧчӧ зон.

Мича нывлӧн жӧник Павел

Багатыр кодь вӧлі ён.

Мисьтӧм тӧдысь вылӧ скӧрмӧм

Вынсӧ содтӧ сылы сэн.

Ставсӧ пӧрӧдӧ да жуглӧ,

Весиг вӧрӧ керка стен.

Ӧдзӧс воссьӧ, Павел пырӧ.

Бӧр нин Сашуктӧг оз мун.

Сэки быттьӧ муысь быдмис

Гажа горничаын Тун.

Зэв ӧдйӧ пырӧ Павел да сувтӧ ныв водзӧ. Киас сылӧн сабля. Дзик сэки жӧ быттьӧкӧ кыськӧ усьӧ Тун, мича баситӧм бедь (посох) киас кутӧмӧн.

ТУН (ырыштчӧ бедьнас)

Мыйла мырдӧн татчӧ пырин?

Виа тэнӧ, он кӧ пет.

Ловъя юрӧн тэнӧ сёя,

Тэнад яйӧн лоа пӧт!

ПАВЕЛ (лэптӧ саблясӧ)

Татчӧ Сашукла ме локті,

Кылан менӧ, мисьтӧм порсь!

Сійӧс босьта да и муна.

Сэсся нинӧм ме ог корсь.

ТУН

Менсьым мича нывтӧ босьтны

Зэв на дженьыд тэнад ки.

Весась татысь... ӧдйӧ, ӧдйӧ,

Кытчӧдз тэнӧ ме эг ви.

ПАВЕЛ

Менӧ, Тунӧй, тэ он повзьӧд,

Абу тэ водзын ме кӧч.

Татысь Сашукӧс ме нуа,

Кӧть тэ лэдзан, кӧть он лэдз.

ТУН

Кылан, чукӧртчӧны татчӧ

Менӧ видзысь шыа йӧз.

Синмыс налӧн — биа ӧгыр,

Виртӧм чужӧмъясныс — лӧз.

Ӧтарсянь-мӧдарсянь котӧрӧн пырӧны Тунлӧн слугаяс. Быдӧнлӧн киас кӧрт шы. Лэпталӧны шыяснысӧ, ырыштчӧны Павел вылӧ.

ТУН СЛУГАЯС

Бур кӧ колӧ, пет.

Нывсӧ Тун оз сет.

Он кӧ татысь тюр,

Воштан ассьыд юр!

ПАВЕЛ

Асьныд пышйӧй, мути чукӧр

Полысь мортӧн ме эг чуж.

Шырны тіянӧс кӧ босьтча,

Тӧдлад гожӧм шӧрын пуж!

ТУН ДА СЫЛӦН СЛУГАЯС (лёкысь)

Тайӧ ыръян морт

Оз нин аддзыв горт!

Морӧсас кӧрт шы

Сылы сутшкам ми!

Тунлӧн слугаяс уськӧдчӧны Павел вылӧ. Павел ӧвтӧ аслас саблянас да мездысьӧ наысь. Тун сулалӧ бокын да визьйӧдлӧ сынӧдас посохнас — тунъялӧ. Косясигӧн хор сьылӧ.

ХОР

Скӧрмис-лёкмис мути чукӧр.

Чорыд заводитчис кось.

Татшӧм нырсьӧм вылын зонлы

Узьны-вугравны оз позь.

Сабля сылӧн би моз ветлӧ,

Оз и мудзлы сылӧн сой.

Павел ичӧтысянь вӧлі

Медся удал, медся збой.

Мути чукӧрлысь кӧрт шысӧ

Сабля кералӧ, оз лэдз.

Тунлӧн тунъялӧмыс зонлы

Нинӧм омӧльсӧ оз вӧч.

Вермис мутияссӧ Павел.

Тышыс эз и кыссьы дыр.

Ӧдйӧ пышъялісны найӧ,

Кыдзи пышйӧ повзьӧм шыр.

Тун слугаяс шыблалӧны шыяссӧ да пышйӧны. Тун видзӧдӧ на бӧрся да повзьӧмысла оз тӧд, мый керны.

ТУН (нор гӧлӧсӧн)

Зонмыс эз на пӧр.

Локтӧй татчӧ бӧр!

Ок-ок-ок-ок-ок,

Некод бӧр оз лок!

Павел кучкӧ саблянас Тун посохӧ. Посох усьӧ. Сэсся чабыртӧ Тунӧс тошкӧдыс.

ПАВЕЛ

Ӧні, му выв омӧль Тунӧй,

Менам кабырысь он мын!

Коркӧ кывлі ме бур йӧзлысь:

Тэнад тош пиад став вын.

Муса Сашук, вайлы ножич,

Еджыд тошсӧ Тунлысь шыр.

Он кӧ тошсӧ сылысь вунды,

Сылӧн тшыкӧдчӧм оз быр.

САШУК (котӧрӧн вайӧ ножич)

Вундам, вундам, муса Павел,

Пуктам тшыкӧдчӧмлы пом.

Гашкӧ, тоштӧгыд, лёк Тунӧй,

Лоан збыль вылӧ тэ том.

(Вундӧ тошсӧ)

Тун усьӧ пидзӧс вылӧ Павел водзӧ кияссӧ лэптӧмӧн.

ТУН

Прӧстит менӧ, вына Павел,

Меным омӧльсӧ эн вӧч.

Юрӧс сабляӧн эн керав,

Ловъя юрӧн татысь лэдз.

ПАВЕЛ

Коді водзсасьны оз вермы,

Ме ог керав сылысь юр.

Коді воштіс ассьыс вынсӧ,

Сійӧ водзӧ оз нин дур.

Весась татысь, морт вир юысь,

Мед оз аддзы тэнӧ син.

Сӧмын мӧдысь кӧ мем сюран,

Сэки ловъяӧн он мын!

Босьтӧ Тунӧс шошаӧдыс да тойыштӧ ӧдзӧс сайӧ. Тошсӧ сылысь сюйӧ аслыс вӧнь саяс.

ХОР

Вӧтліс Павел пӧрысь Тунӧс.

Ловзис Сашук, ӧтка ныв,

Гажмис, вунӧдіс став шогсӧ,

Оз нин бӧрдігтырйи сьыв.

Кутліс, окаліс том нылӧс

Шуда Павел уна пӧв.

Бара йитчисны кык сьӧлӧм,

Шогыс быттьӧ эз и вӧв.

ПАВЕЛ (босьтӧ Сашукӧс коскӧдыс)

Мунам гортӧ, муса Сашук,

Вӧчам бара ыджыд пир,

Бара чунькытшасьны кутам,

Шудным миян эз на быр.

Ӧні пышйӧдны оз вермы

Тэнӧ мисьтӧм пӧрысь Тун.

Ӧні кувтӧдз миян лоас

Долыд олӧм, гажа лун!

ПОМ