Кавказ гӧра йылын
Кодзувъяс ньӧжйӧникӧн кусӧны. Муртса тӧдчыштӧ югдӧм. Ӧтар-мӧдар бокын пемыд сёртасъяс. Сэн змей моз довкъялӧ ру, пыр ӧтарӧ лэччӧ увлань. Быттьӧкӧ полӧ югдӧмсьыс, пышйӧ сыысь.
Шы ни тӧв. Гежӧдиника асыввывсянь ыркыдіник тӧвру пӧлькнитас чужӧмад. Мӧдӧдчим. Омӧлик вит вӧв ӧдва кыскисны повозкаяснымӧс Гуд гӧра вылӧ. Асьным мунім подӧн. Быд вӧв сувтӧм бӧрын лоӧ вӧлі кӧльӧса улас пуктыны из, мед телегаыс оз кыскы вӧвъяссӧ увлань. Каям быттьӧкӧ ми енэжас. Видзӧдлам вывлань — гӧра йылыс оз тыдав, пырӧма кымӧр пытшкас. Кок улын лым. Сынӧд шоч: сьӧкыд лолавны, оз тырмы. Вир чукӧртчӧ юрӧ. Сьӧкыд кайны сэтшӧм джуджыд гӧра йылӧ. Аслым эськӧ, челядьлы моз, зэв долыд да гажа сьӧлӧм вылын — овны сы вылнаын йӧзсянь! Ставыс лёкыс и омӧльыс вунлӧ, нимкодясян тыдаланторнас... Коркӧ-некоркӧ воим Гуд гӧра йылӧ, сувтім, видзӧдлім. Ӧшалӧ сы вылын рудоват кымӧр. Асыввыв сэзь. Сэтшӧм гажа, сэтшӧм мича инъяс джуджыд гӧра вывсянь аддзан, он вермы весиг висьтавны сы йылысь кабала вылад гижӧмнад.
— Тэд, кӧнкӧ, веськодь тайӧ ставыс? Унаысь нин аддзылін татшӧм гажа инъястӧ? Велалін нин? — юалі ме штабс-капитанлысь.
— Быдтор кывны и аддзыны лоӧ велавны. Сӧмын сьӧлӧмыд оз пыр ӧтмоз тіпкы. Видзӧдлы асыввылас. Оз ӧмӧй кыпыдысла нимкодясь сьӧлӧмыд!
Збыль шуис штабс-капитан. Сэтшӧм инсӧ ме некор на эг аддзыв, чайта, ог аддзыв сэсся ни. Улын, Койшаур сёнӧд визувтӧны Арагва ю да мӧд кутшӧмкӧ. Енэж рӧма ру довкъялӧ сён вывті, тэрмасьӧ, пышйӧ шоныдысь сёртасӧ. Веськыдла бокын и шуйга бокын джуджыдысь джуджыд гӧраяс. Гӧраяс вылын лым дзирдалӧ-югъялӧ, видзӧдны синъяслы сьӧкыд. Кӧнсюрӧ лым пытшкысь мыччысьӧмаӧсь поснидик пуяс. Муртса ӧти джуджыд гӧра сайсянь мыччысьӧ шонді. Шонді водзын гырд кодь гӧрд визь. Сэтшӧм визьыс пӧ лолывлӧ лёк поводдя водзын. Ми тэрмӧдлім ямщикъяснымӧс ӧдйӧджык лэччыны сёнӧ. Телега шыбӧлитӧмысь кӧльӧсаяссӧ чептӧн кӧртавлім. Вӧвъяс мед оз гӧнитны, нуӧдісны. Веськыд ки вылын, туй бокын, стен моз, зэв джуджыд гӧра сулалӧ; шуйгаладорас, — улын-улын, сён. Ёна улынысла сэтчӧс сиктыс чикыш поз ыджда кажитчӧ. Менӧ быттьӧ кӧдзыд ваӧн киськалісны, думышті да, мися войын кӧ нӧ кык вӧла татчӧ паныдасясны... Ӧти ямщикыс миян вӧлі роч, Ярославысь, мӧдыс — осетин. Осетин зэв видзчысьӧмӧн лэччис, помӧдзыс вӧвсӧ нуӧдіс, пристяжнӧйяссӧ лэдзаліс. Менам роч ямщикӧй нем тӧждысьтӧм морт вӧлӧма: лэччис пуклӧс вылас пукалӧмӧн. Ёна жӧ эськӧ чемодан вӧсна полі да, усяс, мися, джуджыд сёнас. Эз ӧд. Лючки-ладнӧ воим сёнӧдз. Сёнын уналаын тола. Сён шӧрас лымъя керӧс. Керӧс йылас лымйысь вӧчӧм крест. Крест бердті мунӧ омӧлик туй. Сэт сӧмын сэк ветлӧдлӧны, кор джуджыд гӧра йывъясысь усьӧм лым пластъяс тыртӧны прамӧй туйсӧ. Миянлы мунны туйыс тырттӧм вӧлі, и ми керӧсас эг кайлӧй. Туй чукыляс паныдасисны вит осетин, медасисны отсавны кыскыны телеганымӧс. Страсьт кодь сэт туйыс: юр весьтын, гӧра вылын, ӧшалӧны лым пластъяс. Пыр пов юр вылад шляпкысьӧмысь, тыртӧмысь. Ӧдва-ӧдва подӧннас мунам. Туй векни; кӧн лым, кыт йизьӧма. Вӧвъяс вильдалӧны, усьласьӧны. Шуйга вылын джуджыд сёртас. Сэт визувтӧ шор, кыт йи увті, кыт изъяс вомӧн ызгигтырйи, быгзьӧмӧн. Крестӧвӧй гӧра гӧгӧрыс кык верст. Сійӧ кык верстсӧ кык час кыссим.
Вит верст ещӧ коли лэччыны станция Кобиӧдз. Вӧвъяс мудзисны, асьным изӧймитім. Поводдя лёк: лымъялӧ, тӧла. Тӧв шутьлялӧ, быттьӧ ловтӧ кыскӧ, — нора, шога. Сэн, думайта, паськыдінад вӧля тэд гуляйтныд, тан йӧрмӧмыд сёртасъясас да дзескыд. Вийсян лэчкӧ шедӧм пӧтка моз.
— Омӧль делӧ. Гӧгӧр ру да лым. Кӧть мед эськӧ пыдӧстӧм гуранас ог усьӧй, либӧ толаас ог сибдӧй. А эстӧн, улынджык, Байдара ю, кӧнкӧ, скӧрмӧма, он вермы и вуджны сійӧс. Азия жӧ эськӧ тайӧ да! Став йӧзыс и юыс ӧткодьӧсь: некод вылӧ оз позь надейтчыны, — шуис штабс-капитан.
This is a translation and has a separate copyright status from the original text. The license for the translation applies to this edition only. | |||||
Original: |
| ||||
Translation: |
|