Панлам сёрни кооперативъяс йылысь

by Роч.

Коми журналӧ ми шуим лӧсьӧдны тшӧтш кооперация юкӧд, гижны сэтчӧ кооперация удж йылысь. Сійӧ, зон, зэв колантор. Мӧда-мӧдтӧ сы пыр позьӧ тӧдмӧдны дай кооперация уджсӧ веськыд туйӧ индыны.

Кооперативтӧг ӧнія пӧраӧ деревнялы не овны. Уджыд паськыда кутіс пансьыны. Сідзи и колӧ. Сӧмын кытсюрӧ да кӧнсюрӧ уна на оз артмы.

Вайӧ пондамӧ ӧтвылысь ладсӧ корсьны. Гижӧй татчӧ. Тӧлысь-мӧдӧн ставным бурсӧ аддзам.

Мый йылысь колӧ гижны?

Позьӧ ас удж йывсьыд бурсӧ и омӧльсӧ татчӧ, йӧз сёрни вылӧ, петкӧдны.

Ме ногӧн, со мый йылысь перво-наперво быд деревняысь колӧ гижны:

1. Кыдзи тӧвар дон лэдзны.

2. Кыдзи йӧзкост удж нуны.

3. Кыті оз артмы уджыс Союзъяслӧн.

4. Мыйла уджӧн оз ков вузасьны.

5. Кыдзи растратаясысь мынтӧдчыны.

Зэв ӧд любӧ овлӧ, кор ас кооператив йывсьыд гижӧма, дай мукӧдлы сыысь ыджыд бур.

Ми тшӧктам быд кооперативлы тайӧ журналсӧ судзӧдны во кежлӧ.

Мый колӧ вӧчны.

Ӧні, аръявылыд, кооперативъясын вопомся собранньӧяс вӧчалӧны, выль уджалысьясӧс бӧрйӧны да удж йылысь водзӧ вылӧ сёрнитӧны.

Колӧ со мый вӧчны:

1. Уджыслысь ладсӧ тӧдысьӧс да лючки олысь йӧзӧс бӧрйыны Правленньӧӧ. Прамӧй сайын ӧд став уджыд. Сэтшӧмыдлы и ыджыдджык дон колӧ пуктыны — ас уджнас бергӧдас да и йӧзлы уна бур ваяс.

2. Быдӧнлы, нӧшта нин нывбабаяслы, колӧ шленӧ пырны, вит шайта пай мынтыны, медым кооперативлӧн средство лоӧ. Гӧль йӧзлы колӧ отсӧг сетны.

3. Век син водзад кооперативса удж кутны. Мед ревизуйтысьяс тӧдӧны: мый кӧні вӧчсьӧ. Медъёна растратаысь колӧ видзчысьны.

4. Тӧвар дон лэдзны: быдсяма ногӧн артавны да ладсӧ корсьны, кыдзи эськӧ донтӧгджык да век быдсикас тӧварӧн кооперативлы вузасьны.

5. Сьӧм чӧжны, важ уджйӧзъяс корсьны, водзӧ уджӧн не вузасьны. Дыр куйлан тӧвар донтӧммӧдны да сьӧмтӧ оборотӧ лэдзны.

6. Йӧзкост югдӧдан-велӧдан удж пуктыны.

Унаӧн на ӧд оз гӧгӧрвоны — кыдзи да мый вермас кооперативыд крестьяналы пӧльза вайны.

Кыдзи отсавны гӧль йӧзлы кооперативӧ пырны.

Коми кооперация водзын сулалӧ ыджыд удж: унджык шленӧс чукӧртны гӧль йӧз пиысь. Став уджнуӧдысьяслы кооперацияын оз ков вунӧдны, мый кымын уна пырӧ гӧль йӧз кооперативӧ, сымын ыджыд выгӧда не толькӧ гӧль йӧзлы, но и кооперативлы.

Кыдзи жӧ ёнджыка кооперативлы чукӧртны ас пытшкӧ гӧль йӧзӧс? Медводз колӧ тӧдны, уна-ӧ вӧлӧсьтас гӧль мортыс да кымын морт пырӧма на пытшкысь кооперативӧ.

Медым гӧль йӧз ёнджыка пырас кооперативӧ, колӧ налы собранньӧяс вылын висьтавны асланыд кооперативса удж йылысь; сэсся колӧ висьтавны, мыйла восьтавлӧны быдлаӧ кооперативсӧ, кутшӧм бур сійӧ вайӧ йӧзыслы.

Кооперативӧ пырны, дерт, колӧ сьӧм. Кооперативъяслӧн витӧд съезд шуліс лӧсьӧдны вит шайта пай дон. Кыдз жӧ гӧль йӧзлы кокньыдджыка тайӧ пай донсӧ мынтыны? Медводз колӧ пай мынтан сроксӧ нюжӧдны кык воӧдз. Пай донсӧ позьӧ бергӧдны премияысь, коді сетсьӧ кооператив прибыльысь ньӧбалӧм тӧвар вылӧ; сэтчӧ жӧ кутыштны пушнинаысь, выйысь, кукань куысь да мукӧдторйысь — йӧзыс ваясны кооперативӧ деньга вылӧ вузавны да. Сэсся кооперативын унаысь овлывлӧ уджъяс: тӧвар вайны, либӧ кыткӧ-мыйкӧ вӧчны. Колӧ сэтшӧм уджъяссӧ сетны гӧль йӧзлы, мед асланыс уджӧн мынтасны пай донсӧ. Татшӧмторнас позьӧ петкӧдлыны гӧль йӧзлы, кутшӧм пӧльза вайӧ кооперация, дай позьӧ отсавны налы мынтыны пай донсӧ.

Таысь ӧтдор быд кооперативлы во помасигас собранньӧ вылын колӧ став барышсьыс, коді кольӧ кооперативӧ вогӧгӧрся вузасьӧмысь, торйӧдны 5% торъя фондӧ. Сійӧ сьӧмнас бара жӧ отсавны гӧль йӧзлы пай донсӧ мынтыны. Медым сійӧ фондас сьӧмыс вӧлі унджык, колӧ содтӧд корны мӧда-мӧдлы отсасян комитетлысь. Мынтысигӧн колӧ тӧдмавны олӧмсӧ: коді ачыс вермӧ мынтыны да коді оз вермы; мынтыны сӧмын сы пыдди, коді ачыс оз вермы мынтыны. Мынтысигӧн жӧ колӧ висьтавны гӧль мортлы: тайӧ пӧ сьӧмыс оз век кежлӧ сылы сетсьы, а бӧр бергӧдӧм вылӧ, колӧ индыны бӧр мынтан срок, кутшӧм ногӧн — сьӧмӧн али вочасӧн премияясысь бергӧдны.

Сӧмын тадзикӧн позьӧ гӧль йӧзӧс чукӧртны кооперативӧ.

Роч.