Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Dejma
[ 948 ]Dejma, Deyma, niem. Deime, Deume, Dejna, Dena, Dajnowa, rzeka w Prusiech, która pod Tapiawą wpada do Pregli, przez Kopanicę czyli D. nową, ciągnioną pod Labiawę, ma komunikacyą z morzem a przez kanał Friederichsgraben z Niemnem i Gilgą. „D. nowa, pisze W. Pol, przytyka do D. w okolicy Szmerberga, gdzie D. poczyna być już żeglowną, ciągnie się ztąd w jej kierunku z południa ku północy i wpada do zatoki kurońskiej o pół mili poniżej Labiawy, zasilona wodami trzech wielkich przykop, które do niej wpadają od prawego brzegu. Z tym kanałem łączy sie drugi pod miastem Labiawą, zwany Wielką Fryderykową przekopą. Ten ciągnie sie na przestrzeni trzech przeszło mil od miasta Labiawy opobok Kurońskiej zatoki i przytyka do małej przymorskiej rzeki zwanej Niemonin, która wpada do tejże zatoki poniżej ostatnich odnóg Niemnowych na [ 949 ]południu. Do tego to Niemonina przytyka znacznie powyżej z lewego brzegu kanał timberski, który jednak nie służy do żeglugi, lecz jest tylko przeznaczony do osuszenia wielkiego mszystego bagna i nie wchodzi w skład linii żeglownej. Ta prowadzi bowiem z rzeki Niemonin na trzeci kanał żeglowny, zwany Nową-Lilią (Gilgą) czyli małą Fryderykową przekopą, która łączy Niemonin z południową odnogą Niemna, zwaną Lilią, na przestrzeni jednej mili, między osadami Skupen i Lupenen, prostując bieg tej odnogi i skracając żeglugę. Ten wodny gościniec, który łączy dolną Preglę z okolicą zaniemeńskich żuław a Królewiec Pruski z Kłajpedą, otworzono w latach 1688–1696 i jest on dziełem hrabiny Trusess, która go własnym nakładem zrobić kazała i tem swoją uwieczniła pamięć. Prócz innych korzyści ma ta linia żeglowna także tę korzyść, że już od Labiawy począwszy omija się na niej burzliwą zatokę kurońską, tyle grożącą żegludze.“
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|